Cumhurbaşkanı Erdoğan ve iktidar medyasının 'Türkiye için tarihi bir an' olarak sunduğu uzay yolculuğunu aralarında Bulgaristan, Yunanistan, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin de olduğu 40'a yakın ülkenin yıllar önce gerçekleştirdiği ortaya çıktı.
Türkiye, ABD’de uzaya insan gönderme işi yapan özel Axiom Space şirketinin programına ödenen 55 milyon dolar sonucunda pilot Alper Gezeravcı’nın SpaceX’in roketi ile uzaya çıkmasını beklerken bugüne kadar farklı ülkelerden 587 kişinin uzay yolculuğu yaptığı ortaya çıktı.
Serbestiyet’te yer alan habere göre bugüne kadar Amerika Birleşik Devletleri’nden 227, Rusya’dan 205, Çin’den 15, Hindistan’dan 7, Fransa’dan 5, Birleşik Arap Emirlikleri’nden 3 astronot uzaya gitti. Aralarında Polonya, Slovakya, Ukrayna, Bulgaristan, Macaristan, Yunanistan, Brezilya, Arjantin, Küba, Yeni Zelenda, Güney Afirka ve Ürdün’ün de olduğu ülkeler ise uzaya birer astronot gönderdi.
Haberde şu bilgiler ve değerlendirmelere yer verildi:
Bu yüzden bu fırlatma Türkiye için büyük olsa da, insanlık için küçük bir adım olacak.
Elbette tüm bunlar bolca milliyetçilik sosuyla vatandaşlara sunuluyor.
Pek çok insan da gururlanmadan edemiyor.
Oysa ortada ne büyük bir başarı, ne de gururdan omuzlarımızı kabartacak bir iş var.
Çünkü Türkiye Uzay Programı bilimsel bir misyondan çok, siyasal bir misyon.
Türkiye’nin ne astronot yetiştirecek bir eğitim sistemi ne de uzaya insanını gönderebileceği bir üssü var.
Kendisi aslında bir F-16 pilotu olan Alper Gezenavcı’nın hızlandırılmış şekilde ‘astronot’ yapılıp uzaya gönderilmesinin altında iktidarın ‘Türkiye Yüzyılı’ misyonu var.
Bunu daha iyi anlamak için yakın tarihe göz atmakta fayda var.
Türkiye’nin ‘uzay misyonlarının’ hamisi Türkiye Uzay Ajansı, 13 Aralık 2018’de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı bir ajans olarak kurulmuştu.
Ajansın ilk senesinde (2019) bütçesi 38 milyon TL’ydi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 9 Şubat 2021’de düzenlenen bir lansman ile ajansın hazırladığı Türkiye Uzay Programı’nın hedeflerini kamuoyu ile paylaşmıştı.
Erdoğan’ın açıkladığı programdaki hedefler arasında şunlar vardı:
Bu hedefler arasında somut olarak adım atılan ve ilerleme kaydedilen tek madde bir Türk vatandaşını bilimsel misyon için uzaya göndermek oldu.
…
Türkiye’nin insanlı ilk uzay görevini gerçekleştirecek “uzay yolcusu”nun eğitim ve uçuş hizmeti için ABD’deki Axiom Space ile işbirliğine gidildi.
Axiom Space, merkezi Houston’da bulunan ve para karşılığında Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) astronotlar gönderen özel bir uzaycılık şirketi.
Alper Gezeravcı, Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX şirketinin Falcon9 roketinin ateşleyeceği Dragon uzay aracıyla Uluslararası Uzay İstasyonu’na fırlatılacak.
4 kişilik mürettebat arasında Gezeravcı’nın yanı sıra ABD ve İspanya’yı temsilen misyon lideri Michael Lopez-Alegria, İtalyan Hava Kuvvetlerinden Pilot Walter Villadei ve Avrupa Uzay Ajansı adına katılan İsveçli Marcus Wandt yer alacak.
17 Ocak 2024 tarihi itibarıyla, uzaya giden 587 kişi var.
Bu kişilerin 257’si Amerika Birleşik Devletleri’nden, 205’i Rusya’dan, 15’i Çin’den, 10’u Japonya’dan, 9’u Avrupa Uzay Ajansı’ndan, 8’i Kanada’dan, 7’si Hindistan’dan, 6’sı Güney Kore’den, 5’i Fransa’dan, 4’ü Almanya’dan, 3’ü Birleşik Arap Emirlikleri’nden, 2’si İtalya’dan, 2’si İsrail’den ve 2’si Avusturya’dan.
Uzaya sadece tek bir insan gönderen ülkeler ise şunlar: Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Ukrayna, Bulgaristan, Macaristan, Finlandiya, İsveç, Norveç, Danimarka, İspanya, Hollanda, Belçika, Yunanistan, Brezilya, Arjantin, Küba, Kanada, Avustralya, Yeni Zelenda, Güney Afirka ve Ürdün.
Uzaya insan göndermenin -devam eden bilimsel araştırmalar doğrultusunda çalışma yapmak dışında- elle tutulu bir faydası yok. Türkiye’nin de bildiğimiz kadarıyla böyle bir araştırması yok.
Ortada ne bilimsel bir çalışma, ne aslında yetiştirilen bir astronot, ne uzay aracı ya da fırlatma üzerinde bir teknolojik gelişme ne de uzaya gitmenin elle tutular bir faydası var. Bu fırlatma için harcanan 55 milyon dolar da cabası.
Ama elbette tüm söylemini millilik üzerine kuran, Türkiye Yüzyılı tasavvurunu üreten ve milliyetçiliği kurumsallaştıran bir iktidar için önemli olan bunlar değil.
Önemli olan bu gece insanların ne kadar çok gururlanacağı ve kendilerini ‘büyük bir milletin ferdi’ hissedecekleri.
