Kur korumalı mevduat (KKM) kalesini terk ederken en az zayiat verilmesi biraz da BDDK’nın atacağı adımlara bağlı. Geçen hafta BDDK bankalara telefonla bir talimat verdi. Kaynağım talimatın TCMB tebliğinden sonra gelmesini manidar buldu ve ilave etti: “BDDK, TCMB’ye ayar verdi.”
Merkez Bankası (TCMB), 20 Ağustos 2023 tarihli tebliğ ile kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarının yüzde 50’sinin sene sonuna kadar TL mevduata çevrilmesini şart koştu.
Dövizden KKM’ye geçen hesapların sadece yüzde 5’i için bu şart geçerli. Tebliğin taşları ağustos başında döşenmişti.
Banka genel müdürlerine, “Biz faizi enflasyon üzerine çıkaramıyoruz. Siz mevduat faizini artıracaksınız.” talimatı verilmişti. TCMB’nin hesabına göre masaya yumruğunu vurmak KKM’yi imha etmek için kâfi gelecekti.
KKM’DEN ÇIKAN PARA TL’DEN İMTİNA ETTİ
Hiç de öyle olmadı. KKM hesaplarında ilk hafta 37 milyar liralık net çıkış olsa da müteakip hafta çıkış 20 milyar dolar civarında kaldı. Hâlâ 3 trilyon 370 milyar lira KKM otoparkında.
Çıkan para TL mevduat yerine, döviz tevdiat hesabına (DTH) ya da nakit dövize meyletti. Bankalardaki DTH bir haftada 5 milyar dolara yakın arttı.
Üstelik bankalar, TCMB’nin talimatını yerine getirdiği ve yıllık mevduat faizini yüzde 50’ye kadar çıkardıkları hâlde mudi TL’den imtina etti.
TCMB mudinin KKM’den çıkması için vanayı daha fazla sıkabilir mi? Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in son beyanı KKM’de şahin tavırların döviz talebini hortlatacağını idrak ettiklerini gösteriyor. Şimşek, “Vatandaşımız müsterih olsun KKM devam edecek.”
Her ne kadar bankalara, “Mobil uygulamada KKM açmayın!” talimatı verse ve bazı bankalar hukuka aykırı talimatı harfiyen icra etse de vatandaş TL’ye güvenmiyor.
SEÇİME KADAR LASTİK PATLAMASIN, TOP ÇEVİR!
20 Ağustos tarihli tebliğde bankalar için tespit edilen KKM’den TL’ye geçiş hedeflerinden katılım bankalarının 30 Nisan 2024 tarihine kadar muaf tutulduğu belirtilmişti.
Başka bir ifade ile hükûmetin TCMB’ye talimatı gayet açık: 31 Mart 2024 Mahallî İdareler Seçimi’ne kadar vaziyeti idare edecek.
Doları 35 TL’nin altında tutmak için “rasyonel” kılıklı sermaye kontrollerinden ve örtülü (zımnî) kur hedefinden taviz verilmeyecek.
BDDK’DAN BANKALARA GELEN SON MESAJ
Merkez Bankası’nın (TCMB) helecanlı yeni kadrosunun telaşlı hamlelerine Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) müdahale etti.
10 Haziran’da TCMB Başkanlığı koltuğunu Hafize Gaye Erkan’a devreden ve aynı gün BDDK Başkanlığı koltuğuna geçen Profesör Şahap Kavcıoğlu, KKM’nin mucidi birkaç isimden biri sayılır.
KKM kalesini terk ederken en az zayiat verilmesi biraz da BDDK’nın atacağı adımlara bağlı.
Geçen hafta BDDK bankalara telefonla bir talimat verdi. Kaynağım talimatın TCMB tebliğinden sonra gelmesini manidar buldu ve ilave etti: “BDDK, TCMB’ye ayar verdi.”
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
BDDK’nın talimatına göre, bankalar her 100 liralık KKM hesabından 75’ini temdit (uzatma) edecek. Kalan 25 liralık kısmın TL mevduata geçmesi için mudiye cazip faiz oranları teklif edilebilecek.
BDDK da KKM’den hızlı çıkışın dolarizasyonu tırmandırmasından endişe ediyor. Bunun için bankalar 75+25 formülüne riayet edecek.
Neticeyi tasarruf sahiplerinin kararları belirleyecek. İki haftalık temayül KKM’den çıkış zannedildiği kadar kolay olmayacak.
HİPERENFLASYON İKLİMİNDE TL MEVDUAT CAZİP OLMAZ
Kulağa hoş gelse de mevduat faizindeki artış bankanın kârlılığını azaltacak. Orada bankaların yıllık %50 üzerine çıkma ihtimali zayıf. Ağustos sonu itibarıyla yüzde 59’a tırmanan enflasyon (TÜFE) yıl sonunda muhtemelen yüzde 70’i geçecek.
Reel kazanç yoksa mudi niye TL’ye geçsin? Üstelik 1 Nisan 2024 tarihinin akabinde devalüasyon hazırlıkları varken, tasarruflarını niye pul etsin?
130 milyar dolara tekabül eden KKM’yi öyle bir anda “Kaldırdım, gitti.” diyecek babayiğit Merkez Bankası Başkanı henüz dünyaya gelmedi.
KKM’nin Türkiye’yi uçurumun kenarından nasıl kurtardığı zamanla daha berrak hâle gelecek. Keşke KKM ile yakalanan fırsattan istifade hukuk ve demokrasi reformları mesaisi başlayabilseydi.
Avrupa Birliği (AB) ile tam üyelik müzakerelerinin buzluktan çıkarılmasına vesile olacak adımlar atılabilseydi kur istikrara kavuşacaktı.
Enflasyon inişe geçebilirdi, hatta doğrudan ve dolaylı yabancı sermaye akını ile Türkiye’de 2003-2013 döneminde olduğu gibi yeniden döviz bolluk devri başlayabilirdi.
Dün KKM’yi tek başına kurtuluş reçetesi olarak sunmak ne kadar hatalı idiyse bugün sadece faizi artırarak döviz krizinin aşılacağını zannetmek de o kadar hatalıdır.
—————————————
İletişim için:
https://www.youtube.com/turhanbozkurt
Twitter: @turhanbozkurTV
https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/
e-posta: [email protected]
