Adalet Ağaoğlu hayatını kaybetti

Türkçe edebiyatın önemli ismi Adalet Ağaoğlu, 91 yaşında hayata veda etti.

Bir süredir yoğun bakımda tedavisi devam eden yazarın ardından eleştirmen ve yayıncı Semih Gümüş şu satırları yazdı: “Adalet Ağaoğlu’nu bu sabah kaybetmişiz. Edebiyatımızın en önemli yazarlarındandı. Romanları çok özeldi. Onu hiç tanımadan iki romanı hakkında iki küçük kitap yazmıştım. Sonra tanıştık. Çok konuştuk. Bu fotoğraftaki eşi Halim Ağbi de ayrıca özel bir insandı. Her şey çok üzücü.”

Ağaoğlu daha çok roman ve öykü türündeki eserleriyle tanınıyordu. 20. yüzyıl Türk edebiyatının en önemli romancılarından biri kabul edilir. Türkiye’nin değişik dönemlerini ve bu dönemlerin insan hayatlarına etkisini inceleyen eserler vermiştir.

KİMDİR | ADALET AĞAOĞLU

1929’da Ankara’da doğdu. 1950’de Ankara Üniversitesi’nde Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu.

1946’da Ulus Gazetesi’nde tiyatro eleştirileri yazmaya başladı. Ankara Radyosu ve TRT’de çeşitli görevlerde bulundu. Kaynak dergisinde şiirleri yayınlandı. Sevim Uzgören’le birlikte yazdığı “Bir Oyun Yazalım” adlı tiyatro eseri 1953’te Ankara’da sahnelendi.

İlk romanı “Ölmeye Yatmak” 1973’te basıldı. 1976’da Fikrimin İnce Gülü, 1979’da Bir Düğün Gecesi adlı romanları okuyucuyla buluştu. Bir Düğün Gecesi romanıyla 1979 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü’nü ve 1980 Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazandı.

1986’da kurulan İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) kurucuları arasında yer aldı. Temmuz 2005’te İHD’den ayrıldı.

2010’da tüm kitaplarını Boğaziçi Üniversitesi’ne bağışladı. Arşivi, Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi’nde yazarın kontrolünde tasarlanan bir odada muhafaza edildi. Üniversite bünyesinde Adalet Ağaoğlu Araştırma Merkezi adlı bir yapı oluşturuldu.

2018’de Boğaziçi Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanına layık görüldü.

Kendine özgü diliyle Türk edebiyatında fark yaratan yazar, roman, öykü, deneme, anı, tiyatro, günlük, mektup ve antoloji türlerinde eserler verdi.

Romanları

Ölmeye Yatmak (1973)
Fikrimin İnce Gülü (1976)
Bir Düğün Gecesi (1979)
Yazsonu (1980)
Üç Beş Kişi (1984)
Hayır (1987)
Ruh Üşümesi (1991)
Romantik Bir Viyana Yazı (1993)
Dert Dinleme Uzmanı (2014)

Öyküleri

Yüksek Gerilim (1974)
Sessizliğin İlk Sesi (1978)
Hadi Gidelim (1982)
Hayatı Savunma Biçimleri (1997)

Tiyatro

Evcilik Oyunu (1964)
Çatıdaki Çatlak (1965)
Tombala (1967)
Sınırlarda (1970)
Üç Oyun: Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış, Kozalar (1973)
Kendini Yazan Şarkı (1976)
Çok Uzak-Fazla Yakın (1991)
Duvar Öyküsü (1992)
Fikrimin İnce Gülü (1996)
Çağımızın Tellalı (2011)

Anı

Göç Temizliği (1985)
Gece Hayatım (Rüya Anlatısı, 1991)

Deneme

Güner Sümer Toplu Eserleri (1983)
Adalet Ağaoğlu Seçmeler (1993)
Karşılaşmalar (1993)
Geçerken (1996)
Başka Karşılaşmalar (1996)
Öyle Kargaşada Böyle Karşılaşmalar (2002)
Yeni Karşılaşmalar (2011)

Ödülleri

1974 Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü Üç Oyun’la
1975 Sait Faik Hikaye Armağanı Yüksek Gerilim’le
1979 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü Bir Düğün Gecesi ile
1980 Orhan Kemal Roman Armağanı Bir Düğün Gecesi ile
1980 Madaralı Roman Ödülü Çok Uzak-Fazla Yakın’la
1992 Türkiye İş Bankası Edebiyat Büyük Ödülü (Tiyatro)
1995 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat (Edebiyat) Büyük Ödülü
1997 Aydın Doğan Vakfı Roman Ödülü Romantik Bir Viyana Yazı ile
2018 Erdal Öz Edebiyat Ödülü