Türkiye’de asgari ücret 2023 yılında ne kadar olacak? Kim ne öneriyor?

Avrupa’da asgari ücretle çalışan nüfusun en fazla olduğu ülke olan Türkiye’de milyonlarca kişinin gözü, aralık ayında toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun kararına çevrildi. Asgari ücretin 8 bin 500 TL olacağına dair iddialar konuşulurken, işçiler, sendikalar ve siyasi partiler bunun yeterli olmayacağını savunuyor. Yalnız yaşayan bir işçinin aylık yaşam maliyetinin 9 bin 450 TL olduğu Türkiye’de dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı ise 23 bin 600 TL olarak belirlenmişti. Peki, Türkiye’de asgari ücret 2023 yılında ne kadar olacak? Sendikaların asgari ücret talepleri ne kadar? Çalışanların asgari ücret talebi ne?

Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda işverenler adına TİSK, işçiler adına TÜRK-İŞ ve kamuyu temsilen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bürokratları 2023 yılında ödenecek olan asgari ücret konusunu masaya yatırdı. İlk toplantıda sendikaların talepleri dinlenirken, yükselen enflasyon oranları ve yaşam giderlerinin ardından yapılacak olan zam da masada yer aldı.

DİSK, TALEBİNİ YOKSULLUK SINIRINA GÖRE YAPTI: “13 BİN 200 TL OLMALI”

Türkiye’de yaklaşık 7 milyon kişiyi ilgilendiren asgari ücrete ilişkin görüşmeler başlarken işçi ve işverenin beklentileri de ortaya çıkmaya başladı. Enflasyonun yüzde 85’i bulması nedeniyle haziranda artan asgari ücretin eridiğini söyleyen vatandaşlar, 10 bin liradan az olmamasını belirtirken sendikalar 8-13 bin lira talebiyle masaya oturmayı planlıyor. İş dünyası ise 8-8 bin 500 TL’ye sıcak bakıyor.

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 2023 yılına ilişkin asgari ücret talebini 13 bin 200 lira olarak açıkladı. Bu talep şu anda masadaki en yüksek rakam olarak dikkat çekiyor. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Gerek yüksek enflasyon, gerek yoksulluk sınırı, gerek gıda fiyatları artışı ve gerekse ekonomik büyüme dikkate alındığında asgari ücret en az net 13 bin 200 lira olmalıdır” dedi.

TÜRK-İŞ’İN TALEBİ KOMİK: “KİRA BİLE ÖDENEMEZ”

Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda işçileri temsil eden Türk-İş’in asgari ücret ile ilgili talebi tartışma konusu oldu. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, 2023 yılında geçerli olacak asgari ücrete ilişkin işçi kesiminin beklentisini açıkladı. Atalay, Türk-İş’in asgari ücrette kırmızı çizgisinin 7 bin 785 lira olduğunu söyledi. Atalay, “Bunun altında bir rakamı kabul etmemiz mümkün değil. Bu rakam kırmızı çizgi. Bu rakamın altında bir konuyla ilgili masada olmayız” dedi.

Fakat, Türk-İş’in bu talebi diğerr işçi sendikalaarı tarafından komik bulundu. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), DİSK gibi sendikalar, bu teklif ile bir işçinin kira bile ödeyemeyeceğini iddia etti. Ayrıca Türk-İş’in ‘kırmızı çizgi’ olarak belirttiği 7 bin 785 TL’lik rakamın ardından sendikalar “Toplantıdan yoksulluk çıkacak” eleştirilerinde bulundu.

TESK: “ASGARİ ÜCRET 10 BİN TL’DEN AZ OLMAMALI”

Türkiye Esnaf ve Sanaatkârları Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken ise “Asgari ücretteki zam bütün personele yansıyacak. Vergi indirimi şart. Zam enflasyonun üstünde olmalı” diyor. TESK’in 2023 yılındaki asgari ücret için beklentisi ise 10 bin TL.

SİYASİ PARTİLER ARASINDA EN YÜKSEK TEKLİF HDP’DEN GELDİ

Asgari ücretin belirlenmesine günler kala HDP’den de bir talep geldi. Parti Eş Genel Başkanı Pervin buldan, 2023 Merkezi Yönetim Bütçe görüşmelerinin açılışında konuştu. Buldan, konuşmasında asgari ücret için 12 bin 500 lira önerisinde bulundu. Artan enflasyon oranlarının da etkisiyle, “Halkın sofrasındaki ekmeği daha da küçültme, yoksulluğu, adaletsizliği, eşitsizliği büyütme bütçesi” olarak değerlendiren Buldan, asgari ücret için 12 bin 500 lira önerisinde bulundu.

Ana muhalefet partisi konumundaki CHP ise 10 bin TL’nin biraz üstünde bir teklifte bulundu. CHP’li Veli Ağbaba, “Asgari ücret belirlenirken resmi enflasyon dışında büyüme oranları göz önüne alınmalı, ekonomik büyümeden asgari ücretliye pay verilmelidir. Bu yüzden asgari ücretin 10 bin 128 TL olması gerekiyor.” diyerek partinin talebini dile getirdi.

Millet İttifakı ortaklarından İYİ Parti’de Genel Başkan Başdanışmanı ve Parti Sözcüsü Prof. Dr. Kürşad Zorlu, 2023 yılında geçerli olacak asgari ücretin 9.600 TL düzeyinde olması gerektiğini söyledi.

Altılı masada yer alan ve eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun kurduğu Gelecek Partisi ise asgari ücret talebini sosyal medyadan duyurdu. Gelecek Partisi resmi hesabından yapılan videolu paylaşımda, “Çalışanı açlığa mahkum etmeyecek asgari ücret 9.500 TL” denildi. Paylaşılan videoda enflasyona ve vatandaşın alım gücüne dikkat çekildi. Vatandaşların açlık sınırına mahkum edilmemesi için asgari ücretin bu rakamın altında olmaması gerektiğine vurgu yapıldı.

BABACAN’DAN “ELİNİZİ TUTAN MI VAR? ARTTIRIN” ÇIKIŞI

Altılı masada yer alan DEVA Partisi, 2023 yılında verilecek olan asgari ücretle alakalı net bir rakam talep etmezken, Genel Başkan Ali Babacan’dan iktidara eleştiri geldi. Babacan, AK Parti hükümetine asgari ücret konusu için seslendi. Aylardır asgari ücretin artırılamamasına tepki gösteren Babacan, hükümete, “Elinizi tutan mı var” diyerek çıkıştı.

İKTİDARA YAKIN BBP: “8 BİN 250 TL OLMALI”

İktidarın 2023 asgari ücretin belirlenmesi için çalışmaları sürerken, BBP lideri Mustafa Destici, asgari ücrete yüzde 50 zam yapılması gerektiğini söyledi. Cumhur İttifakı ortağı Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkanı Mustafa Destici, “Beklentimiz enflasyon + yüzde 20 refah payı belirlenerek yani yüzde 40-50 arasında bir artış ile asgari ücretin rahatlatılması olacak. Böylelikle yeni yılda ödenecek asgari ücret konusundaki talebimiz 8 bin 250 TL.” açıklamasında bulundu.

VATANDAŞ, 10 BİN TL VE ÜSTÜ ASGARİ ÜCRET İSTİYOR

Çalışma Bakanlığı’nın araştırmalarına göre, 2023 yılı asgari ücreti için beklenti 7 bin 845 TL. Bu tutar, Türk-İş’in taleplerini karşılasa da halkın ve işçilerin taleplerini karşılamıyor. Asgari ücrette ne kadar artış yapılacağına ilişkin değerlendirmeler devam ederken, kamuoyu araştırma şirketleri ise, halkın nabzını tutuyor. Çalışanlar, asgari ücrete zam yapılması gerektiğini savunurken, ürünlere gelecek olan zammın da durması gerektiğini söylüyor.

Yöneylem adlı araştırma şirketinin 23-27 Kasım 2022 tarihinde yaptığı ankete göre, vatandaşlar yeni yılda asgari ücretin 10 bin TL’nin üzerinde olması gerektiğini düşünüyor.

Ankete katılan 2 bin 400 kişinin yüzde 50’si asgari ücretin 10 bin TL ve üzerinde olmması gerektiğini savunurken, yüzde 16’lık kesim ise 9 bin 500 TL ila 10 bin TL arasında olması gerektiğini söyledi. Asgari ücretin 7 bin TL ve altında olması gerektiğini düşünenlerin oranı ise yüzde 5,3 olarak açıklandı.

AVRUPA ÜLKELERİNDE ASGARİ ÜCRET NE KADAR?

Batı Avrupa’da denize kıyısı olmayan ve başkenti, ülke adıyla aynı olan Lüksemburg, toplamda 614 bin nüfuslu bir ülke olmasına rağmen vatandaşlarına verdiği asgari ücret ile zirvede yer alıyor. Brüt olarak 2 bin 257 Euro asgari ücret veren Lüksemburg, istikrarlı, yüksek gelirli, büyüme hızı yüksek bir ekonomi olmasının yanı sıra, enflasyon ve işsizlik oranları da çok düşük bir ülke konumunda.

Lüksemburg’un açık ara lider olduğu alanda en yakın takipçisi bin 775 Euro ile İrlanda olurken, Hollanda (1725 Euro), Belçika (1658 Euro), Almanya (1621 Euro) ve Fransa (1603 Euro) takip ediyor. Komşu Yunanistan’da ise brüt asgari ücret 774 Euro oldu.