TÜİK'in 3. çeyrek büyüme rakamlarına göre ekonomi beklentilerin üzerinde yüzde 5,9 büyüdü. Rakamları yorumlayan ekonomistler ise ekonomideki büyümenin toplanan ağır vergilerden kaynaklı olduğunu kaydetti. "Geliri ortalama enflasyonla aynı oranda artmayanlar için bir anlam ifade etmiyor" yorumu yapıldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 3. çeyrek büyüme rakamlarını duyurdu. Buna göre ekonomi 3. çeyrekte beklentilerin üzerinde yüzde 5,9 büyüdü. Büyümeye en yüksek katkı 7,7 puanla hanehalkı tüketimi, yani iç talepten geldi.
Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde Mayıs sonunda yapılan seçimler öncesinde izlenen gevşek para politikası, yüksek enflasyon ve TL’de olası yeni değer kayıplarına karşı kendini korumak isteyen tüketicilerin borçlanmasını ve tüketimi artırmasının da etkisiyle yüzde 3,8 büyüme kaydetmişti.
Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 79,8 artarak 7 trilyon 681 milyar 432 milyon TL oldu.
GSYH’nin üçüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 295 milyar 815 milyon olarak gerçekleşti.
KİŞİ BAŞI GELİR 12 BİN 449 DOLAR
Üçüncü çeyrek itibariyle kişi başı milli gelir 12 bin 449 dolar oldu.
Yılın üçüncü çeyreğinde hane halkı tüketimi büyümeye 7,7 puanla en yüksek katkıyı verdi. Hane halkı tüketimini 3,4 puanla yatırımlar izledi. Kamu harcamalarının büyümeye katkısı ise 0,7 puanda kaldı.
Üçüncü çeyrekte net ihracat büyümeyi 2,6 puan aşağı çekerken, stoklar da 3,2 puanlık negatif etkide bulundu.
TARIM ÇAKILDI
Sektörel olarak bakıldığında yılın üçüncü çeyreğinde inşaat ve sanayinin büyüme performansında öne çıktığı görüldü.
2023 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; inşaat yüzde 8,1, sanayi yüzde 5,7, hizmetler yüzde 4,3 ve tarım sektörü yüzde 0,3 büyüdü.
İŞGÜCÜNÜN PAYINDA GERİLEME
Yılın üçüncü çeyreğinde işgücü ödemelerinin payında ise bir önceki çeyreğe göre düşüş görüldü.
İşgücü ödemeleri, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 117,2 arttı. Net işletme artığı/karma gelir yüzde 50,7 yükseldi.
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 26,1 iken, bu oran 2023 yılında yüzde 32,2 oldu. Bir önceki çeyrek bu pay yüzde 34,3 seviyesindeydi.
Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 55 iken yüzde 47 oldu.
GSYH III. Çeyrekte beklenti üzeri 5,9% büyüdü
Nasıl böyle büyüdü derseniz;
Aha vergi
Bizden öyle vergi topladılar ki, büyüdükçe büyüdük…
Bunun dışındaki katkı inşaattan; Deprem bölgesi inşaasıDiğer tüm kalemler ise (sanayi hariç) daralmaya işaret ediyor
Tarım ise kan… pic.twitter.com/GxhgdFZPhW— İris Cibre 🐦 (@iriscibre) November 30, 2023
EKONOMİSTLER YORUMLADI
Verinin ardından ekonomistler büyüme oranlarını değerlendirdi.
Ekonomist Mahfi Eğilmez, “GSYH Üçüncü Çeyrekte % 5,9, ilk 9 ayda yüzde 4,6 büyüdü. Bu dönemde ortalama enflasyon % 50,3 olduğu için bu büyüme, gelirini enflasyon oranında artıramayanlar için bir anlam ifade etmiyor” yorumunda bulundu.
‘GELELİM BÜYÜMÜŞ GÖRÜNEN PASTANIN PAYLAŞIMINA…’
Ali Ekber Yıldırım ise büyümede tarımın etkisine dikkat çekerek, “Ekonomide temel sektörlerde en az büyüyen sektör tarım. Türkiye İstatistik Kurumu 3. Çeyrek (Temmuz- Eylül) büyüme verilerini açıkladı. Ekonomi 3. Çeyrekte %5,9 büyürken, tarımdaki büyüme % 0,3 oldu” dedi.
Ekonomist Mustafa Sönmez, “Gelelim büyümüş görünen pastanın paylaşımına: 3. Çeyrekte , bir önceki çeyreğe göre, emek payı %32.2’ye gerilemiş, sermayenin payı ise 3,2 puan artmış %47 olmuş” değerlendirmesinde bulundu.
‘BİZDEN ÖYLE BİR VERGİ TOPLADILAR Kİ BÜYÜDÜKÇE BÜYÜDÜK’
İris Cirbe ise büyüme rakamlarında vergilerin oranına dikkat çekerek, “GSYH III. Çeyrekte beklenti üzeri 5,9% büyüdü. Nasıl böyle büyüdü derseniz; Aha vergi. Bizden öyle vergi topladılar ki, büyüdükçe büyüdük… Bunun dışındaki katkı inşaattan; Deprem bölgesi inşaası. Diğer tüm kalemler ise (sanayi hariç) daralmaya işaret ediyor. Tarım ise kan ağlıyor…” ifadelerini kullandı.
‘ENFLASYON İÇİN OLUMLU AMA BEDELİ AĞIR’
Oğuz Demir ise ekonomide yavaşlama olduğunu kaydederek, “Bir önceki çeyreğe göre 3. çeyrekte büyüme %0,3’te kaldı. Ekonomideki yavaşlamayı büyüme verileri de doğrulamış oldu. 4. çeyrekte yavaşlamanın devam ettiğini göreceğiz. Enflasyon için olumlu ama bedeli ağır bir süreç demiştik ya, aynen öyle!” dedi.
