Kronos TV'nin Dünya Hali adlı programında gazeteci Buket Güney'le Afganistan’da Taliban'la ortaya ne tür bir rejim ortaya çıkacağı sorusunu cevaplandıran dış politika uzmanı Ömer Murat, İran’dakine benzer bir molla rejiminin ortaya çıkacağını, tabiatıyla bunun Şii değil Sünni olacağını öngördüğünü kaydetti.
ABD’nin Taliban’ı yenemeyeceğini kabullenerek yirmi yıllık askeri harekattan sonra Afganistan’dan çekilmesinin ABD, Rusya ve Çin gibi dünyanın önde gelen devletleri ve Türkiye’nin dış politikasına önemli yansımaları olacağı her geçen gün çok daha iyi anlaşılıyor.
Gazeteci Buket Güney, dış politika uzmanı ve eski diplomat Ömer Murat’la bunların neler olabileceğini ele aldı. Taliban’ın taleplerini kabul ettirerek ABD’nin geri çekilmesini sağladığını kaydeden Murat, ortada beklenmedik şekilde yaşanan tek gelişmenin Afgan hükümetinin ABD ordusu daha çekilmesini tamamlamadan çökmesi olduğunu belirtti.
Taliban’ın bazı sözcüleri ılımlı bazı açıklamalarda bulunsa da, geçmişteki Taliban tecrübeleri ve bugün medyaya yansıyan bazı haberler aslında yeni rejimin geçmişten fazla farklılık oluşturmayacağını gösterdiğini vurgulayan Güney, ilk döneminde kadınlara bakan yönüyle baskıcı bir rejim kuran Taliban’ın şimdi “evden yalnız çıkmalarına izin verilecek, burka değil sadece örtü zorunlu olacak vs” gibi açıklamalarda bulunduklarını, ama demokrasi de istemediklerini açıkca belirterek öncekine benzer şekilde ülkeyi yöneteceklerinin sinyallerini verdiğini kaydetti.
Afganistan’da ne tür bir rejim ortaya çıkacağını öngörebilmek için Taliban’ın yapısını anlamak gerektiğini belirten Murat, bu çerçevede İran’dakine benzer bir molla rejiminin ortaya çıkacağını, tabiatıyla bunun Şii değil Sünni olacağını kaydetti. Murat, Çin ve Rusya’nın Taliban’la ilişkiye geçilmesine dair açık mesajlar verdiğini, bu ülkelerin ABD’ye “Taliban’ı muhatap almak zorundayız, Afganistan’da boşluk yaşanırsa çok daha kötü olur” dediğini kaydetti.
Taliban’ın Afganistan’da idareyi ele almasının uluslararası stratejide çok büyük dalgalanmalara yol açacağını vurgulayan Murat’a göre uluslararası toplum Taliban’a, ılımlaşma yolunda yaptığı ilk açıklamaların arkasında durduğu takdirde diplomatik tanıma sağlama konusunda adımlar atacağı mesajını veriyor.
ASIL KAZANAN PAKİSTAN
Afganistan’daki Taliban rejiminin başa gelmesinden en kazançlı olan ülkenin Pakistan olduğunu belirten Murat şunları kaydetti: “Taliban’ın Afganistan’da üstün gelmesini sadece Pakistan’dan aldığı destekle açıklamak yanlış olur. Taliban Afganistan’da başarılı olduğu için Pakistan onunla çalışmayı, onu desteklemeyi tercih etti. İslamabad için Kabil’de kendisine yakın, kontrol edebileceği bir rejimin bulunması çok önemlidir. Pakistan ABD’nin tüm baskılarına rağmen Taliban’la olan ilişkisini devam ettirdi. Hindistan’ın arkasından Afganistan’a sokulmasına müsaade etmemeyi kendisi bakımından hayati stratejik önemde gören Pakistan, Taliban rejiminin başarılı olması için elinden gelen herşeyi yapacaktır.”
