Güney Afrika’da Müslümanların ilk müzesi olan Bo-Kaap’ın binasında Osmanlı dönemi mirası bölümü açıldı. Ev, Osmanlı devleti tarafından ülkede görevlendirilen Müderris Mahmud Fakih Efendi tarafından satın alınmış.
Güney Afrika'daki Bo-Kaap İslam Müzesi.
Güney Afrika’da Müslümanların ilk müzesi olan Bo-Kaap’ın binasında Osmanlı dönemi mirası bölümü açıldı. Osmanlı devleti tarafından ülkede görevlendirilen Müderris Mahmud Fakih Efendi tarafından satın alınmış evdeki Bo-Kaap Müzesi aynı zamanda Güney Afrika’nın ilk İslam müzesi olma özelliğini taşıyor.
Güney Afrika’nın Cape Town şehrinin Bo-Kaap (Yukarı Cape Town) diye anılan Müslüman mahallesinde yer alan tarihi bina bölgenin en eski yapısı olduğu için 1978 yılında Apartheid hükümet tarafından kamulaştırıldı. İçinde yaşayan ailenin zorla çıkarılmasının ardından bina müzeye çevrildi ve bölgede yaşayan Müslümanlara ait eşya ve resimler sergilenmeye başlandı.
Güney Afrika Müzeler Müdürlüğü (IZIKO) öncülüğünde ve tarihçi Dr. Halim Gençoğlu’nun girişimleriyle Osmanlı dönemi eserleri de artık müzede sergilenecek. Gönüllü olarak Mahmut Efendi’nin torunlarının da katkıda bulunduğu serginin geçtiğimiz günlerde açılışı yapıldı.
Sergi için yoğun çaba harcadığını söyleyen tarihçi ve Cape Town Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Halim Gençoğlu, “Tüm çabalarıma rağmen TİKA tarafından dikkate alınmayan projemin Güney Afrika devleti tarafından dikkate alınması sonucu bu başarıyı elde etmiş bulunuyoruz” diyerek şunları söyledi: “2018 yılının Aralık ayında kabul edilen projem IZIKO idaresi tarafından kabul edilmişti fakat tamamen bitene kadar Iziko mensuplarıyla onlarca kez buluşup nihayetinde 29 Mart gününü açılış tarihi olarak esas aldık.”
FERMAN VE BELGELER DE VAR
Bir Osmanlı aliminin evinin Güney Afrika’nın ilk İslam müzesi olmasının önemine değinen Gençoğlu, “Bu sebeple Türk bayrağı dahil müzede artık ilelebet Osmanlıca belgeler ve Osmanlı Arması bulunacaktır. Türkiye’ye en büyük katkısı müzenin bir odasının artık Topkapı sarayı gibi Osmanlı belge ve bilgileriyle ülkemiz adına iyi bir tanıtım mahfiline dönüşmüş olmasıdır. Öte yandan Güney Afrika’nın en çok ziyaret edilen ikinci müzesi olduğu için bu faaliyet fevkalâde önemli bir gelişmedir. Dünyanın kaç ülkesinde böyle bir müze de Osmanlı ferman ve belgeleri yanında Türk bayrağı vardır sorusunun cevabı elde edilen mezkur başarı hakkında fikir verecektir.” dedi.
GÜNEY AFRİKA’DAKİ OSMANLI MİRASI
Dr. Gençoğlu girişime Güney Afrika Cumhuriyeti’nin sahip çıktığını söyleyerek şunları söyledi:
“Bana göre Güney Afrika devletinin Osmanlı kültür mirasını ülkesinde tanıması çok önemli bir gelişmedir. Öyleki İngiliz gazetesi Independent News’in oradan haber yapması tesadüf değildir. Kıtanın en iyi Yüksek Öğretim Kurumu Cape Town Üniversitesi bu olayın ehemmiyetine binaen konuyu manşetine taşımıştır. Osmanlı Hilafetinin ve Türk hoşgörüsünün kanıtlarıyla anlatıldığı müzede artık Türk-Osmanlı izleri resmen kabul görmüştür.
‘TÜRKİYE TARİHİ MİRASINDAN BİHABER’
Bu başarı, Türkiye Hükümet yetkilileri kadar bu havalide bulundurduğu elçi ve diğer kuruluşların günümüze kadar sahip olduğumuz tarihi değerlerden ne kadar bihaber olduğunu da ortaya koyuyor. Türkiye Cumhuriyeti devletinin bu vesileyle doğru danışmanlarla Afrika’da çok daha başarılı faaliyetlere çok daha düşük maliyetlerle hatta bedava imza atması sağlanabilir. Bunun en önemli ve müşahhas delili şimdi Türk bayrağımızın dalgalandığı Bo-Kaap semtindeki müzenin tarafımızca hiçbir masraf olmadan hatta Güney Afrika Kurumlarınca saygın bir şekilde açılmış olmasıdır.”
GENİŞ BİR KATILIMLA AÇILDI
Resmi açılışı 29 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen ve Güney Afrika Müzeler Müdürlüğü personeli ve idarecileri Shanaaz Galant ve Paul Tichmann’ın katılımıyla yapılan törene ilgi büyük oldu. Tichmann’ın yaptığı konuşmada Osmanlı kültürünün Güney Afrika İslam mirasının bir parçası olduğununu ifade ettiği belirtildi.
Gençoğlu, açılışa Cape Town’daki birçok Türk vatandaşın yanında Osmanlı ailelerinin de iştirak ettiğini, projenin kendisi tarafından katılımcılara anlattığını belirtti. Osmanlı kökenli aile reislerinin de birer konuşma yaptığını kaydeden Gençoğlu, “Osmanlı Yahudilerinden Franko, Galanti ve Benatar aileleri açılışa iştirak ettiler. Cape Town Üniversitesinden birçok profesör, gazeteci ve yazarlar yine davette yer aldılar. Cape Town Üniversitesi şef editör Helen Swingler tüm programı yayınlamak üzere kaydetti. Güney Afrika’nın en çok dinlenen Müslüman radyo kanalları açılış boyunca canlı program yaptılar. Katılanlar arasında Cape Town Üniversitesi Afrika Çalışmaları bölümü bu konuda bizden ayrıca bir sunum istedi.” şeklinde konuştu.
