JAMA Network Open'da yayınlanan rapora göre 2016-2020 yılları arasında düşük gelirli ülkelerdeki çocuk ölümlerinin yüzde 82'si önlenebildi. En yaygın ölüm sebebi ise yetersiz beslenme olarak belirlendi.
İnsanın ortalama yaşamı teknolojinin ilerlemesi ile daha da uzuyor. Tıpta yaşanan gelişmeler ile birçok hastalığa erken teşhis konulabiliyor ve hastalıkların tedavisi gerçekleştirilebiliyor. Günümüzde bebekler daha anne rahminde iken hastalıkları tespit edilip tedavi edilebiliyor.
Geçmiş dönemlerde ise ölümlerin büyük bir çoğunluğu ‘çocuk ölümü’ olarak adlandırılan erken yaşlarda gerçekleşiyordu. Fakat son gelişmelere göre düşük ve orta gelirli ülkelerde dahi çocuk ölümleri oranları oldukça azaldı.
ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN YÜZDE 99’U DÜŞÜK VE ORTA GELİRLİ ÜLKELERDE
JAMA Network Open’da yayınlanan uluslararası Çocuk Sağlığı ve Ölümlerini Önleme Gözetimi Ağı’ndan (CHAMPS) yapılan bir araştırmaya göre beş yaşın altındaki çocuk ölümlerinin yüzde 99’u düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geliyor.
Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü (ISGlobal) ve Katalan hükümeti tarafından kurulan Katalan Araştırma ve İleri Araştırmalar Kurumu (ICREA) araştırmacısı olan Quique Bassat, “Bu ölümleri önlemek istiyorsak, nedenlerini bilmemiz gerekiyor, ancak sorun şu ki, güvenilir verilere sahip değiliz” dedi.
Klinik verileri ve sözlü otopsiler (aile veya bakıcı tanıklıkları) genellikle kaynağı sağlam olmayan ölüm sebeplerini belirlenmesi için kullanılıyor. Fakat bu veriler bilimsel araştırma yapabilmek için yeterince ayrıntılı değil.
636 ÇOCUK ÖLÜMÜ MİKROSKOP ALTINDA
Çalışmada Bassat liderliğindeki bir CHAMPS ekibi, Sahra altı Afrika ve Güneydoğu Asya’daki yedi ülkede (Mozambik, Sierra Leone, Kenya, Mali, Etiyopya, Güney Afrika ve Bangladeş) çocuk ölümlerinin nedenlerini araştırdı. Bilim insanları çalışmalarında 2016 ile 2020 yılları arasında toplum içinde veya hastanede meydana gelen bir ay ile beş yaş arası çocuklardaki 636 ölümü inceledi.
YETERSİZ BESLENME: ANA TETİKLEYİCİ
Altta yatan en yaygın ölüm nedenleri yetersiz beslenme (yüzde 16,5), HIV (yüzde 11,9), sıtma (yüzde 11,2), doğuştan kusurlar (yüzde 10,1), solunum yolu enfeksiyonları (yüzde 8,4) ve ishal (yüzde 7,2) idi. Vakaların yüzde 87’sinde enfeksiyöz bir ajan bulundu.
Bassat, “Ölümlerin yalnızca yüzde 25’i tek bir nedenden kaynaklanıyordu. Geri kalanların tümü, faktörlerin karmaşık etkileşiminden kaynaklanıyordu” diyor ve bu nedenle, daha etkili önlemler tasarlamak için ölüme yol açan olaylar zincirinin tamamının dikkate alınması gerektiğini belirtiyor.
Çalışma, analiz edilen ölümlerin yüzde 82’sinin önlenebileceği sonucuna vararak, yüksek etkiye sahip hedefli müdahaleler tasarlamak için birçok fırsat sunuyor.
