Eski Yargıtay Birinci Başkanı Prof. Dr. Sami Selçuk, AYM'nin Can Atalay hakkında verdiği “hak ihlali” kararını değerlendirdi: "İlk mahkeme yargıçları, asla hiçbir bahane aramaksızın ve gerekçe göstermeksizin ve dahi kesinlikle hiçbir değerlendirme yargısında bulunmaksızın Anayasa’nın 153/son madde ve fıkrası gereğince AYM’nin kararına uyacak ve milletvekilini salıvereceklerdir. O kadar."
TİP’ten milletvekili seçilmesine rağmen tahliye edilmeyen Gezi tutuklusu Can Atalay, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) hak ihlali kararına rağmen halen cezaevinde tutuluyor. Eski Yargıtay Birinci Başkanı Prof. Dr. Sami Selçuk, AYM’nin Can Atalay hakkında verdiği “hak ihlali” kararını değerlendirdi.
Selçuk, mevcut durumda hakimlerin hiçbir gerekçe göstermeksizin ve hiçbir değerlendirme yargısında bulunmaksızın AYM’nin kararına uymaları gerektiğini ve Atalay’ı salıvermeleri gerektiğini ifade etti.
Sami Selçuk, “Anayasa Mahkemesi yargıçları etkin özneler olarak “hak ihlali” olgusunu belirlemişlerdir. Bu belirlemenin ışığında ilk mahkeme yargıçları da, kararın gereğini yerine getirerek milletvekilini hemen salıvermek zorundadırlar” dedi.
Sami Selçuk’un değerlendirmesi şöyle:
“Tutuklanmış, ancak milletvekili seçildiği halde cezaevinde tutulan bir yurttaşımız hakkında Anayasa Mahkememiz “hak ihlali”ni belirlediği, karar Resmi Gazete’de yayımlandığı ve bu ihlalin sona erdirilmesi için kararını kendisine ulaştırdığı halde, ilk mahkeme şu ana değin o milletvekilini salıvermemiştir.
Bilindiği üzere hukuk, etkin ve edilgin özneler arasında kurulan “hukuksal ilişki”ler (rapporto giuridico, rapport juridique) bütünüdür. Hukukun kaba güçten çıkarak hukuk olması ve kalması, kuşkusuz bu hukuksal ilişkilerin sağlıklı olmasına bağlıdır.
Bu ilişkiler içinde yer alan etkin (aktif) öznelerin “erk”leri (iktidar, güç, pouvoir, potere); edilgin (pasif) öznelerin ise ödevleri (vazife, devoir, dovere) vardır. Bütün bunları hukuk ve yasalar belirlemiştir. Tartışılan olayda Anayasa Mahkemesi yargıçları etkin özneler olarak “HAK İHLALİ” olgusunu belirlemişlerdir.
Bu belirlemenin ışığında ilk mahkeme yargıçları da, edilgin özne olarak bu belirlemenin gereğini yerine getirmek, yani o milletvekilini hemen salıvermek zorundadırlar.
Zira Anayasa, bu konuda tartışmaya yer vermeyecek biçimde son sözünü söylemektedir, o da şudur:
‘Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.’ (madde, 153/son).
Dikkat edilsin. Bu, fıkra “emir kipi”yle kaleme alınmıştır, ilkokul çocuklarının bile anlayacağı kadar açık, kesin, tartışılamaz bir buyruktur (emir); dolayısıyla hem yoruma ve hem de “değerlendirme yetkisi”ne (pouvoir d’appréciation libre, potere di libero apprezzamento) kapalıdır.
Demek, ilk mahkeme yargıçları, asla hiçbir bahane aramaksızın ve gerekçe göstermeksizin ve dahi kesinlikle hiçbir değerlendirme yargısında bulunmaksızın Anayasa’nın 153/son madde ve fıkrası gereğince AYM’nin kararına uyacak ve milletvekilini salıvereceklerdir. O kadar.
Eğer ilk mahkeme yargıçları, ‘değerlendirme yetkisi’nin olduğunu düşünerek milletvekilini salıvermez ve “yetki aşımı”yla (excès de puvoir, eccesso di potere) sakat bir karar verirlerse ve kişi özgürlüğünü kısıtlarlarsa bu kısıtlamadan sorumlu olurlar. Hakimler ve Savcılar Kurulunun buna göz yumacağını sanmıyorum.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Bu konuda Fransa’dan bir örnek vereyim. Arazi kiralanmasıyla ilgili bir Yasa’yı doğru uygulayan ilk mahkeme, gerekçede bu Yasa’yı eleştirmiş, yetkisini aşımıyla (excès de puvoir, eccesso di potere) sakat bir karar vermişti. Doğru olduğu halde ilk mahkemenin bu kararının kesinleşmesine Fransız Yargıtayı izin vermemiş, yetki aşımı yüzünden yerinde olarak bu kararı 1965 yılında bozmuştur.
Özetle olayımızda AYM’nin verdiği karar, ‘zorunlu/mecburi yetki’nin (pouvoir obligatoire) ürünüdür: Yerel mahkemenin yapacağı işlem ise, “zorunlu/mecburi ödev”in (devoir bligatoire) ürünü olacaktır, olmalıdır da.”
