Erdoğan, yakın zamana kadar Rus yanlısı olmakla suçladığı Bulgaristan Türkleri'nin partisi olarak bilinen HÖH lideri İle Ankara'da sıcak bir görüşme yaptı. Bulgaristan Türkleri arasında pek tabanı olmayan Erdoğan HÖH ile uzlaşma yolunu neden seçmiş olabilir?
Bulgaristan’da Türk azınlığının desteklediği Hak ve Özgürlükler Hareketi’nin (HÖH) lideri Mustafa Karadayı bir heyetle haziran başında Türkiye’yi ziyaret etti. Ve Ankara’da en üst düzeyde kabul gördü. Hayet Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, TBMM Başkanı Şentop, CHP lideri Kılıçdaroğlu dışında ile bazı İYİ Partili ve MHP’li yetkililerle de görüştü.
HÖH liderinin ziyaretinde öne çıkan başlık 11 Temmuz’da yapılacak erken genel seçimlerdi. HÖH bu sçimde Türkiye’deki Bulgaristan göçmenlerinden en az 50 bin oy almayı planlıyor. Seçim yasası, AB dışındaki ülkelerde sadece 35 sandığa izin veriyordu ama bu sınırlama kalktı. Bu seçimde Türkiye’de 121 sandık kurulması bekleniyor. Milliyetçi partiler bu durumdan rahatsız. Merkez Seçim Komisyonunun kararına itirazlarını Yüksek İdari Mahkeme’ye taşıdılar. Bir sonuç almaları mümkün değil elbette.
Nisan’daki genel seçimlerde HÖH 30 milletvekili çıkarmış ve Türkiye’den 20 binin üzerinde oy almıştı. 35 sandık sınırlamasının ortadan kalkmasıyla Bulgaristan göçmenlerinin oyları daha bir önem kazandı. Diğer yandan bu ziyaret, Erdoğan’la arası iyi olmayan HÖH için yakınlaşma anlamına da geliyor.
Zaten Erdoğan ile HÖH arasındaki buzların erimesine yönelik güçlü sinyal, 2020’nin Aralık ayında gelmiş, Erdoğan, HÖH’ün 10. Kurultayına bir video mesajı göndermişti. Ki daha önce Ankara, Rusya yanlısı politika yürüttüğü gerekçesiyle HÖH Onursal Başkanı Ahmet Doğan ile eski HÖH milletvekili Delyan Peevski’nin Türkiye’ye girişine yasak getirmişti. Ahmet Doğan da, partisinin “Türkiye’nin beşinci kolu” olmayacağını ilan etmişti. Doğan’ın bu açıklamasının nedeni dönemin HÖH lideri Lütvi Mestan’ın, 2015’te Rus uçağının düşürülmesinin ardından Bulgaristan parlamentosunda bir deklarasyon okuyarak Türkiye’ye destek vermesiydi. Mestan HÖH’ten ihraç edildi ve Türkiye destekli DOST Partisini kurdu.
Hatta Erdoğan Mestan’ı Saray’da ağırladı ve partisine desteğini açıkladı. Ancak DOST Partisi, AKP’den bu kadar güçlü destek bulmasına ve HÖH’ten 100 binin üzerinde oy koparmasına rağmen Bulgaristan parlamentosuna giremedi. Şimdi bütün bunlar mazide kaldı.
Tabi bu gelişmelerin Bulgaristan merkez siyasetine bakan yönü var. Şöyle ki; HÖH kurultayına videolu mesaj göndererek Erdoğan gönül sınırlarının ne kadar geniş olduğunu gösterdi. Ancak Bulgaristan’da, Erdoğan’ın gönül sınırlarının genişliğine çok olumsuz bakılıyor. Toplumda bu ilginin Yeni Osmanlıcılık doktrininin bir parçası olduğu görüşü hakim. Zaten Erdoğan’ın HÖH’ün Bulgaristan Türkleri nezdinde öncü rolünü kabulden ziyade ülkedeki Türk ve Müslüman azınlık üzerindeki tesir alanını genişletmeyi amaçladığı açık. Bu nedenle, ‘Erdoğan’dan korkmalı, size hediye getirse bile’ görüşü yaygın. Erdoğan’ın halihazırda Bulgaristan’daki Türk azınlığı üzerinde kayda değer bir etkisi yok. Fakat azınlık üzerinde hakimiyet kurma arzusundan vazgeçmeyecek gibi görünüyor. Burada bir not düşmemiz gerek: Bulgaristan’daki Müslüman azınlığın (Pomaklar) bir kısmı, Erdoğan’ı İslam Dünyasının lideri olarak görüyor ve saygı besliyor. Türk azınlık laik ve İslamcı Erdoğan ile apayrı dünya görüşüne sahip. Bu ilkesel görüş ayrılıklarının değişmesi şimdilik mümkün gözükmüyor.
Ziyarete dönersek; HÖH lideri Karadayı, 400 bin oy hedeflediklerini Türkiye’den de en az 50 bin oy beklediklerini, 11 Temmuz’da kilit parti olurlarsa, Bulgaristan Türkleri için çok daha iyi bir gelecek inşa edeceklerini söyledi. Türk azınlığına ne kadar iyi bir gelecek sağlayabilirler tartışılır, fakat HÖH’ün bu seçimlerde desteğe çok ama çok ihtiyacı var. Çünkü HÖH eski milletvekili Delyan Peevski ABD Hazine Bakanlığı’nın Küresel Magnitsky yasasının kapsamına alındı ve bu durum partinin imajını ülke içinde olduğu gibi AB ve ABD nezdinde ciddi biçimde zedelemiş durumda. Öte yandan hem iç hem de dış politikada ciddi sorunlar yaşayan Erdoğan’ın da kendisini bir nevi dış Türklerin hamisiymiş gibi göstermeye ihtiyacı var. Demokratik dünyanın gözünde bir diktatör olarak algılanıyor.
Ziyaretle ilgili bir başka ilginç ayrıntı da heyette Avrupa Parlamentosu üyesi İlhan Küçük’ün yer alması. Bu da önemli bir sinyal olsa gerek. Erdoğan, eski Başbakan Boyko Borisov’dan “dostum” diye söz ediyordu fakat Borisov artık yok. Görünen o ki, Erdoğan’ın sempatisi HÖH’e kaymış durumda. Bu nedenle HÖH’e elinden gelen desteği verecek. Ziyaretin de temel amacı buydu zaten.
Bulgaristan medyasında gelişmelerden hoşnut değil. “Türkiye, HÖH’ü yeni kurulacak hükümete ortak etmeye mi çalışıyor?” yorumları bile yapılıyot. Evet, HÖH Ankara’dan destek istedi. Ankara’nın da talepleri olmuştur. Eski Başbakan Borisov, Ankara ile Brüksel arasında kendisine adeta bir köprü vazifesi biçmişti. Ne var ki, Borisov’un tekrar iktidar olma olasılığı imkansız denecek derecede düşük.
Bu yüzden Erdoğan, Bulgaristan’da kendisine yeni bir müttefik arayışı içinde olabilir ve HÖH ile uzlaşmanın yolunu seçmiş olabilir.
