Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine ve diğer Müslüman azınlıklara baskı ve şiddet uygulayan Çin’den, bağımsız gözlemcilerin bu bölgeye engelsiz bir şekilde girmesine izin vermesi istendi.
© Amnesty International
Doğu Türkistan’daki (Sincan) Uygurlara ve diğer dini azınlıklara yönelik uygulanan kötü muamele, işkence ve baskı nedeniyle 40’tan fazla Batılı ülke Çin’i eleştiren bir bildiri yayınladı.
43 ülkenin büyükelçisi, Perşembe günü Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları komitesi toplantısında bir araya gelerek toplama kamplarına kapatılan 1 milyondan fazla insana ve içinde bulundukları baskılara dikkat çekti.
ZORLA KISIRLAŞTIRMA, CİNSEL ŞİDDET…
43 ülke tarafından yapılan açıklamalar, Çin’in Uygurlara ve dini azınlıklara uyguladığı işkenceleri gözler önüne serdi.
İşkence, çocukları ailelerinden koparmak, insanlık dışı muamele, zorla kısırlaştırma, cinsel ve cinsiyete dayalı şiddeti belgeleyen raporları incelediklerini söyleyen büyükelçiler, yaygın ve sistematik insan hakları ihlallerine ilişkin raporların da arttığını vurguladı.
Türkiye’nin de içinde bulunduğu 43 ülke, BM insan hakları şefi Michelle Bachelet’e ve diğer BM müfettişlerine seslenerek “İşkence merkezi Sincan’a derhal engelsiz erişim izni verilmesi” çağrısında bulundu.
KÜBA ÇİN’İ DESTEKLEDİ
Küba ise Çin’in Uygur Müslümanlarına uyguladığı baskı ve işkenceleri kabul etmedi. 62 ülke adına Sincan’da yaşananların Çin’in iç meselesi olduğunu söyleyen ve tüm iddiaları siyasi motivasyona dayalı olarak reddeden bir açıklama yaptı.
ÇİN, UYGURLARI SAVUNAN BÜYÜKELÇİLERİ SUÇLADI
Çin’in BM Büyükelçisi Zhang Jun kısa bir süre sonra yaptığı konuşmada, “Asılsız suçlamaları ve yalanları kabul etmiyoruz” diyerek, bildiriye imza atan 43 ülkenin büyükelçisini, “insan haklarını çatışmayı kışkırtmak için siyasi manevra bahanesi” olarak kullanmakla suçladı.
Sincan’ın gelişimini şiddetle savunan, yaşamın gün geçtikçe daha iyiye gittiğini söyleyen Zhang, “Çin’in gelişimini engelleme planınız başarısızlığa mahkum” dedi.
ÇİN’İ DESTEKLEYEN ÜLKE SAYISI HER YIL ARTIYOR
ABD ve Avrupa ülkeleri, üç yıl içinde üçüncü kez İnsan Hakları Komitesi toplantısını Çin’i Uygurlara yönelik politikaları nedeniyle eleştirmek için kullandılar.
2019 yılında Birleşik Krallık tarafından okunan bildiriye 23 ülke imza attı. 2020 yılında 39 ülke Almanya tarafından okunan bir bildiriye imza attı ve bu yıl bildiriye dört imzacı daha katıldı. Ancak geçen yıl sadece 45 imza sahibi olan Küba, bu yıl Çin’i desteklemek için 17 ülkeden daha imza aldı.
UYGUR MÜSLÜMANLARI ÜZERİNDE ORANTISIZ BASKI VAR
Bu yıl Fransa BM büyükelçisi Nicolas De Riviere tarafından okunan bildiri de “Din, hareket veya ifade özgürlüklerinin yanı sıra Uygur kültürü üzerinde de ciddi kısıtlamalar var. Yaygın gözetim ve baskı, orantısız bir şekilde Uygurları ve diğer azınlıkların üyelerini hedef almaya devam ediyor.” ifadeleri de yer aldı.
2 MİLYONDAN FAZLA İNSAN KAMPLARDA TUTULUYOR
Çin hükümetinin sistematik baskı ve asimilasyonlar ile dini, etnik, kültürel ve siyasal anlamda soykırıma varan faaliyetleri, her geçen gün dünya kamuoyunun daha çok gündemine geliyor.
ABD Dışişleri Bakanlığının açıkladığı verilere göre Doğu Türkistan’da yaklaşık 2 milyona yakın Uygur Türkü ve diğer azınlıklara mensup Müslümanlar, eğitim adı altında zorla toplama kamplarında tutulmakta.
Etnik ve kültürel ayrımcılığa ve insan hakları ihlallerine maruz kalan Doğu Türkistanlılar, ucuz iş gücü olarak Çinli şirketlerde çalıştırılıyor.
Öte yandan, Birleşmiş Milletlerin resmi verilerine göre ise, Pekin idaresinin kültürel soykırım uyguladığı Doğu Türkistan’daki toplama kamplarında 1 milyondan fazla Uygur Türkünü zorla tutuyor. Farklı kaynaklarda cezaevleri ile gözaltı merkezlerinde tutulanlarla birlikte bu rakamın 3-4 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor.
