‘Tanrı’nın Eli: Diego Armando Maradona

Dünya futbolunun gelmiş geçmiş en iyi futbolcusu Diego Armando Maradona, hayatını kaybetti. Geçtiğimiz günlerde subdural kanama teşhisiyle beyin ameliyatı geçiren Arjantinli süper yıldız, 8 gün sonra da taburcu edilmişti. Futbol tarihinin en iyi oyuncuları arasında gösterilen Maradona, Arjantin Birinci Ligi takımlarından Gimnasia’nın teknik direktörlüğünü yapıyordu. Maradona, Arjantin Milli Takımı formasıyla 1986’da Dünya Kupası’nı kaldırmış, İtalyan kulübü Napoli ile de 2 kez lig şampiyonluğu yaşamıştı.

DİEGO ARMANDO MARADONA KİMDİR?

Diego Armando Maradona, 30 Ekim 1960 tarihinde Arjantin’de doğdu. Profesyonel kariyeri boyunca Argentinos Juniors, Boca Juniors, Barcelona, Napoli, Sevilla ve Newell’s Old Boys takımlarında oynadı. Kulüp seviyesinde en ünlü olduğu Napoli’de çok sayıda övgü aldı. Napolililer, İtalya’nın ev sahipliği yaptığı 1990 Dünya Kupası’nın yarı finalinde Napoli’de oynanan İtalya-Arjantin maçında Arjantin’i tuttu. Napoli’nin hayatında önemli bir yeri olan Maradona, Arjantin adına 91 millî maça çıktı ve 34 gol attı.

İNGİLTERE’YE ATTIĞI 2 GOL DE TARİHE GEÇTİ

Efsane futbolcu, 4 ayrı Dünya Kupası’nda oynadı. 1986 Dünya Kupası’nda kaptanlığını yaptığı Arjantin’i şampiyon yaptı. Arjantin, finalde Almanya’yı 3-2 yenip kupayı havaya kaldırdı. O maçtan sonra da Maradona, Altın Top ödülünü aldı. Aynı turnuvada çeyrek finalde İngiltere’ye iki gol atarak Arjantin’e 2-1’lik galibiyeti getirdi. Attığı iki gol de tarihe geçti. İlk golü eliyle attı ve ceza verilmedi. O gole “Tanrı’nın eli” dendi. İkinci golü ise topu 60 metre sürüp beş oyuncuyu arka arkaya geçerek attı. Bu gol 2002 yılında FIFA.com tarafından “Yüzyılın Golü” seçildi.

MADDE BAĞIMLILIĞI TEDAVİSİ GÖRDÜ

Maradona, sporun en tartışmalı ve haber değeri taşıyan figürlerinden biriydi. İtalya’da 1991 yılındaki bir kokain testinden sonra 15 ay boyunca futboldan uzaklaştırıldı. ABD’de efedrin testinin pozitif çıkması sonucu 1994 Dünya Kupası’nı evinde izlemek zorunda kaldı. 2005 yılında önemli miktarda kilo verdi ve kokain bağımlılığının üstesinden geldi. Açık sözlülüğüyle, basın ve spor yöneticileriyle anlaşmazlıklarıyla çokça gündeme geldi. Teknik direktörlük tecrübesinin çok az olmasına rağmen Kasım 2008’de Arjantin teknik direktörlüğüne getirildi ve 15 ay sonra 2010 Dünya Kupası’nda istifa etti.

İDDİAYA GÖRE, KALP KRİZİ GEÇİREREK ÖLDÜ

Geçirdiği beyin ameliyatının ardından Tigre’deki evinde tedavi sürecini geçiren Maradona, -Arjantin medyasının haberine göre- 24 Kasım 2020’de kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.

KÖKLERİ İTALYA’YA DAYANIYORDU

Diego Armando Maradona, 30 Ekim 1960 tarihinde Corrientes’te fakir bir ailenin çocuğu olarak Buenos Aires yakınlarındaki Lanus’ta Evita Hastanesi’nde dünyaya geldi. Üç kızdan sonra ailenin ilk oğullarıydı. İki erkek kardeşi Hugo ve Raúl (Lalo) da kendisi gibi profesyonel futbolcuydu. Maradona, İtalyan ve yerli kökenliydi. Maradona’nın soyu Calabria’dan gelmekteydi.

DEVRE ARALARINDA SEYİRCİLERİ EĞLENDİRİYORDU

Maradona, 10 yaşındayken bir yetenek avcısı tarafından fark edildi ve mahalle kulübü olan Estrella Roja’da amatör olarak oynamaya başladı. Kısa süre sonra Los Cebollitas adlı kulübe geçti ve orada üç sezon geçirdikten sonra Buenos Aires’in Argentinos Juniors kulübünün altyapısına girdi. 12 yaşındayken devre aralarında topLA cambazlık yaparak seyircileri eğlendiriyordu.

1976’DA PROFESYONEL OLDU

Diego Armando Maradona, 20 Ekim 1976 tarihinde Argentinos Juniors ile ilk profesyonel sözleşmesini imzaladığında 16 yaşına girmesine on gün vardı. 1976-1981 yılları arasında çıktığı 167 maçta 115 gole imza attıktan sonra 1 milyon pound karşılığında Boca Juniors kulübüne transfer oldu. 1981 sezonunun ortasında Boca Juniors’a transfer olan Maradona, 1982 yılında ilk kez lig şampiyonluğu sevinci yaşadı.

BARCELONA KARİYERİ KISA SÜRDÜ

1982 Dünya Kupası’ndan sonra Maradona, Barcelona’ya 5 milyon pound karşılığında transfer oldu ve o dönem itibarıyla en pahalı oyuncu unvanını aldı. 1983 yılında César Luis Menotti teknik direktörlüğünde Maradonalı Barcelona, Real Madrid’i eleyerek Kral Kupası’nı, Athletic Bilbao’yu yenerek İspanya Süper Kupası’na aldı. Ancak Maradona’nın Barcelona macerası kısa sürdü. Athletic Bilbaolu oyuncu Andoni Goikoetxea ile mücadelesinde ayak bileği kırıldı ve futbol kariyeri tehlikeye girdi. Ama tedaviden sonra sahalara geri döndü.

Sakatlık geçirmesine rağmen Maradona 58 maçta 38 gol attı. Ancak daha sonra kulübün başkanı Josep Lluís Núñez ile sık sık anlaşmazlık yaşayınca 1984 yılında transfer listesine kondu. İtalya Serie A takımı Napoli’ye 6.9 milyon pound karşılığında transfer olarak yeni rekor kırdı.

NAPOLİ DEMEK MARADONA DEMEK, MARADONA DEMEK NAPOLİ DEMEK

Maradona Napoli’de profesyonel kariyerinin zirvesine ulaştı. Kısa sürede taraftarların sevgilisi oldu ve takım tarihinin en başarılı dönemini yaşadı. Maradona önderliğinde Napoli, 1986-87 ve 1989-90 sezonlarında lig şampiyonu, 1987-88 ve 1988-89 sezonlarında ise lig ikincisi oldu. Ayrıca 1987 yılında İtalya Kupası’nı kazandı. 1989 yılında İtalya Kupası’nda final oynadı. 1989 yılında UEFA Kupası ve 1990 yılında İtalya Süper Kupası’ı aldılar. Maradona, 1987-88 sezonunda Serie A’da gol kralı oldu.

İtalya’da yaşadığı süre boyunca Maradona’nın kişisel sorunları arttı. Stresten kokain kullanmaya başladı ve kaybettiği maçlar ve turnuvalardan dolayı kulüp tarafından 70 bin dolar para cezası aldı.

Daha sonra Maradona’nın Napoli’de giydiği 10 numaralı forma, başarılarının şerefine emekliye ayrıldı.

KOKAİN VE UYUŞTURUCU, KARİYERİNİ DÜŞÜŞE GEÇİRDİ

Kokain ve uyuşturucu testlerinden sonra 15 ay futboldan men edilince, Maradona 1992 yılında Napoli’den ayrıldı. İspanya’dan Real Madrid ve Fransa’dan Marsilya’nın ilgilenmesine rağmen Sevilla’yı seçti ve bir yıl orada oynadı. 1993 yılında Newell’s Old Boys’a transfer oldu. 1995 yılında Boca Juniors’a geri döndü ve iki yıl forma giydi.

BOCA JUNIORS TARAFTARLARI ‘TANRININ ELİ’Nİ TANRILAŞTIRDI

Maradona’nın Boca Juniors taraftarları için efsaneleşmesi ile La Bombonera Stadyumu’nun girişine İspanyolca “Boca es mi religion, Maradona es mi dios, la Bombonera es mi iglesia (dinim Boca, tanrım Maradona, mabedim La Bombonera) satırları yazıldı.

Maradona ayrıca 1986 Dünya Kupası öncesinde Tottenham formasıyla Inter karşısında bir hazırlık maçına çıktı. Tottenham maçı 2-1 kazandı. Daha sonra birlikte oynadığı Glenn Hoddle için Arjantin’de on numaralı formayı giymekten vazgeçti.

ARJANTİN MİLLİ TAKIMI’NDA 91 MAÇ, 34 GOL

Diego Maradona, Arjantin millî Takımı ile çıktığı 91 maçta 34 gol attı. İlk millî maçına 27 Şubat 1977 tarihinde daha 16 yaşındayken, Macaristan karşısında çıktı. 18 yaşındayken Dünya Gençler Şampiyonası’nda oynadı ve finalde karşılaştıkları Sovyetler Birliği maçında parladı ve 3-1 kazandılar. 2 Haziran 1979 tarihinde Maradona, A millî takımdaki ilk golünü Hampden Park’ta 3-1 kazandıkları İskoçya maçında attı. 1979 ve 1986 yıllarında FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası ve FIFA Dünya Kupası’nda Altın Top alarak bunu başaran tek futbolcu oldu.

1982 DÜNYA KUPASI’NDA MARADONA

Maradona’nın millî takım bazında oynadığı ilk turnuva 1982 Dünya Kupası oldu. Barcelona’daki açılış maçı Arjantin ile Belçika arasındaydı. 3. Grup’a düşen Arjantin, Belçika ile yaptığı maçta 1-0 yenildi. Grubun diğer maçlarında Macaristan ve El Salvador’u yenen Arjantin, ikinci tura yükseldi. C Grubu’nda Brezilya ve o senenin şampiyonu İtalya ile eşleşti. Claudio Gentile’nin Maradona’ya karşı agresif oynadığı İtalya maçını, İtalya 2-1 kazandı. Maradona, 5 maçın tamamında forma giydi ve Macaristan’a iki gol attı. Ancak Brezilya maçının bitmesine 5 dakika kala kırmızı kartla oyun dışı kaldı. O maçta 3-1 yenilen Arjantin kupaya veda etti.

1986 DÜNYA KUPASI’NDA TARİHE GEÇEN MARADONA

Maradona’nın kaptanlık yaptığı Arjantin, 1986 Dünya Kupası’nda Meksika’da oynanan finalde Batı Almanya’yı yenerek kupanın sahibi oldu. 1986 Dünya Kupası boyunca Maradona’nın turnuvanın en dinamik oyuncusu olduğu söylendi. Tüm maçlarda forma giyen Maradona, 5 gol atıp 5 asist yaptı.

Turnuvadaki ilk rakibi olan Güney Kore’ye karşı üç asist yaptı. Turnuvadaki ilk golünü ise bulunduğu grubun ikinci maçında İtalya’ya attı. Sonraki iki golünü ise çeyrek finalde İngiltere’ye atarak takımının 2-1 kazanmasını sağladı. Maçın arka planında hâlâ Falkland Savaşı’ndan kalan duygular vardı.

Maradona, İngiltere maçında “Tanrı’nın Eli” olarak bilinen golle Arjantin’i 1-0 öne geçirdi. Maradona bu golle ilgili olarak “Maradona’nın kafası ve Tanrı’nın eliyle gelen küçük bir gol” dedi. 22 Ağustos 2005 tarihinde Maradona bir televizyon programında golü bilerek eliyle attığını ve topun kafasına isabet etmediğini itiraf etti.

Maradona eliyle attığı golden sadece dört dakika sonra ikinci golünü attı. Bu gol FIFA tarafından Dünya Kupası tarihinin en iyi golü seçildi. Kendi yarı sahasında topu alan Maradona, topu etrafında döndürerek ve topa 11 kez dokunarak 6 İngiliz oyuncuyu (Peter Beardsley, Steve Hodge, Peter Reid, Terry Butcher, Terry Fenwick ve kaleci Peter Shilton) geçti ve golü attı. Bu gol 2002 yılında FIFA tarafından yapılan çevrimiçi ankette “Yüzyılın Golü” seçildi.

Yarı finalde Belçika’ya iki gol daha attı. Finalde Batı Almanya defanslarının uyguladığı çifte markaja rağmen Jorge Burruchaga’ya gol pası vererek takımının galibiyet golüne katkıda bulundu. Arjantin’in 3-2 yendiği maçta, Azteca Stadyumu’nda 115 bin seyirci vardı.

Turnuva boyunca Maradona, 90 kez, Arjantin’in herhangi bir oyuncusundan üç kat daha fazla top sürdü. Ayrıca 53 kez faule maruz kalarak diğer oyunculara göre takımına iki kat daha fazla serbest vuruş kazandırdı. Turnuva boyunca Arjantin’in 14 golünden 10’u kendisinden geldi veya kendi asistiyle gerçekleşti.

Turnuva sonunda yapılan oylamayla turnuvanın en iyi oyuncusu seçilerek Altın Top ödülünü aldı. Azteca Stadyumu’nun girişine heykeli dikildi.

1990 DÜNYA KUPASI’NDA MARADONA

Maradona kaptanlığında Arjantin, 1990 Dünya Kupası’nda finalist oldu. Ayak bileğinden geçirdiği bir sakatlık onun performansını etkiledi. Arjantin grubunda üçüncü olmuştu ve neredeyse eleniyordu. Arjantin, son 16’da karşılaştığı Brezilya’yı, Maradona’nın yaptığı atakta Claudio Caniggia’nın attığı golle yendi.

Çeyrek finalde Yugoslavya ile yaptığı maçta 120 dakikada 0-0 biten maçın sonunda penaltı atışlarıyla Arjantin, maçı kazandı. Maradona maçta sağa doğru zayıf bir şut çekerek penaltıyı kaçırdı. Yarı finalde de ev sahibi İtalya ile 1-1’in sonunda maç berabere kaldı ve penaltılara gitti. Maradona, Napoli’de oynanan ve Napolililerin Arjantin’i tuttuğu maçın sonunda bu sefer penaltıyı gole çevirdi. Finalde Batı Almanya ile karşılaşan Arjantin 1-0 yenildi ve maçın tek golü, Rudi Völler’in faulüyle gelen tartışmalı penaltıyı gole çeviren Andreas Brehme’den geldi.

1994 DÜNYA KUPASI’NDA MARADONA

1994 Dünya Kupası’nda sadece iki maçta oynadı. Yunanistan’a bir gol attı. Maç sonrasında kendisine yapılan doping testi pozitif çıkan Maradona evine gönderildi. Maradona, otobiyografisinde doping çıkmasının nedeninin antrenörünün verdiği Rip Fuel adlı bir güç içeceği olduğunu savundu. Antrenörü ise farkında olmadan farklı bir kimyasal verdiğini söyledi. Arjantin o sene ikinci turda elendi.

O doping testi, Maradona’nın millî kariyerinin sonu oldu. 17 yaşından beri millî takımda oynayan Maradona 91 maçta 34 gol kaydetmişti.

TEKNİK DİREKTÖRLÜK KARİYERİ

Maradona, Argentinos Juniors’tan takım arkadaşı Carlos Fren ile birlikte antrenörlüğe başladı. Corrientes’in Mandiyú takımını ve Racing adlı takımı çalıştırdı ve küçük başarılar elde etti. Mayıs 2011 tarihinde Birleşik Arap Emirlikleri ekibi Al Wasl’da teknik direktörlüğe başlayan Maradona, 10 Temmuz 2012 tarihinde takımdan kovuldu.

Arjantin millî futbol takımı teknik direktörü Alfio Basile’in 2008 yılında istifa etmesiyle boşalan koltuğa Diego Maradona geçti. Diego Maradona Arjantin teknik direktörlüğündeki ilk maçına Glasgow’da Hampden Park’ta İskoçya karşısında çıktı ve 1-0 kazandı.

2010 Dünya Kupası elemelerinde son iki maç kala beşinci olan Arjantin’in Dünya Kupası’na gidememe tehlikesi bulunuyordu. Ama son iki maçta finallere gitmeyi başardılar.

Arjantin’in finallere gitmesi sonrasında maç sonrası basın toplantısında küfürlü dil kullandığı gerekçesiyle FIFA tarafından tüm futbol aktivitelerinden 15 Ocak 2010 tarihine kadar iki aylık bir men cezası aldı. 15 Aralık’ta Çek Cumhuriyeti ile yapılması planlanan hazırlık maçı ceza nedeniyle iptal edildi.

Arjantin, 2010 Dünya Kupası’na çeyrek finalde Almanya’ya 4-0 yenilerek veda etti. Almanya yenilgisinden sonra Maradona Arjantin teknik direktörlüğü geleceği hakkında “Yarın bırakabilirim” dedi. 15 Temmuz 2010 tarihinde Arjantin Futbol Federasyonu 2014 yazındaki Dünya Kupası’na kadar geçerli olabilecek dört yıllık bir sözleşme teklifi yapabileceğini açıkladı. Ancak 27 Temmuz’da Arjantin Futbol Federasyonu sözleşme yenilememe kararı aldı. 29 Temmuz 2010 tarihinde Maradona, Arjantin Futbol Federasyonu Başkanı Julio Grondona ve millî takımlar direktörü Carlos Bilardo’nun kendisini görevden aldığını söyledi.