Türkiye ile Yunanistan masaya oturuyor: İstikşafi görüşme nedir?

Türkiye Dişileri Bakanı MevlütÇavuşoğlu, Yunanistan’ı istikşafi görüşmeye davet etti. Çavuşoğlu’nun kullandığı “istikşafi görüşme” ifadesi kamuoyunda merak uyandırdı. Peki, eski Dişileri Bakanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu döneminde de gündeme gelen istikşafi görüşme ne anlama geliyor?

Çavuşoğlu ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Ankara’da baş başa görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Burada konuşan Bakan Çavuşoğlu, “Bugün itibarıyla ocak ayı içinde ilk toplantısı gerçekleştirilmek üzere Yunanistan’ı istikşafi görüşmelere başlamaya davet ediyoruz. Ev sahibi ülke biziz ve tarihini bu müzakereleri yürütecek arkadaşlarımız, heyetlerimiz Yunanistan’daki muhataplarıyla beraber belirleyecektir” ifadelerini kullandı.

İstikşafi görüşmelerin 61. turu 25 Ocak 2021 tarihinde İstanbul’da yapılacak.

İSTİKŞAFİ İLK NE ZAMAN GÜNDEME GELDİ?

İstikşafi kelimesi siyaset gündemine 7 Haziran 2015’daki genel seçimlerde geldi. Hükümet kurma görevinin dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu’na verilmesinin ardından gündeme istikşafi kelimesi geldi. Davutoğlu, hükümet kurma için “istikşafi görüşme” yapacaklarını kaydetmiş, bu kelime de kamuoyunda büyük ilgi görmüştü.

DIŞİŞLERİ’NDE İSTİKŞAFİ GÖRÜŞME NE DEMEK?

Diplomatik bir terim olan istikşafi görüşmeler, keşif, tanıma amaçlı görüşme anlamına geliyor. İstikşafi görüşmeler Davutoğlu’nun siyasette kullanmasından çok daha önce Dışişleri tarafından kullanılıyordu. Türkiye ile Yunanistan arasındaki istikşafi görüşmeler 2002’de başlarken şu ana kadar tam 60 tur görüşme gerçekleşti. 60. tur, 1 Mart 2016’da Atina’da yapılmıştı.

TDK İSTİKŞAFİ İÇİN NE DİYOR?

Türk Dil Kurumu (TDK) yetkilileri, istikşafi kelimesinin gündeme gelmesinin ardından anlamını ve kullanımın yerlerini anlatan bir açıklama yapmıştı. Açıklamada “istikşaf” sözcüğünün Arapça “keşf”ten türediğini belirterek TDK tarafından yayımlanan sözlüklerde sözcüğün bu şekilde geçtiği ve “keşif ve tahkik etmeye çalışma, etraf ve teferruatını zahire çıkarma” gibi anlamlar içerdiği vurgulanmıştı.

Sözün “istikşafi” biçiminin geçmiş dönem ve günümüz Osmanlıca sözlüklerinde geçmediğini belirten yetkililer, şunları söyledi: “Bugünlerde gündeme ilişkin konularda sıkça geçen ‘istikşafi görüş- meler’ gibi tamlamalardaki ‘istikşaf” ve ‘istikşafi’, benzer durumlarda yaygın kullanılan İngilizce ‘exploratory’ sözünün çevirisi; ‘istikşafi görüşme’ sözü ise ‘exploratory talks’ tamlamasının çevirisidir. Bu durumda ‘istikşafi görüşme’ tamlaması için ‘ön görüşme, araştırma-tanıma görüşmesi’ gibi anlamlar verilebilir.”