Azerbaycanlı tutuklu muhalif siyasetçi ve aktivist Bahtiyar Hacıyev'in başlattığı açlık grevi 50. gününe girdi. Annesinin feryadı çok tanıdık: "Cezaevinden sağlam çıkmasını istiyorum. O sadece haklı davasını savunuyor. Başına bir şey gelirse sorumlusu İçişleri Bakanı ve Cumhurbaşkanı'dır. "
Bahtiyar Hacıyev, 2010 ve 2020 milletvekilliği seçimlerinde bağımsız aday oldu.
Azerbaycan’da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev yönetimine sert eleştirileriyle tanınan ve 9 Aralık 2022’de tutuklanan muhalif siyasetçi ve aktivist Bahtiyar Hacıyev’in başlattığı açlık grevi 50. güne girdi. Altı gündür su içmeyi de reddettiği için iç organlarında hasarlar meydana gelen Hacıyev’in tutukluluk süresi 28 Nisan’a kadar uzatıldı.
“REHİN ALINDIĞINI DÜŞÜNÜYOR”
Avukatı Shahla Humbatova, sosyal medya hesabından Hacıyev’le ilgili “Son durumu çok kötü. 9 Ocak’tan beri açlık grevi yapıyor. Kendisine yapılanlardan dolayı ailesinin, avukatlarının, dostlarının ricalarını geri çevirdi. Şu anda Cezaevleri Tıbbi Tedavi (Penitentiary Service Medical Treatment Unit) merkezinde tutuluyor. Psikolojisi de artık iyi değil.” paylaşımı yaptı.
Muhalif siyasetçinin daha önce de tutuklandığını ama bu kez kendisinin rehin alındığını düşündüğünü belirten Humbatova, Hacıyev’in sahte deliller ve bahanelerle hapiste tutulduğunu belirtti. Cezaevi yönetimine çağrıda bulunan Humbatova, ölüm kalım savaşı veren Hacıyev’i muayene etmek için doktor Adil Qeybulla’ya izin verilmesini istedi.
ULUSLARARASI TEPKİLER
Bakü merkezli bağımsız düşünce kuruluşu Kamu Politikası Enstitüsü‘nü (PPI) yöneten Bahtiyar Hacıyev’in holiganlık ve mahkemeye saygısızlık yaptığı iddiasıyla tutuklanması ve 3 yıla kadar hapis cezası ile yargılanmasına Uluslararası Af Örgütü, Avrupa Parlamentosu ve aralarında ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price, ABD eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, ABD Kalkınma Ajansı Başkanı Samantha Power gibi isimlerin yer aldığı ABD’li yetkililer tepki gösterdi.
I add my voice to the chorus of people and institutions expressing concern for Azerbaijani activist Bakhtiyar Hajiyev. He's on hunger strike to protest his detention since December on politically-motivated charges, and his condition is deteriorating. The world is watching.
— Hillary Clinton (@HillaryClinton) February 23, 2023
Hillary Clinton, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Azerbaycanlı aktivist Bahtiyar Hacıyev için endişelerini dile getiren kişi ve kurumlara ben de katılıyorum. Hacıyev, aralık ayından bu yana siyasi gerekçelerle tutuklu kalmasını protesto etmek için açlık grevinde ve durumu kötüleşiyor.” dedi.
ABD Kalkınma Ajansı Başkanı Samantha Power ise “Azerbaycanlı demokrasi aktivisti Bakhtiyar Hacıyev, Aralık ayından bu yana siyasi suçlamalarla tutuklu bulunuyor. Hajiyev açlık grevinde ve sağlığı hızla kötüleşiyor. Serbest bırakılmalı.” ifadelerini kullandı.
HARVARD’DAN MEZUN OLDU
Azerbaycan’ın en ünlü aktivisti ve blog yazarı olan Hacıyev, 2000 yılında Ağdaş Özel Türk Lisesi’nden mezun olduktan sonra Bakü Devlet Üniversitesi’nde matematik ve bilgisayar bilimleri üzerine lisans eğitimini tamamladı. 2007-2009 arasında Harvard Üniversitesi’nde kamu politikaları üzerine yüksek lisans yaptı.
Master sonrası Azerbaycan’a dönen Hacıyev, 2010 ve 2020 seçimlerinde bağımsız milletvekili adayı oldu. 7 Kasım 2010’daki seçimlerde yeni kampanya yöntemleri deneyen Hacıyev, özellikle gençler arasında büyük ilgi gördü.
Ancak tartışmalı geçen bu seçimde parlamentoya giremedi. Seçim hileleriyle ilgili açtığı davayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne kadar taşıyan Hacıyev’i AİHM de haklı buldu ve Azerbaycan hükümeti Hacıyev’e 10 bin euro tazminat ödedi.
13 YIL ÖNCE HİLLARY CLİNTON DEVREYE GİRİNCE TAHLİYE EDİLMİŞTİ
Hacıyev, bu seçimlerden iki hafta sonra asker kaçağı olduğu iddiasıyla Azerbaycan-Gürcistan sınırında tutuklandı. Öğrenci olduğu için askerliğini tecil ettiren Hacıyev hukuksuz bir şekilde tutuklandı ve 15 ay hapis yattı. Harvard Üniversitesi’ndeki hocaları, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’e iki kez mektup yazarak Hacıyev’in serbest bırakılmasını talep etti. Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Clinton’un 4 Haziran 2012’deki Azerbaycan ziyaretinden kısa bir süre önce Hacıyev serbest bırakıldı.
Bahtiyar Hacıyev, Hillary Clinton, 7 Haziran 2012
Cezaevinde yaşadıkları Hacıyev’in hayatında bir dönüm noktası oldu. Neler yaşadığına geçmeden önce Hacıyev’in Azerbaycan’da daha çok popüler olmasına ve sevilmesine neden olan yardım kampanyasından bahsetmekte fayda var.
ORDU İÇİN DÜZENLEDİĞİ YARDIM KAMPANYASI
2020’deki seçimlerde tekrar aday olan Bahtiyar Hacıyev yine parlamentoya giremedi ancak halk arasında sempatisi daha çok arttı. O dönemde patlak veren Azerbaycan-Ermenistan (Ekim 2020) devam ederken Azerbaycan ordusu için bir kampanya düzenledi ve bu kampanyaya dünyanın her yerinden büyük bağışlar topladı.
İÇİŞLERİ YETKİLİSİNE ABD TARAFINDAN YAPTIRIM UYGULANMASINI SAĞLADI
15 ay hapis yattığı dönemde işkence gören ve cinsel tacizle tehdit edilen Hacıyev, tahliye edildikten sonra cezaevinde maruz kalınan hak ihlallerini duyurmayı kendine misyon edindi ve bunda da başarılı oldu. Azerbaycan İçişleri Bakanlığı Organize Suçla Mücadele Departmanı’nın üst düzey yetkilisi Karim Alimardanov’ın, 2015 ve 2016 yıllarında tutuklulara işkence yaptığını kanıtlayarak adının ABD tarafından yaptırım listesine alınmasını sağladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 9 Aralık 2022’de yayınladığı “Küresel Yolsuzluk ve İnsan Hakları İhlalleriyle Mücadele” adlı o listeden sadece birkaç saat sonra Hacıyev tutuklandı. Banka hesapları dondurulan, vize kısıtlaması getirilen Alimardanov, uluslararası yaptırım listesinde adı yer alan ilk Azerbaycan hükümet yetkilisi olarak biliniyor.
Hacıyev, tutuklanmasından birkaç ay önce İçişleri ve Adalet Bakanlığı’nın hukuksuzluklarını yüksek sesle dile getirmeye başladı. İddilara göre bu nedenle halk arasında “Bandotdel” olarak bilinen Organize Suçlarla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından kaçırıldı. Baskı ve kötü muamele gördükten sonra bırakılan Hacıyev, zorla alıkonulduktan sonra başına gelenleri duyurmak için Bakü’de adalet mitingleri düzenledi.
RESMİ TUTUKLULUK SEBEBİ
Bu mitinglerdeki konuşmaları nedeniyle Hacıyev, holiganlık ve mahkemeye saygısızlık suçlamasıyla tutuklandı. Azerbaycanlı insan hakları savunucuları bu durumu “Bu ülkede politik nedenlerle hapse atılanların ya ceplerine uyuşturucu gibi bir madde konulur ya da üzerine bir komşu salınır, sürtüşme yaşanır ve o bahane edilerek tutuklanır” diye açıklıyorlar. Öte yandan Azerbaycan mevzuatına göre holiganlık ve mahkemeye saygısızlık suçunun tutuksuz yargılanması gerekiyor. Ancak Hacıyev hakkındaki iddianame bile henüz tamamlanmadı.
O DA TERÖRİST DİYE DAMGALANDI
Türkiye’deki uygulamalar ve hukuksuzluklara benzer biçimde Bahtiyar Hacıyev de AKP yönetiminin baskıları nedeniyle 2014 yılında kapatılan ilk Türk okulu olan Ağdaş Özel Türk Lisesi’nden mezun olduğu için Azerbaycan hükümeti yanlısı gazeteciler ve yazarlar tarafından “terörist” olmakla suçlandı. Bahtiyar Hacıyev’in Aliyev yönetimine yönelik eleştirileri nedeniyle yakın çevresiyle de yol ayrılığı yaşadığı belirtiliyor.
Hacıyev’i tanıyan Türk öğretmenleri onu “Zehir gibi bir gençti, dünya olimpiyatlarında fizik dalında altın ve gümüş madalyalar kazandı. Bahtiyar gibi gençler dürüst, doğru bildiklerini söylemekten geri durmuyorlar.” diye anlatıyor.
Azerbaycan eski Milli Eğitim Bakanı Misir Mərdanov da Hacıyev’den övgüyle bahsedenler arasında. Ülkesinde sevilen, değer verilen, uluslararası alanda siyasi ilişkileri güçlü 40 yaşındaki Hacıyev’in annesi de bu duruma isyan ediyor. Televizyonlarda ve Youtube’dan açıklamalar yayınlayan Solide Hacıyev‘in talepleri Cumartesi Anneleri ve Harbiyeli Anneler gibi çok tanıdık:
“OĞLUM SADECE HAKLI DAVASINI SAVUNUYOR”
“Oğlum ne cinayet işledi, ne holiganlık yaptı, ne de devlet malını yedi, o sadece haklı davasını savunuyor. Açlıktan dolayı durumu çok kötü. Onu her dakika incitiyorlar. Oğlumun serbest bırakılmasını ve cezaevinden sağlam çıkmasını istiyorum. Eğer başına bir şey gelirse sorumluları İçişleri Bakanı Vilayet Ayvazov ve Cumhurbaşkanı’dır.”
