Myanmar'da ordu yönetime el koyarak bir yıllık OHAL ilan etti, ülkenin 75 yaşındaki lideri Aung San Suu Kyi gözaltına alındı.
Darbe yapılan Myanmar’da iktidar partisi Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) Partisi Sözcüsü Myo Nyunt, Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii ile partinin diğer yöneticileri gözaltına alındı. Myanmar ordusu, ülke yönetimine el koyduğunu ve 1 yıl boyunca Myanmar’ı yöneteceğini açıkladı.
Myanmar ordusunun yayın organından yapılan açıklamada, sabah saatlerinde gerçekleşen gözaltların ardından darbe iddiaları doğrulanırken, ülke idaresinin artık Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing’in elinde olduğu duyuruldu. Açıklamada, darbenin 8 Kasım 2020 seçimlerinde hile yapıldığı iddiaları üzerine gerçekleştirildiği kaydedildi.
İNTERNET KESİLDİ, YOLLAR TUTULDU
Darbenin ardından ülkede olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiğini açıklayan ordu, Myanmar’ın bir seneliğine askeri yönetimle idare edileceğini bildirdi. Başkent Nepido ve Yangon kentinde asker yolları yerleri tuttu. Telefon ve internet bağlantıları kesildi. Bakanlar ve aileleri evlerinde gözaltına alındı.
Ülkede, 8 Kasım 2020 seçimlerinin sonuçlarıyla ilgili hile tartışmalarının sürdüğü sırada Genelkurmay Başkanı 27 Ocak’ta, kanunların düzgün şekilde uygulanmaması halinde Anayasa’nın feshedilebileceğini açıklamıştı.
HALKTAN İTİRAZ TALEBİ
Myanmar’da iktidar partisi halka, ordunun yönetime el koymasına karşı çıkma ve askeri diktatörlüğe dönülmesine izin vermeme çağrısında bulundu.
Başkent Nepido’daki Myanmar parlamentosunun “seçimde hile” tartışmalarının gölgesinde bugün açılması bekleniyordu. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, 29 Ocak’ta yaptığı yazılı açıklamada, Genel Sekreter Antonio Guterres’in Myanmar’daki “son gelişmeleri büyük endişeyle takip ettiğini” belirterek tüm tarafları “provokasyonun her türlüsünden kaçınmaya, 8 Kasım genel seçim sonuçlarına saygı duymaya ve demokratik normlara bağlı kalmaya” çağırmıştı.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’DEN KINAMA
Myanmar’da ordunun yönetime el koymasını Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres yaptığı açıklama ile kınadı. Guterres, Myanmar’da ordunun yönetimi ele geçirip tüm yasama, yürütme ve yargı yetkilerine el koymasından endişe duyduğunu kaydetti. Guterres, Devlet Başkanı Win Myint ile Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii’nin ordu tarafından gözaltına alınmasını güçlü bir şekilde kınadı. Guterres, orduyu seçim sonuçlarına ve demokrasiye saygı duymaya çağırdı.
GENELKURMAY BAŞKANI: ANAYASA FESHEDİLEBİLİR
Myanmar’da Seçim Komisyonu, 29 Ocak’ta iktidardaki Aung San Suu Çii’nin partisinin zaferiyle sonuçlanan seçimde ordunun sonuçların belirlenmesinde hile yapıldığı iddialarını yalanlamıştı. Myanmar Genelkurmay Başkanı Hlaing, 27 Ocak’ta kanunların düzgün şekilde uygulanmaması halinde Anayasa’nın feshedilebileceğini söylemişti. Ancak Myanmar ordusundan (Tatmadaw) 30 Ocak’ta yapılan açıklamada, Hlaing’in “Anayasa’nın feshedilebileceğine” dair açıklamalarının “darbe” tehdidi olmadığı savunulmuştu.
Ordunun desteklediği ana muhalefetteki Birlik İçin Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP), 26 Kasım 2020’de, Myanmar’da 8 Kasım 2020’de düzenlenen ve iktidardaki Demokrasi İçin Ulusal Birlik Partisinin (NLD) kazandığı seçimde “oyların yeniden sayılması” çağrısında bulunmuştu.
Myanmar’da ordunun 2008’de hazırladığı Anayasa, iktidar partisinin Meclisin kontrolünü sağlamasına engel oluyor. Ordu, Anayasa’nın değiştirilmesini önleyebilmek için Meclis üyelerinin yüzde 25’ini seçim olmadan atıyor, bazı kilit bakanlıklar da askerlerin elinde bulunduğundan hükümet üzerinde doğrudan kontrol uyguluyor.
8 KASIM 2020 SEÇİMİ
İki meclisli parlamenter sistemle yönetilen Myanmar’ın Senatosu 224, Temsilciler Meclisi 440 üyeden oluşuyor. Ordu tarafından 56 senatör ve 110 milletvekilinin atandığı ülkede her iki meclisten toplam 322 sandalye elde eden parti, hükümet kuracak çoğunluğu sağlıyor.
Suu Çii
Ülkede 8 Kasım 2020 seçimlerinde 5 milyonu ilk kez olmak üzere 37 milyon seçmen oy kullanmış, yaklaşık 7 bin aday, toplam 1171 ulusal ve yerel meclislerdeki sandalyeler için yarışmıştı.
AUNG SAN SUU Çİİ KİMDİR?
Babası Aung San, Burma bağımsızlık hareketinin lideriydi. 1947’de öldürüldü. 1988’de ülkeye dönen Suu Çii, 1990 seçimlerini kazandı ama gözaltına alındı. 2010’a kadar ev hapsinde yaşadı. 1991’de verilen Nobel Barış Ödülü’nü 2012’de aldı.
Ev hapsindeyken eşi yurtdışında kanserden öldü. 2010’da serbest bırakıldı, 2012’de parlamenter, 2016’da başbakan oldu. 2019’da ordunun suçlarını Uluslararası Ceza Mahkemesin’de savundu.
