AİHM’de tarihi gün: Karar Türkiye’deki on binlerce dava için emsal olacak

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Büyük Daire, Türkiye’de Gülen cemaatine yönelik yargılamalarda “örgüt üyeliğine” deli sayılan Bank Asya’ya para yatırmak, ByLock kullanmak, sendika ve dernek üyeliği gibi konularda önemli bir karara imza atacak.

AİHM’in bugün görüşeceği Yüksel Yalçınkaya davasında verilecek ihlal kararı Türkiye’deki benzer on binlerce davaya emsal teşkil edebilir.

İnsan hakları uzmanı, hukukçu Oktay Bahadır, çıkacak kararın önemine vurgu yaparak, “Aynı gerekçelerle onbinlerce kişiye hapis cezası verildi. Dolayısıyla verilecek karar sadece başvurucu açısından sonuç doğurmayacak!” dedi.

Yalçınkaya başvurusu / Mahkûmiyet (6 yıl 3 ay) gerekçeleri:

→ Bylock kullanma
→ Sendika ve derneğe üye olma
→ Bank Asya'ya para yatırma

Aynı gerekçelerle onbinlerce kişiye hapis cezası verildi. Dolayısıyla verilecek karar sadece başvurucu açısından sonuç doğurmayacak! https://t.co/2L4nS83mXB

— Dr. Oktay BAHADIR (@Bahadir_Dr) January 17, 2023

Eski hakim Kemal Karanfil ise AİHM Büyük Daire’deki dava için “tarihi gün” nitelemesinde bulunarak çıkacak kararın önemine vurgu yaptı.

AİHM Büyük Daire’nin vereceği karar kesin nitelikte olup, itiraz aşaması bulunmuyor. Dava, AİHM önüne gidecek tüm dosyalarda yol gösterici olacak.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ‘Yalçınkaya v. Türkiye’ başvurusunda karar için kısa bir süre önce Büyük Daire lehine çekilmişti. Yüksel Yalçınkaya başvurusunun 17 üyeden oluşan Büyük Daire’de görülmeye başlaması bu tür davalar için önemli bir gelişme olarak görülüyor.

Büyük Daire, AİHS’nin uygulanması ciddi sorunlar içeren başvurulara bakmakla görevli. Sabah başlayan duruşmada avukatlarının yanı sıra Avrupa’da yaşayan birçok izleyici salonu doldurdu. Türkiye’yi iki yabancı Avukatın da temsil ettiği duruşma başkanlığını İrlanda’dan Siofia O’Leary yönetti.

Davaya ilk olarak Türk tarafı savunması ile başlandı.

Mahkeme Başkanı, ilk başvurunun 17 Mart 2020 tarihinde yapıldığını ve 19 Şubat 2021’de ise Türk Hükümeti’ne cevaplaması için bazı sorular gönderdiğini ve davanın 3 Mayıs 2022 tarihinde Büyük Daire lehine devredildiğini söyledi.

Ardından Türkiye Hükümeti adına söz alan hacı Ali Açıkgöl, Bylock hakkındaki sorulara cevap vermeye başladı. Bylock kullanmanın suç olduğunu öne süren Türk hükümeti diğer avukatların da söz almasıyla Bylock’un Gülen cemaatinin ‘DNA’sı ve üyelik için yeterli bir kanıt’ olduğunu iddia etti.

Kayseri’de öğretmenlik yapan Yüksel Yalçınkaya, 672 Nolu KHK ile ihraç edilmiş ve Bylock kullandığı, yasal bir banka olan Bank Asya’ya para yatırdığı, KHK ile kapatılan yasal bir sendika ve derneğe üye olduğu ve hakkında bir tanık ifadesi bulunduğu gerekçesiyle 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Yargıtay tarafından cezası 30 Ekim 2018’de onanan Yalçınkaya, bir yıl sonra Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. AYM, Yalçınkaya’nın bireysel başvurusunu reddederek AİHM’e başvuru yolunu açmıştı.

Yalçınkaya’nın adil yargılanma, toplantı ve dernek kurma özgürlüğü ve özel ve aile hayatına saygı haklarının da içinde olduğu başvurusu karar için AİHM Büyük Dairesi’ne havale edilmişti.

Başvurunun Sözleşme ve Protokoller ve genel yapısal sorunları ilgilendiren ciddi ihlalleri içerdiği için Büyük Daire tarafından daha kapsamlı bir şekilde 17 yargıç tarafından incelenmeye başladı.