Boğaziçi Üniversitesi’ne AKP’li Melih Bulu’nun atanmasıyla yoğun bir elit, elitizm tartışmasını da beraberinde getirdi. AKP’ye yakın isimler Boğaziçi’ni elitist olmakla suçlarken, üniversitede okuyan ya da ders veren birçok isim de elitst değil ‘sıradan’ halktan olduklarını kaydediyor.
Boğaziçi Üniversitesi. Sanatçı Saype, İstanbul’un Avrupa ve Asya’yı nasıl bağladığını #beyondwalls insan zinciri projesi ile vurguladı
Boğaziçi Üniversitesi’ne Melih Bulu’nun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından rektör olarak atanması aynı anda bir de ‘elit’ ve ‘elitizm’ tartışması başladı. Peki elit nedir, elitizm nedir? Kime elit denir? Türkiye’deki muhafazakarların gözünde “elit” nasıl bir insandır?
HİLAL KAPLAN’IN “ELİTİST” VURGUSU TARTIŞMANIN FİTİLİNİ ATEŞLEDİ
Tartışma Sabah gazetesi yazarı ve eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun istifasına giden sürecin hazırlayıcısı konumundaki “Pelikan bildirisini” yazan ekipten olan Hilal Kaplan’ın Melih Bulu’nun rektör olarak atanmasının ardından, “Bir Boğaziçi mezunu olarak, kerameti kendinden menkul bir kibirle size karşı çıkacaklar olacağını biliyorum ve aldırmadan yolunuza devam etmenizi bekliyorum. Boğaziçi sadece elitistlerin değil, milletindir” sözleriyle başladı.
“ELİT ARAYAN SARAY YAVERLERİNE BAKSIN”
Tartışmaya katılan isimlerden sosyolog Ayşe Çavdar, “Kayyum rektör istemiyoruz demek ve direnmek, üniversitelerine sahip çıkmak üzere giden öğrencilerin hemen hiçbiri ‘elit’ (zengin) ailelerin çocukları değildir. Canını dişine takıp kim bilir hangi koşullarda o üniversiteyi kazanmış halk çocuklarıdır” ifadelerini kullandı. Çavdar bir diğer mesajında ise “Elit” arayan saray yaverlerine baksın. Üç kuruşluk imtiyaz için ruhlarının satılmadık köşesini bırakmayanlar arasında arasın. Elit de sizsiniz, elitist de. Halkı sömürdüğünüz yetmedi bir de onun “makus talih”ini sömürüyorsunuz. Kimsiniz siz be! Nerden alıyorsunuz bu hakkı!” yorumunda bulundu.
Melih Bulu ve Hilal Kaplan
“OKUYUP YAZAN HER İNSAN BU ÜLKEDE ELİT OLABİLİYOR”
KHK’lı akademisyen Gökhan Yavuz Demir ise “Benim gençliğimde üniversite anlamadığı her şeye ‘postmodern’ diyenlerle doluydu, şimdiyse aşina olmadığı, yabancılık çektiği, bilmediği her şeye “jakoben” veya ‘elit’ diyenlerle doldu” diyerek tartışmada başka bir noktaya dikkat çekti. Demir, “Yaslanarak hasbelkader bir yerlerde bir şey olmuş bu elitizm eleştirmenleri maalesef o kadar cahiller ki kendileri gibi cahil ve hödük olmayan, sadece okuyup yazan her insan bu memlekette hemen -ayıptır söylemesi- elit olabiliyor” dedi.
Yaslanarak hasbelkader bir yerlerde bir şey olmuş bu elitizm eleştirmenleri maalesef o kadar cahiller ki kendileri gibi cahil ve hödük olmayan, sadece okuyup yazan her insan bu memlekette hemen -ayıptır söylemesi- elit olabiliyor.
— Gökhan Yavuz Demir (@gokhanyavuzd) January 4, 2021
“ANAM BABAM OKUL YÜZÜ GÖRMEMİŞTİ, BOĞAZİÇİ’NDE HOCALIK YAPTIM…”
Elit tartışmasına bir yazıyla katılan akademisyen Murat Sevinç ise “Anam babam okul yüzü görmemişti, Boğaziçi’nde hocalık yaptım…” dedi. Yazısında Boğaziçi Üniversitesi’nde “Anayasaya Giriş” dersini verdiğini anlatan Sevinç, “Okul yüzü görmemiş bir ana babanın oğlu, Mülkiye ve Boğaziçi’nde hocalık yaptı. Sayısız akademisyen gibi. Elitistmiş şuymuş buymuş, hadi oradan, geçin bu zırvaları. Emek, emek, emek. Alın teri. Çaba. Hak etmek. Hak etmek. Emek harcayıp hak eden onca insan gibi. Torpil değil. Kayırma değil. Kompleks değil. Yandaşlık değil. Emek…” dedi.
Boğaziçi Üniversitesi
Peki, bu kadar çok tartışılan “elit” kelimesi ne anlama geliyor, elit kimdir, elitist kime denir?
ELİT NEDİR?
Türk Dil Kurumu (TDK) güncel sözlüğüne göre “elit” Fransızca kökenli bir sıfat. Anlamı da “seçkin” demek.
Elit, siyaset ve sosyoloji kuramlarında, fazlasıyla büyük miktarda sermayeyi veya iktidarı elinde tutan küçük bir insan grubu olarak tanımlanıyor. Bir toplumun eğitim, bilgi, görgü ve yaşayış olarak en üst tabakası olarak da tanımlanıyor.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
ELİTİZM NEDİR?
Elitizm, siyaset felsefesinin bir dalıdır. Eşitlik ilkesine karşı çıkan elitistler, bazı insanların doğuştan ayrıcalıklı olduğu görüşünü savunurlar. Herhangi bir kanıta ya da önermeye dayanmadığı için akademik çevrelerde bir doktrin olarak kabul edilmez. Elitistlerin ‘ülkenin belli başlı niteliklere sahip kişiler tarafından yönetilmesi gerektiğini savunan bir ideoloji’ olduğu görüşü de hakimdir. ‘Seçkincilik’ adıyla da bilinir. Oligarşi ve Aristokrasi gibi yönetim biçimlerinin temelinde seçkincilik olduğu kabul edilir. Elitizm akımını destekleyen kişilere ‘elitist’ veya ‘seçkinci’ denir. Elitlerin, bulundukları toplumların en zenginleri oldukları görüşü de ağırlıklıdır.
Öğrenci Sendikası: Boğaziçi Üniversitesi’nde yaşananlar, Türkiye’de akademinin ve eğitim ortamının ne hale geldiğinin açık bir fotoğrafıdır.
TÜRKİYE’DE ‘ELİT OLMAK’ NASIL ALGILANIYOR?
Elit olmak pek çok toplumda korkulan ve nefret edilen özelliktir. ‘Halktan kopukluğu’ da ifade ettiği için, özellikle seçimle başa gelen yönetici sınıfının en çok ‘benzetilmekten’ korktuğu kavramlardan biridir. Türkiye’deki “elit” ve “elitizm” algısı ise gerek sinema filmlerinden dizilere, gerekse de kitaplardan güncel siyasi tartışmalara bakıldığında ortaya şöyle bir profil çıkıyor:
İstanbul Boğazı’nda yalılarda oturan, ellerinde şarap kadehleri ülkenin geleceğine yön verecek gizli plan ve projeler yapan bir grup insan. Kim oldukları, nerde oldukları da nasıl insanlar oldukları bilinmeyen bu Türkiye’deki “elitler” her siyasi tartışmanın göbeğinde yer almaktan kurtulamaz.
