İnsan hakları kuruluşu Walk Free tarafından yayınlanan Modern Kölelik Endeksi’ne göre Türkiye, dünyada beşinci ve Avrupa’da birinci sırada yer aldı. Raporda Türkiye’deki modern köleliğin sebepleri ve şartları detaylı bir şekilde anlatıldı.
İnsanlık tarihinde binlerce yıl boyunca kölelik meşru bir şekilde uygulandı. 1800’lerin başında İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) öncülüğü ile başlayan kölelik yasaları 1926 yılında Birleşmiş Milletler kararnamesi ile dünya genelinde tamamen yasaklandı. Fakat kölelik kavramı ne kadar yasaklanmış olsa da günümüzde “modern köle” olarak adlandırılan bir grup insan var.
Peki, günümüzde modern kölelik ne demek? Hangi ülkede ne kadar modern köle var? Türkiye, modern kölelik skalasında kaçıncı sırada?
EN ÇOK ORTA DOĞU ÜLKELERİNDE
Avustralya merkezli uluslararası insan hakları kuruluşu Walk Free’nin düzenli aralıklar ile hazırladığı Küresel Kölelik Endeksi’nin 2023 Raporu yayınlandı. Rapora göre 2021’de 49,6 milyon insan “modern köle” olarak yaşıyor. 2016’da 10 milyon olan bu orana göre her 4 modern köle olarak sınıflandırılan kişiden 1’i çocuk. Ayrıca modern kölelerin yüzde 54’ü kadınlardan oluşuyor.
Modern kölelik endeksinin dünya haritasında özellikle orta doğu ülkelerinde yüksek olması dikkat çekti. Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya kıtaları ise endeksinin en düşük olduğu bölgeler.
TÜRKİYE, DÜNYADA 5. SIRADA
Walk Free’nin endeksine göre köleliğin en sık görüldüğü ülke Kuzey Kore. Ardından Doğu Afrika ülkesi olan Eritre ve Batı Afrika’dan Moritanya takip ediyor. Dördüncü sırada ise Suudi Arabistan yer alıyor.
Türkiye ise Modern Kölelik Endeks’inde dünyada 5. sırada yer alıyor. Türkiye ayrıca Avrupa ve Orta Asya bölgesinde birinci sırada yer alıyor. Walk Free verilerine göre Türkiye’de 1 milyon 320 bin modern köle olduğu tahmin ediliyor.
Türkiye’den sonra sırasıyla şu ülkeler yer alıyor: Tacikistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya, Afganistan, Kuveyt, Ukrayna, Makedonya, Myanmar ve Arnavutluk.
TÜRKİYE, MODERN KÖLELİĞE KARŞI ÖNLEM ALMIYOR
Rapora göre Türkiye, bölgesinde modern köleliğe karşı en az önlem alan ülkeler arasında. Raporda ayrıca Türkiye’nin insan ticareti ile mücadele planının 2009’dan beri güncellememesi dikkat çekildi ve Türkiye’de şartların kötüleşmesine sebep olan etkenler sıralandı.
Raporda geçen etkenler şu şekilde: Siyasi kutuplaşma, kadın haklarının savunulmasında gerileme, insan hakları savunucuları ve muhaliflere baskılar, Suriye sorunu, azınlıklara yönelik ayrımcılık, sığınmacılar, LGBTİQ+ topluluğunun mağduriyetleri.
TÜRKİYE’DEKİ MODERN KÖLELER
Walk Free’nin raporunda Türkiye’de modern köleliğe maruz kalanların gördüğü baskılar detaylı bir şekilde açıklandı. Beş temel maddede sıralanan baskılar şöyle: Zorla çalıştırılma, zorla cinsel sömürü, çocukların cinsel sömürüsü, zorla evlendirme ve organ ticareti.
NORVEÇ VE İSVİÇRE EN SONDA
160 ülkenin listelendiği endekste Norveç ve İsviçre en sonda yer aldı. Ardından diğer Avrupa ülkeleri devam etti. Avrupa dışında ise Japonya sondan 8. sırada; Doğu Afrika’da ada ülkesi olan Mauritius sondan 10. sırada ve Güney Afrika’da bulunan Lesoto, Yeni Zelanda ve Avustralya sondan 11. sırada yer aldı.
MODERN KÖLELİK NEDİR?
Walk Free raporunda modern köleliği şu ifadeler ile tanımlıyor:
“Modern kölelik birçok biçim alır ve birçok adla bilinir. Temel olarak kişinin tehdit, şiddet, zorlama ya da aldatma nedeniyle reddedemeyeceği ya da terk edemeyeceği sömürü durumlarını ifade eder.
Modern kölelik, zorla çalıştırmayı, zorla veya kölece evlendirmeyi, borç esaretini, zorla ticari cinsel sömürüyü, insan kaçakçılığını, kölelik benzeri uygulamaları ve çocukların satışını ve sömürüsünü içerir.”
