Osmanlı İmparatorlu’ğunda fotoğraf sanatının gelişmesinde Ermeni ailelerin önemli bir rolü var. Ermeni Dildilian ailesi de bu ailelerden biri. Dildilian’lar 1870’lerden 1922’ye kadar yaşadıklarını fotoğraflamışlar. Bu süre içinde Anadolu’daki evlerinden ayrılmak zorunda kalmış, Yunanistan’a yerleşmiş, daha sonra da Fransa’ya ve ABD’ye gitmişler.
Bu fotoğraflardan oluşan bir sergi bugün ABD’de açılıyor. “Continuity and Rupture: An Armenian Family Odyssey” (Süreklilik ve Kırılma: Bir Ermeni Ailesi Yolculuğu) adlı sergi 24 Mart – 27 Nisan tarihleri arasında Kaliforniya’nın Glendale şehrinde Brand Kütüphanesi’nde görülebilecek. Dr. Armen T. Marsoobian’ın düzenlediği “Photography in the Ottoman Middle East and Beyond” (Osmanlı ve Ötesinde Fotoğrafçılık) başlıklı sempozyum da sergi çerçevesinde gerçekleşecek.
SÜRGÜN FOTOĞRAFLARI
Dildilian arşivinde binlerce fotoğraf, negatifler, sanat çalışmaları, belgeler, mektuplar ve aile hatıratı yer alıyor. Serginin tanıtımında yer alan bilgilere göre Dildilian ailesi Osmanlı İmparatorluğu’nda fotoğrafçılık yapmış ve Sivas, Merzifon ve Samsun’da yaşamışlar. Foto hikayeleri 1870’lerde başlıyor ve sürgün süreçlerini kapsıyor. Serginin tanıtımında yer alan bilgilere göre Ortadoğu’da fotoğrafçılık yapan ilk kişiler de Ermenilerden oluşuyor.
Sergideki fotoğrafların çoğu Tsolag ve Aram Dildilian tarafından 34 yıl boyunca çekilmiş. Sonraki nesil de fotoğrafçılık mesleğini Yunanistan’da ve ABD’de 1970’li yıllara kadar devam ettirmiş. Serginin metinleri Tsolag Dildilian’ın torunu Armen T. Marsoobian tarafından yazılmış.
OSMAN KAVALA’YA ADANDI
2013 ile 2016 yılları arasında Osman Kavala ve Anadolu Kültür’ün desteğiyle Türkiye’de de açılmış olan Dildilian sergisi o dönem İstanbul, Merzifon, Diyarbakır ve Ankara’yı gezmiş.
Dildilian ailesinin hikayesi hakkında yine Marsoobian imzalı iki de yayımlanmış kitap bulunuyor. Bu kitaplar 2015’te yayımlanan Fragments of a Lost Homeland: Remembering Armenia (Kayıp Memleketin Parçaları: Ermenistan’ı Hatırlamak) ve geçtiğimiz yıl yayımlanan Reimagining a Lost Armenian Home: The Dildilian Photography Collection (Kayıp Bir Ermeni Memleketini Yeniden Düşünmek: Dildilian Fotoğraf Koleksiyonu).
Işın Önol’un kuratörlüğünde düzenlenen sergi Osman Kavala’ya adanmış.
