Ekonominin dümenine Mehmet Şimşek'in geçtiği tarihten itibaren esrarengiz döviz girişi durmadı. Merkez Bankası döviz açığını kaynağı meçhul dolar ile karşılıyor.
Kaynağı meçhul para girişi, başka bir ifadeyle bavullarla getirilen paralar Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek döneminde de rekor kırmaya devam ediyor.
Merkez Bankası’nın (TCMB) 2023 yılı ağustos ayına dair ödemeler dengesi verileri kayıt dışı döviz girişini ele verdi.
Döviz gelirlerinin giderlerden daha az olması anlamına gelen cari açık son 1 Ocak 2023-31 Ağustos 2023 tarihleri arasında 43,1 milyar dolar olarak kayıtlara geçerken, açık döviz rezervleri ile kaynağı meçhul para girişi sayesinde kapatılıyor.
ÜÇ AYDA 12,5 MİLYAR DOLAR NEREDEN GELDİ?
Haziranda 8,1 milyar dolar, temmuzda 3,7 milyar dolar ve ağustosta 4,6 milyar dolar olmak üzere üç ayda ihracat ve turizm gibi kayıtlı kalemlerin haricinde bavulla gelen döviz tutarı 16,4 milyar doları buldu.
Şimşek’in Hazine Bakanı olması ile 10 Haziran’da TCMB Başkanlığı koltuğuna Hafize Gaye Erkan tayin edilmişti.
2022 yılında cari açığın yarısına tekabül eden 24,5 milyar dolar bavulla gelmişti.
Net hata ve noksan kaleminde gösterilen esrarengiz paraların tutarı 2022 yılının ocak-ağustos döneminde ise 28,3 milyar doları bulmuştu.
FORMÜL DEĞİŞMESE BAVULLA GELEN DOLAR DAHA FAZLA GÖRÜNECEKTİ
Merkez Bankası (TCMB) ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) formül değişikliğine gitmişti. Formül değişikliği ile olduğundan daha düşük gösterilse de 24,2 milyar dolar Cumhuriyet tarihinin en yüksek net hata ve noksanı oldu.
Söz konusu kalemde en yüksek meblağ 2018 yılında 21,3 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti.
Bavulla gelen doların yine rekor kırdığına işaret eden TCMB’nin eski baş iktisatçısı Prof. Dr. Hakan Kara, “Bu kadar dış açık verip yabancı yatırım da alamadığımız halde neden döviz rezervlerimiz tükenmiyor diye merak ediyorsanız cevabı net hata noksanda.” ifadelerini kullanmıştı.
NET HATA VE NOKSAN NEDİR?
Ödemeler dengesi tanımlaması çerçevesinde, rezerv varlıklar, bankaların döviz varlıkları ve diğer sektörlerin varlıkları, sonuç kalemlerdir. Cari işlemler ve sermaye hareketlerinin toplamının sıfırdan farklı olması, varlıklarda değişime sebebiyet veriyor.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Ancak uygulamada, cari işlemler hesabı ile rezerv varlıklar dahil sermaye ve finans hesapları toplamı, çeşitli hata ve noksanlıklardan ötürü sıfırdan farklı sonuç verdiğinden, söz konusu toplam ters işareti ile “net hata ve noksan” kalemine kaydedilerek ödemeler dengesi eşitliği sağlanıyor.
Net hata ve noksan (NHN), tanım gereği, ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanıyor.
Başka bir ifade ile net hata ve noksan, ödemeler dengesinde kaynağı belirlenemeyen döviz giriş ve çıkışlarının yazıldığı kalemdir. “Kaynağı meçhul para” diye bilinen net hata noksan ile ödemeler dengesi tablosu denkleştiriliyor.
Ancak AKP döneminde net hata ve noksan tanımını aşacak boyutta para girişi ve çıkışı kayıt dışı işlemlerin emaresi olarak görülüyor.
