Futbol ve özel hayat

Bugün en çok sevilen oyunlar arasında bulunan futbolun atası Milattan önce 3. Yüzyılda Çin’de oynanan Cujuya dayandırılır. Cuju hem askeri kabiliyetleri arttırmak hem de soylular arasında eğlenmek için oynanmıştır. Tarihçiler Mezo-amerikan Aztek kültüründe Tchatali isminde topla oynan ve futbolu andıran bir takım oyunundan bahsederler. Bu oyunda amaç ise tamamen farklıdır. Aztek oyununda topun güneşi temsil ettiği ve kaybeden takım kaptanının tanrılara adak olarak sunulduğu iddialar arasındadır. Aborjinler ağaç yaprakları ve köklerinden top yaparken Antik Yunanlıların top yapmak için deri ve tüy kullandıkları bilinmektedir. Kauçuktan yapılmış topu kullanan ilk kültür de Aztekler’dir.

Floransa da 16. Yüzyılda oynanan Calcio da futbolun ilk versiyonlarından biri olarak kabul edilir. Modern futbolun mucitleri ise Antik Romalıların adaya getirdikleri Harpastum oyununu 1863’te Londra’da bazı kurallar ile düzenleyen ve spor müsabakası haline getiren İngilizler olarak tarihe geçmiştir. Futbolun iki farklı çeşidi de bu toplantıda belirlenmiştir. Daha sonrasında ise kulüpleşme ve müsabakalar ve kurallar daha da gelişmiş futbol dünyanın her yerinde tanınır sevilir olmuştur. 1901 de kurulan Siyah Çoraplılar tarihe ilk Türk futbol kulübü olarak geçmiştir. Hala devam eden en eski futbol kulübü ise 1903 de kurulan Galatasaray Futbol kulübüdür. Üç büyükler diye anılan Galatasaray, Beşiktaş ve Fenerbahçe’nin futbol tarihimize unutulmaz katkıları olmuştur.

Futbol diğer alanlar ile kıyaslandığında özellikle de II. Dünya Savaşında ülkeler arası müsabakaların savaştaki üstünlük algısını tetiklemesinden sonrasında da en popüler sporlardan biri olmuştur. Oyuncuların ya da taraftarın saha içinde yahut dışında siyasi duruşlarını sergilemeleri sonucu sadece bir spor müsabakası ile sınırlı kalmamış sosyoloji, politika ve felsefe gibi birçok alanın ilgi odağı olmuştur. Milli maçlar kimi zaman milliyetçiliği kimi zaman da ırkçılığı tetiklemiş futbol amacının ötesinde sosyal bir araca dönüşmüştür. Örneğin dünyanın en iyi futbolcuları listesinde Pele’den sonra ikinci sırada anılan Maradona sadece futbol kariyeri ile değil siyasi duruşu ile de hayli dikkat çekmiştir. Katolik Hıristiyan bir ailenin solcu çocuğu olarak sol ayağına Fidel Castro, sağ koluna Che Guevara gibi komünist isimlerin dövmesini yaptırmaktan çekinmemiştir. Değişik dönemlerde verdiği cesur tepkilerle de dikkat çekmiştir. Amerika destekli Irak işgalini protesto etmesi, İsrail’in Gazze saldırısını utanç verici bulduğunu söylemesi, Papa John Paul II’ye aç çocukları doyurmak için önce Vatikan tavanlarındaki altınları satıp bir şeyler yapmasını tavsiye etmesi, Dünya Kupasında İngiltere’ye attığı golde Tanrının elinin olduğunu ve Falkland savaşında ölenlerin intikamını aldığını söylemesi bunlardan en göze çarpanlarıdır. Irak savaşı protestosunda Başkan George W. Bush’un savaş politikasına karşı soy ismindeki S harfi yerine Naziler ile özdeşmiş Svastika işareti konulmuş “Stop Bush!” yazan bir tişört giymesi onun siyasi duruşunu ifade etmekte ne kadar ileri gidebildiğinin bir göstergesidir.  Özel hayatı da çok sansasyonel olaylarla doludur. Örneğin vergi sorunları ile gündeme gelmiş. Alkol ve madde bağımlılığı ile boğuşmuştur. Bu yönleri ile aranılan ideal bir sporcu profili olmasa ya da siyasi duruşunu benimsemeseler de kimse futbol alanındaki başarılarını yok saymamıştır. Doğduğu Arjantin’de bir futbol ikonu olarak anılan Maradona’nın ismi bugün sadece ülkesinde değil ülke sınırları dışında da anılmakta hem spor sahalarında hem de onun oynama sitiline hayran gençlerin kalbinde bir efsane olarak yaşamaktadır.

Tarihsel olarak daha çok güreş ve okçuluk ile uğraşan Türklerin yabancı olduğu futbol alanında başarı yakalaması hiç de kolay olmamıştır. Takımların oynadığı uluslararası maçlar genellikle ülkeyi kenetlemiştir. Hatta en küçük bir başarıda ülke “Ağlamak istiyorum sayın seyirciler” diyen spikerlerle birlikte ağlamıştır. Spor müsabakalarının millet meselesi olduğu milli takım maçlarında futbolda başarı kazanılması ise nerdeyse 100 yılını almıştır. 4 yılda bir yapılan Dünya Kupasına üç kez katılma hakkı kazanmış olsa da bunun sadece 2 seferi gerçekleşebilmiştir. Türkiye Milli Futbol Takımının uluslararası platformlarda aldığı en büyük başarılar ise bir adet Dünya, bir adet de Avrupa üçüncülüğüdür. Dünya üçüncülüğünü kazanan kadroya kaptanlık yapan Hakan Şükür aynı kupada adını maç başladıktan sonra en erken golü atan futbolcu olarak duyurmuştur. Ülke futbol tarihinde milli takım forması ile en çok gol atan futbolculardan biridir.  Avrupa kupalarında da en çok gol atan Türkiye Milli takım oyuncusu olarak birçok futbolseverin gurur kaynağıdır. Ülkemizin futbolcuları arasında Dünya Futbol literatürüne girmeyi başaran nadir oyunculardan birisidir. Hem bireysel hem takımca kazanılan başarılar belli bir dönem futbolseverleri hayli mutlu etmiş ülkeyi birbirine kenetlemiştir.

Siyasi duruşu, özel hayatındaki tercihleri ne olursa olsun Hakan Şükür’ün Türk futboluna katkısı tartışmasızdır. Ancak 2013-2014 yıllarından beri bir dışlanmaya maruz bırakılmaktadır. Ülke futbolu ve gelecek nesil futbolcuları zor kazanılmış bir tecrübeden mahrum kalmaktadır. Halbuki her insan gibi o da kendi iradesi ile hayat felsefesini belirleme ve bunu evrensel ifade özgürlüğü sınırları içinde dile getirme hakkına sahiptir. Onu Türk futbolundan silmeye kalkmak kişiliğinden ya da dünya futbol tarihindeki yerinden bir şey eksiltmez sadece ülkenin sınırlı sayıda olan futbol başarısını ve futbolcusunu bir hiç uğruna yok saymak olur. Müsabakalarda milli başarılar getirerek ülkeyi temsil etmiş sporcuları, birlik ve beraberliği perçinleyen sosyal ve politik bir değer olarak görmek dururken düşmanlaştırma ve ayrıştırma için kullanmak aslında bu işte bir terslik olduğunu çok net gösterir. Bunu fark etmek de akıl fikir sahibi insanların insanlık görevidir.