Anayasa Mahkemesi, ihraç edilen akademisyen, subay ve Dışişleri personelinin eski görevlerine dönmesinin önünü açtı.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL tedbirlerinin devamını sağlayan torba kanunun birçok maddesini iptal etti. Mahkeme göreve iade edilen öğretim üyelerinin İstanbul, Ankara ve İzmir illeri dışına atanmasını anayasaya aykırı buldu.
AYM, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Emniyet Genel Müdürlüğü ve Dışişleri Bakanlığı’ından ihraç edilenlerin göreve iade edilmeleri durumunda Araştırma Merkezi’nde istihdam edilmeleri ile emekli asker ve polis şeflerinin rütbelerinin sökülmesi uygulamasını iptal etti.
DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine göre AYM ayrıca askeri birlik komutanı ve askeri kurum amirine askeri mahalde verilen ve sulh ceza hâkimi olmadan önleme araması yapma yetkisini de iptal etti. Mahkeme yine, askeri mahallere girmek veya çıkmak isteyenlerin üstlerinin duyarlı kapıdan kapının ikaz vermesi halinde “gerektiğinde el ile” kontrol edilebileceği hükmünü de anayasaya aykırı buldu ve iptal kararı verdi ve şüphe halinde herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın araçların da aranamayacağına hükmetti.
Anayasa Mahkemesi, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nda “toplantı ve gösteri yürüyüşü zamanı”nı düzenleyen 7’nci maddesine eklenen ikinci fıkrayı da iptal etti. İptal edilen düzenleme şöyle:
Mahkeme, MİT’in Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamı dışında olduğuna ilişkin düzenlemeyi de iptal etti. Kararda, yasağın bilgi edinme hakkını kullanma imkânının tamamen ortadan kaldırdığı belirtildi.
SEFERBERLİK HALİNDE ASKERİ MAHKEMEDE YARGILAMA DA İPTAL
Anayasa Mahkemesi, seferberlik bölgesinde Türk Ceza Kanunu’nda suç örgütü gibi çeşitli suçları işleyenlerin, bölgede yetkili kılınan komutan tarafından gerekli görüldüğü takdirde, askeri mahkemelerde yargılanmasını düzenleyen maddeyi de şptal etti
Bu yasa kapsamında yetkili komutanın kovuşturma yapması için Cumhurbaşkanı ve bakanlar hakkında Cumhurbaşkanı, milletvekilleri hakkında TBMM Başkanı, general ve amiraller hakkında Genelkurmay Başkanı, bakan yardımcıları hakkında ilgili bakan, valiler hakkında İçişleri Bakanı’nın izin vermesi gerekiyordu.
‘MGK İLTİSAK’A KARAR VEREBİLİR’ HÜKMÜ TEPKİ ÇEKTİ
Bir diğer iptal edilen hüküm, Terörle Mücadele Kanunu’nda Milli Güvenlik Kurulunca (MGK) devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti ve iltisakı yahut bunlarla irtibatı nedeniyle kamu görevinden çıkarılanların silah ruhsatının iptal edileceğine yönelik düzenlemede oldu. Bu düzenlemedeki “Milli Güvenlik Kurulunca” ve “üyeliği, mensubiyeti ve” ibaresi anayasaya aykırı bulundu. Kararda, MGK’nın milli güvenliğe karşı faaliyette bulunan yapılara üyeliğe ve mensubiyetine karar veremeyeceği belirtildi. Bu madde kapsamında ruhsatları iptal edilenlerin silahları idareye teslim edeceğine yönelik hüküm de iptal edildi.
Ceza Hukukçusu Prof. İzzet Özgenç AYM’nin bu karar ile iltisak ibaresine ‘meşruiyet yemini’ yaratmak istediğine dikkat çekti. Özgenç Twitter hesabından ‘Anayasa Mahkemesinin bugünkü Resmi Gazetede yayımlanan 227 SAYFAdan müteşekkil 2022/86 Karar sayılı kararının özeti, HUKUK KURALLARINI DOLANMA YÖNTEMİyle, yani HÜLLE ile mevzuatımıza ithal edilmiş olan “İLTİSAK” hibrit ibaresine “meşruiyet” zemini oluşturma çabasıdır.’ paylaşımında bulundu.
TSK VE EMNİYET PERSONELİ ESKİ GÖREVLERİNE DÖNEBİLİR
Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet ve Dışişleri çalışanları, göreve iade edildiklerinde eski görev yerlerine değil Araştırma Merkezleri’nde istihdam ediliyordu. AYM, bu düzenlemeyi anayasaya aykırı buldu. Kararda, kişilerin kazanılmış haklarının göz ardı edilerek farklı bir statüde atanmaları yapıldığı, bu konuda bakanlara geniş yetki tanınmasının zorunlu bir toplumsal ihtiyaca karşılık gelmediği vurgulandı.
PASAPORT İPTALLERİ DE HUKUKSUZ
Meslekten çıkarılan kamu görevlileri ile haklarında suç soruşturması veya kovuşturması yürütülenler ve bunların eşlerinin pasaportlarının iptaline imkân tanıyan düzenlemenin iptaline karar verildi. Kararda, yurt dışına çıkma özgürlüğüne getirilen sınırlamada kanunilik şartının sağlanmadığı ifade edildi.
MİLLİ GÜVENLİK GEREKÇESİYLE ASKERLERİN RÜTBELERİ SÖKÜLEMEZ
Mahkeme; TSK, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nden ayrılan kişilerin milli güvenliğe aykırı faaliyette bulunduğu iddiasıyla rütbelerinin sökülmesine yönelik yasa maddesini iptal etti. İptal kararının gerekçesinde, bu kişiler hakkındaki suçlamalara cevap verme ve delillerini sunma imkânı tanınan bir soruşturma yürütülmeden bu kararın verilmesi ölçülü bulunmadı.
