Köşeyi döneceğim derken batmayın: Kripto paraları nasıl saklamalı?

Yerli kripto para borsası Thodex’in sahibi Faruk Fatih Özer’in 2 milyar dolarla Tayland’a kaçtığı ortaya çıktı. Kripto piyasalarını sarsan depremin artçı şokları en az 400 bin insanı mağdur edecek.

Muhtemelen Özer de Çiftlikbank vaadi ile 100 bine yakın kişiden 2 milyar liraya yakın para toplayıp soluğu yurt dışında alan Mehmet Doğan gibi bir daha Türkiye’ye dönmeyecek. Zira daha 20’li yaşlarda bir gencin 17 milyar TL’ye yakın parayı tek başına yurt dışına çıkarma ihtimali güneşin batıdan doğması kadar imkânsız.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile makamında görüştüğüne dair fotoğraf, Özer’in siyasetin zirvesindeki isimlerle birebir tanıştığını gösteriyor.

Cumhuriyet tarihinin en büyük dolandırıcılık vak’asında “dünyanın en güvenli yatırım aracı” diye nitelenen kripto paraların kullanılması da Türkiye’ye has “yüz kızartıcı bir icat” olarak tarihe geçecek.

Çiftlikbank skandalında olduğu gibi Thodex vurgununda da mağdurlar maalesef paralarını alamayacak. Ancak en azından kişisel veriler üzerinden ilave bir maliyete katlanmak istemeyenler sosyal medyada paylaşılan dilekçe örnekleri ile savcılığa suç duyurusunda bulunmalı.

400 BİN KİŞİNİN BİLGİLERİ DE ÖZER’İN ELİNDE

Özer aynı zamanda 400 bin kişinin banka bilgilerinden TC kimlik numarasına kadar en kritik bilgilerini de flaş belleğinde yanında götürdü. Muhtemelen bu bilgiler yakında korsanların gözde adresi olan ve “derin internet” diye bilinen dark web pazarında satılacak.

Thodex’te para kaybetmek yetmiyormuş gibi namınıza kurulmuş şirketlerin borçları için kapınıza haciz memurları dayanabilir.

Thodex skandalı gösterdi ki kripto paralar dolandırıcılığa karşı zannedildiği kadar güvenli değil. Yatırım kararı almadan önce kripto paraları nerede ve nasıl muhafaza edeceğinize karar vermelisiniz?

KRİPTO PARALAR NEREDE SAKLANMALI?

Bitcoin ve Ethereum başta olmak üzere diğer kripto paralar için saklama alternatifleri nelerdir?

Kripto paralar basılı paralar gibi fiziken var olmadıkları için cebe, cüzdana konulamaz. Kripto paralar kendi blok zincirlerinde (block chain) muhafaza ediliyor. İşte o sanal kasalardaki paraları yönetmemizi sağlayan ve işlemleri dijital olarak imzalamak için kullanılan özel anahtarlar var.

Özel anahtarların ilki sıcak cüzdanlardır. Mobil uygulama, web ve masaüstü cüzdanlar internet bağlantısına ihtiyaç duydukları içine “sıcak cüzdan” diye tarif ediliyor.

THODEX BİR SICAK CÜZDANDI VE BATTI

Mobil uygulama cüzdanları akıllı telefonlarda bir uygulama olarak çalışır. Thodex örneğinde olduğu gibi işlem yapılan borsa vasıtasıyla ilgili ağlara erişim sağlanabilir. Mobil uygulamalar sayesinde internete erişebildiğiniz her yerde kripto para ile ödeme yapılabilir.

Mobil cüzdanların pratik yönü aynı zamanda en riskli tarafıdır. Akıllı telefonunuzun kaybolması, çalınması veya siber saldırganlar tarafından ele geçirilmesi durumunda cüzdanınızdaki tüm kripto varlığınızı kaybedebilirsiniz.

Web cüzdanları da aynı kategoride yer alır. Çevrimiçi (online) cüzdan olarak da bilinirler. Web cüzdanları, her yerden cüzdana erişim imkânı sunsa da özel anahtarın çevrimiçi sunucularda saklanması güvenlik riski barındırıyor.

Özel anahtarları kendi bilgisayarınızda saklamak isterseniz masa üstü cüzdan yazılımlarını bilgisayarınıza kurabilirsiniz. Bilgisayarınız internete bağlı olmadığı sürece mobil uygulama ve web cüzdanlarının barındırdığı çevrimiçi tehlikelerden uzaktır.

Alternatif olarak, üçüncü parti servisler tarafından sunulan masaüstü cüzdanları tercih edebilir. Böylece blok zincirin tamamını indirmeye gerek kalmadan özel anahtarla işlem yapılabilir.

YASTI ALTINDAKİ BITCOIN: EN İYİSİ SOĞUK CÜZDAN

Sıcak cüzdan sizin paranız üzerinde başka bir borsanın söz sahibi olması anlamına geliyor. Soğuk cüzdanlar ise daha farklıdır. Bitcoin’inizi yastık altında sakladığınız çeyrek altın muamelesi yapmak istiyorsanız internet bağlantısı olmayan fiziksel cüzdanları tercih edin.

Orta ve uzun vade yatırımcıları için soğuk cüzdanlar daha uygun ve daha güvenli bir alternatiftir.

SOĞUK CÜZDAN NEDİR?

Soğuk cüzdanlar içinde de “donanım cüzdanları” daha fazla tercih ediliyor. Kripto para varlıklarını yönetmeyi sağlayan özel anahtarlar, internete erişimi olmayan şifreli çiplerde saklayan soğuk cüzdanlar ihtiyaç halinde bilgisayara ya da akıllı telefona bağlanabilir.

“YEDEK ANAHTAR” TOHUM KAYBEDİLDİYSE GEÇMİŞ OLSUN

Üzerindeki iki buton vasıtasıyla PIN kodu girilebilir, transfer işlemleri yalnızca PIN kodu girildikten sonra gerçekleştirilebiliyor. PIN kodu cihazın ekranında görünüyor. PIN kodu unutulursa ne olacak?

Cihazın sıfırlanması için kurulum yaparken kullanılan “24 kelimelik anahtar kelime grubu (tohum)” imdada yetişecek.

Sosyal medyada sık sık karşılaşılan “Tohumumu kaybettim, kripto para hesabıma giremiyorum.” diyenlerden biri olmak istemiyorsanız donanım cüzdanınızın anahtar kelimelerini gözünüz gibi muhafaza edin. Sanal kasanızın yedek anahtarı tohumu sakın kaybetmeyin.

Bir diğer soğuk cüzdan çeşidi ise kâğıt cüzdanlardır. Özel anahtarlarınızı dijital olarak bir yerde saklamak yerine bir kâğıda aktardığınız kâğıt cüzdanlar Bitcoin ve krip topara işlemlerinin yapılacağı özel anahtarların yazılı olduğu cüzdan çeşididir.

Özel anahtarınızı kâğıda yazarak saklayabileceğiniz gibi karekod formatında ve solmaya, suya, yıpranmaya karşı dayanıklı malzemelere baskılar alarak da kâğıt cüzdan oluşturabilirsiniz.

ŞİMDİLİK EN İDEAL ÇÖZÜM DONANIM CÜZDANLARI

Bütün yumurtaları bir sepete koymayın. Kripto para varlığınızı tek bir cüzdanda veya alım-satım platformunda saklamak yerine birden fazla cüzdan kullanın. Günlük ödemeler veya alım-satımlar için çok güvenilir kripto para alım-satım platformunda veya mobil cüzdanınızda düşük miktarları saklayabilirsiniz.

Ancak Thodex vurgunu gösterdi ki bu kadarcık bile risk almaya gelmiyor. Tasarruflarınızı soğuk cüzdanlarda, mümkünse donanım cüzdanlarında muhafaza edin.

Korsanlar da boş durmayacak. Size soğuk cüzdan sağlayıcısından geldiğini düşündüğünüz bir e-posta göndererek, bilgilerinizi çalmak için girişimde bulunabilirler. Siz yazılımı güncellediğinizi zannederken, kendi elinizle, korsan yazılımı yükleyerek, cüzdanınızı siber saldırganlara teslim edebilirsiniz.

“Truva atı” olarak adlandırılan korsan yazılımlar ile bilgisayarınızdaki tüm dosyaları şifreleyebilir ve şifreyi çözmek sizden para talep edebilirler.

SOĞUK CÜZDANLAR GÜVENLİ Mİ?

Ne yazık ki soğuk cüzdanlar da yüzde 100 güvenli değil. Taşınabilir cihazları kaybetmek, cebinde cüzdanınızı unuttuğunuz pantolonunuzu yıkamak veya cihazın PIN kodunu unutmak mümkün.

Bir de 24 kelimelik anahtar kelime grubunu güvenle yedeklemediyseniz veya daha da kötüsü, kelimelerden biri veya birkaçını yanlış kaydettiyseniz, o zaman kriptopara varlıklarınıza erişimi tamamen kaybedebilirsiniz.

Kripto para almaya karar verdiğiniz andan itibaren dijital cüzdanlarınızın güvenliğinden sadece sizin sorumlu olacağını unutmayın.

Kredi kartı bilgileriniz çalındığında ya da banka hesabınız bilginiz haricinde boşaltıldığına bankadan zararı tazmin etmesini isteme hakkına sahipsiniz, ancak henüz hukuki alt yapısı olmayan kripto para yatırımlarında böyle bir ihtimal yok.

Dolayısıyla siz siz olun ve “X kripto para 1’e 10 kazandırıyormuş” tahriklerine kapılmayın. Kısa yoldan köşeyi döneceğim derken elinizde avucunuzda ne varsa kaybetmeyin.