Kur korumalı mevduatta büyük tuzak. Bankalara verilen talimatlar gösteriyor ki irrasyonel kararların bedeli vatandaşa ödetilecek. TCMB’nin 2023 yılı sonu için yüzde 58 çıkmasını beklediği resmî enflasyon sokakta yüzde 150’yi bulacak. Bu vaziyette kim, niye TL mevduata geçsin?
Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizini yüzde 17,50’den yüzde 25’e çıkarması bile dolar talebini kısmaya kâfi gelmedi.
Dolarizasyon dolu dizgin… Her 100 liralık mevduatın 67 lirası yabancı parada.
TCMB faizi 750 baz puan artırdığı 24 Ağustos Perşembe günü 1 milyar dolar sattı. Yine arka kapıdan yine sessiz ve derinden…
Bir haftada 5 milyar dolar satan TCMB hakem değil, oyuncu olduğunu bir kere daha cümle âleme gösterdi. 27 Ağustos’ta serbest piyasada 1 Amerikan Doları, 26,90 TL.
Faiz kararından evvelki seviye geri yükseldi sayılır.
Radikal artış oranı, reel faizin eksi 2 bin 300 baz puan olduğu hakikatini değiştirmiyor. Kredi faizleri ile mevduat faizi yeniden tırmanışa geçti bile.
Ekonominin kapasitesinin yüksek faize ne kadar mukavemet edebileceğini birkaç aya kalmaz herkes idrak edecek. Çatırtı sesleri geliyor motordan.
Faizler tırmanırken, kredi kartında dibini sıyırmak için son günler… Eylülde aylık akdî faiz oranı yüzde 2,81’e, nakit avans faizi yüzde 3,57’ye çıkacak. Temerrüt faizi ise, yüzde 3,76 olacak.
BANKALARA ÇOK GİZLİ KKM TALİMATININ PERDE ARKASI
Geçen hafta bankalara çok kritik bir ev ödevi verildi. TCMB’nin çok gizli talimatının göbeğinde kur korumalı mevduat (KKM) hesapları var.
20 Ağustos 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan KKM tebliğinde bir bitiş tarihi belirtilmemişti.
Ancak bir kaynağım, bankalara “KKM hesabı açmayın!” talimatı verildiğini söyledi. Daha evvel açılan KKM’ler ise, yüksek faiz vadedilerek, TL mevduata yönlendirilecek.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Kurala dayalı, tahmin edilebilir ve rasyonel politikalara dönmekten başka çaremiz kalmamıştır.” demişti.
KKM’yi hem devam ettir hem de arka kapıdan “Kapatın!” talimatı ver. Nerede kural? Nerede şeffaflık?
En can alıcı kısım ise, talimatın devamında. 2024 yılında devalüasyon var.
TL’YE GEÇENLERİN PARASI DEVALÜASYONLA PULA DÖNECEK
Aynı kaynağım, “Mudiler KKM’den, özellikle döviz dönüşümlü KKM’den TL’ye geçtiği anda bankalar, dolayısı ile TCMB döviz taahhütünden kurtulacak. Mudi bir müddet TL’de yüksek faizle tutulacak.” dedi.
“31 Mart 2024 Mahallî İdareler Seçimi’nin akabinde TL devalüe edilip bu paraların reel değeri kaybolacak.” diyen kaynağıma göre, KKM’den çıkış maliyeti tasarruf sahiplerinin sırtına yıkılacak.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay ile banka genel müdürleri arasındaki görüşmede hem “KKM’yi bitirme planları hem de TL mevduatın toplam mevduat içinde giderek azalan payının nasıl artırılacağı” müzakere edildi.
Akçay, “Biz politika faizini enflasyonun üzerine çıkarımıyoruz. TL mevduat faiz oranlarını yükseltin.” derken, kredi faizinde tahditlere riayet edilmesini istedi.
MERKEZ BANKASI’NIN DÖVİZ AÇIĞI 63 MİLYAR DOLAR
Anlaşılan o ki döviz rezervinin swap ve Hazine mevduatı hariç eksi (-)63 milyar dolara gerilemesi yeni TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın uykularını kaçırıyor.
Yaz aylarında turizm sezonun sayesinde gelen dövizleri satarak dolar TL kurunu 27’nin altında tutmayı başarsa da rezervlerin hâli içler acısı. Rezerv yok ki daha fazla döviz satarak doları aşağı çekebilsin.
Kaldı ki doların adil değeri ağustos sonu itibarıyla 30-31 TL bandında.
KKM’den TL’ye yönledirelim diye tasavvur ettikleri mudinin TL’ye itimat etmediği sır değil.
Çok fazla üzerine gidilirse mudi 130 milyar dolara yakın KKM’yi alıp TCMB’nin kapısına dikilerek, “Veri dövizimi.” diyebilir.
İŞ BANKASI GENEL MÜDÜRÜ ARAN: BİZE Mİ SORDUNUZ?
TCMB’nin 2023 yılı sonu için yüzde 58 çıkmasını beklediği resmî enflasyon sokakta yüzde 150’yi bulacak. Bu vaziyette kim, niye TL mevduata geçsin?
Türkiye’nin en büyük özel bankası İş Bankası’nın Genel Müdürü Hakan Aran. “Planlarımızı anlık değiştiremeyiz. Oyunun kuralları bir gecede aniden değişirse buna direnir ve itiraz ederiz.” diyerek, ille de TL mevduat için mudiyi sık boğaz etmeyeceklerini söyledi.
Aran’ın şu tespitleri mühim: “Sıkılaştırma politikası, pazarlamaya dayalı olarak mevduat faizini yükseltmekle olmaz. Tasarruf sahipleri hâlâ kurun artacağı beklentisi içerisinde. Pozitif reel faiz vermeden bu beklenti kırılamaz.”
“Reel para politikasından yoksun bir hedefin peşinden gitmeyeceğiz.” diyen Aran, “Zarar etsek de devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) alacağız.” ifadelerini kullandı.
Hele şu cümle hayli manidar: “Devletin bize sormadan vaat ettiği ödemeleri “mevduat faizi” adıyla bizim sırtımıza yüklemesini kabul edemeyiz.”
ÜÇ AYDA BİR VAZİYETE GÖRE KARAR VERECEK
KKM faizi asgari yüzde 25 ve bunun haricinde kur daha fazla yükselmişse aradaki farkı TCMB ödemek mecburiyetinde.
Mahallî İdareler Seçimi’nin akabinde devalüe edilmesine kesin gözü ile bakılan TL’de kalmanın cazibesi bir tarafa riskleri var.
Tecrübe ile sabit… “Dolar alan yanar.” diyenler bizzat TL alanları yaktı.
Bankalar düşük faizli Hazine tahvili alır, mudi de üçer aylık vadeler hâlinde adım adım ilermeye devam eder.
KKM’ye getirirken tuzak, KKM’yi lağvetmeye çalışırken tuzak. Vatandaşın elindeki üç kuruşa göz dikiyorlar.
Vatandaş bu defa elinin armut toplamadığını hepsine gösterecek.
—————————————
İletişim için:
https://www.youtube.com/turhanbozkurt
Twitter: @turhanbozkurTV
https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/
e-posta: [email protected]
