Kahramanmaraş merkezli iki deprem sonrası Twitter’a erişim kısıtlaması getirildi. İnternete girmek için VPN arayışları başladı. Peki, hangi VPN’ler daha güvenli? VPN kullanırken neye dikkat edilmeli?
Kahramanmaraş merkezli iki deprem sonrasında binlerce can kaybı yaşandı. Bölge halkı gelmek bilmeyen yardımlar nedeniyle isyan etti. Cumhurbaşkanı ve AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarından kısa bir süre ise sosyal medyaya ve internete erişim kısıtlaması getirildi.
Özellikle arama kurtarma çalışmalarında sesini duyurmak isteyenlerin kullandığı Twitter’ın engellenmesi tepkilere neden oldu. Sosyal medya platformlarını kullanmak isteyenler VPN kullanmak zorunda kaldı. Peki, VPN nedir, ne işe yarar? VPN kullanarak anonimlik sağlanabilir mi?
SİYASİLERDEN TEPKİ TWEETLERİ
Yardımlaşma koordinasyonu için sahada bulunan arkadaşlarıma VPN kullanmalarını söyledim. Bu aklını yitirmiş Saray iktidarı, sosyal medya iletişimini kesti. Bunun sonucu yardım çığlıklarının daha az duyulmasıdır. Gizlemeye çalıştığınız her şeyi biliyoruz. Açıklamanızı bekliyoruz.
— Kemal Kılıçdaroğlu (@kilicdarogluk) February 8, 2023
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “Gizlemeye çalıştığınız her şeyi biliyoruz”diyerek Twitter’a erişimin kısıtlanmasına tepki gösterdi. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener ise “Siz kimden, neden korkuyorsunuz? Yazıklar olsun!” dedi.
Depremzedelerin ihtiyaçlarının duyurulması için iletişim kurmak bu kadar hayati bir öneme sahipken; nasıl olur da bir kısıtlama getirirsiniz?
Bu nasıl bir kötülüktür? Nasıl bir vicdansızlıktır?
Siz kimden, neden korkuyorsunuz?
Yazıklar olsun!
— Meral Akşener (@meral_aksener) February 8, 2023
NETBLOCKS: TÜRKİYE’DE TWİTTER ERİŞİMİ KISITLANDI
Dünya genelinde interneti gözlemleyen ve siber güvenlik gelişmelerini takip eden NetBlocks, yaşanan depremler sonrasında Türkiye’de internetin kısıtlandığını açıkladı.
⚠️ Confirmed: Real-time network data show Twitter has been restricted in #Turkey; the filtering is applied on major internet providers and comes as the public come to rely on the service in the aftermath of a series of deadly earthquakes
📰 Report: https://t.co/CEbfgeBpvz pic.twitter.com/3884wMpYD2
— NetBlocks (@netblocks) February 8, 2023
Netblocks ilerleyen saatlerde Twitter’a erişimin yeniden sağlandığını paylaştı.
ℹ️ Update: Metrics confirm access to Twitter is being restored in #Turkey following hours of filtering. The restoration comes after authorities held a meeting with Twitter to “remind Twitter of its obligations” on content takedowns and disinformation.
📰 https://t.co/CEbfgeBpvz pic.twitter.com/EOI9jFyztS
— NetBlocks (@netblocks) February 9, 2023
KISITLAMA DÜNYA BASININA YANSIDI
Türkiye’deki deprem sonrası Twitter kısıtlaması dünya basınına da yansıdı. New York Times gazetesi erişim engeli haberini “Pazartesi günkü yıkıcı depremin ardından yardım çabalarını koordine etmek için önemli bir iletişim kanalını devralan internet kesintilerini izleyen bir grup olan NetBlocks’a göre Twitter, Türkiye içindeki çeşitli ağlarda engellendi” cümleleri ile verdi.
Twitter has been blocked on several networks inside Turkey, according to NetBlocks, a group that tracks internet outages — taking out a key communication channel for coordinating relief efforts after Monday’s devastating earthquake. https://t.co/Qf6IZySGFY
— New York Times World (@nytimesworld) February 8, 2023
VPN NEDİR?
Türkiye’nin VPN ile tanışması yeni değil. Türkiye’de hükümet zaman zaman internete ve sosyal medyaya sansür uyguluyor. En son Twitter sansürü Taksim’deki bombalı saldırıda yaşanmıştı. Halk ise bu sansür duvarını yıkmak için VPN gibi alternatif yöntemlere başvuruyor.
VPN (Virtual Private Network) yani Sanal Özel Ağ, temelde fiziksel olarak bulunmadığınız bir yerdeki ağa sizi sanal olarak bağlayan bir hizmettir. Yani VPN, İstanbul’da internete bağlanan bir cihazı sanki bir tünel vasıtası ile Londra’daki bir internet ağına bağlamasıdır. Dünya genelinde VPN, en çok gizliliği korumak ve sansürleri aşmak amacıyla kullanıyor. Fakat VPN başka birçok amaçla kullanılabiliyor.
VPN NASIL ÇALIŞIYOR?
VPN, aralarında güvenli şifrelenmiş bağlantılar bulunan bir bilgisayar ağı gibi çalışır. Gönderilen web istekleri önce şifrelenmiş bir kanaldan geçer ve ardından diğer taraftan çıkar. Bu da VPN kullanıcısını farklı bir IP adresinde gösterir. VPN sayesinde kimse internette yaptığınız işlemleri göremez. Bu işlemleriniz şifrelidir. Ne internet servis sağlayıcınız ne de yetkililer sizi izleyemez. Fakat tabii ki VPN bile yüzde 100 anonimlik sağlamaz.
VPN HER ZAMAN KULLANILMALI
VPN hizmeti, genelde ihtiyaç halinde kullanılıp sonrasında kapatılıyor. Fakat sanılanın aksine VPN’in birçok yerde kullanılması gerekiyor. Başlıca kullanılması gereken yerlerin başında Public Wi-Fi’ler yer alıyor. Bir siber korsan için en kolay hedeflerden biri toplu alanlarda, kafelerde veya kampüslerlerde herkesin kullanımına açılmış ücretsiz Wi-Fi’lerdir. Açık ağlarda birkaç yöntem ile sosyal medya hesaplarınız, internet bankacılığı ve kredi kartı bilgileriniz elde edilebilir. VPN kullanımında bu verileri sanal olarak başka bir ağda girdiğiniz için güvenliğini sağlamış olursunuz.
HANGİ VPN’LER SEÇİLMELİ?
VPN seçiminde ilk dikkat edilecek kriter güvenilir sunuculardır. Bazı VPN hizmetleri çok fazla sunucularının olduklarını bunun da onları popüler ve güvenilir yaptığını iddia ediyor. Fakat asıl önemli olan sunucu sayısının sayısından ziyade bu sunucuların güvenliğidir.
Sunucuların güvenliğinde bakılacak unsurlardan biri de kullandıkları teknolojilerdir. PPTP (Noktadan Noktaya Tünel Protokolü) gibi eski teknoloji yerine OpenVPN protokolünü kullanan şirketler daha güvenilirdir. Ayrıca VPN şirketlerinin geçmişi ve itibarı iyi araştırılmalıdır.
ÜCRETSİZ VPN TUZAĞI
VPN seçerken en çok dikkat edilmesi gereken unsur hizmeti sağlayan firmadır. Çünkü ‘güvenli’ olduğunuzu düşünerek yaptığınız internet eylemlerini bu şirketler yedekleyebilir. Sonuçta internete bu şirketin ağı ile bağlanıyorsunuz. Firmaların yedekledi bu verileri satması veya herhangi bir hükümet, emniyet gücü veya istihbarat örgütü ile paylaşması mümkün. Bu yüzden VPN sağlayıcı firmayı seçerken oldukça dikkatli olunmalıdır.
İnternette kulaktan kulağa yayılan bir bilgi vardır: Eğer internette bir hizmet ücretsiz ise ücret sizsinizdir. Yani burada ücretsiz iş yapan firmalar ücreti sizin verilerinizi satarak alıyor demektir. Yani herhangi bir ücretsiz VPN hizmeti güvenilir değildir demek yalan olmaz. Ayrıca ücretsiz VPN hizmetleri size bir de reklam izletiyorsa o hizmetten kaçınmanız gerekiyor. Çünkü bu hizmet size kişiselleştirilmiş reklam sunuyorsa, bu sizin verilerinizi toplayıp işlediğinin bir kanıtıdır.
VPN YÜZDE 100 ANONİMLİK SAĞLAR MI?
Hayır, hiçbir VPN size hizmeti yüzde 100 anonimliği ve güvenliği garantilemez. İnternette her eylem arkasında bir kırıntı bırakır ve bu kırıntılardan kullanıcılara ulaşmak her zaman mümkündür. Ama VPN kullanımı bunu oldukça zorlaştırır. Tabii ki burada kullanılan VPN hizmetinin güvenliği ve verilere olan mahremiyeti önemlidir.
BEŞ, DOKUZ VE ON DÖRT GÖZ ÜLKELERİNE DİKKAT
Beş, dokuz ve on dört göz ülkelerinde bulunan bir VPN hizmetinden yararlanıyorsanız bilgilerinizin farklı ülke istihbaratları ve şirketleri ile paylaşıldığını bilmenizde yarar var.
Gizlilik ve güvenliğe önem veriyorsanız bu ülkelerde bulunan hizmetlerden yararlanmamanız önemlidir.
Beş Göz: ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda.
Dokuz Göz: Beş Göz + Danimarka, Fransa, Hollanda, Norveç.
On Dört Göz: Dokuz Göz + Almanya, Belçika, İtalya, İsveç, İspanya.
TAKSİM SALDIRISINDA DA TWİTTER KISITLANMIŞTI
Taksim’deki İstiklal Caddesi’ndeki patlamadan sonra Türkiye’de internet yavaşlatılmış, sosyal medya sitelerine erişim kısıtlanmıştı. RTÜK ise bombalı saldırıdan kısa bir süre sonra, saldırıya yayın yasağı getirmişti. Saldırı sonrasında Türkiye genelinde internet ve Twitter gibi sosyal medyalara 10 saat erişim engeli getirilmişti.
