Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Guterres, 7 yıllık görevi süresince ilk kez yetkisini kullanarak Gazze’deki felaketin önlenmesi için Güvenlik Konseyi’ni göreve çağırdı. İsrail'den bu adıma sert karşılık geldi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres. (Credit Image: © Pou/ROPI via ZUMA Press)
2017 yılından bu yana Birleşmiş Milletler’in (BM) bir numaralı koltuğunda oturan Antonio Guterres, ilk kez BM şartının 99. Maddesindeki yetkisini kullanarak, Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesine mektup yazdı. “Gazze’deki durum bir felakete doğru hızla kötüleşiyor” diyen Guterres, ateşkes çağrısı yaptı.
Guterres, X’ten paylaştığı çağrısında “Genel Sekreter olarak görev yaptığım süre içerisinde ilk kez BM Şartı’nın 99. Maddesini devreye soktum. Gazze’deki insani yardım sisteminin ciddi bir çöküş riskiyle karşı karşıya kalması nedeniyle Konsey’i insani bir felaketin önlenmesine yardımcı olmaya ve insani ateşkes ilan edilmesine çağırıyorum” dedi.
BU YETKİ ON YILLARDIR KULLANILMIYORDU
BM Şartı’nın 99’uncu maddesine göre, “Genel Sekreter, kendi görüşüne göre uluslararası barış ve güvenliğin korunmasını tehdit edebilecek herhangi bir konuyu Güvenlik Konseyi’nin dikkatine sunabilir.” Genel Sekreter’in uluslararası barış ve güvenliği tehdit ettiğine inandığı konularda Güvenlik Konseyi’nin dikkatini çekmesini sağlayan bu yetki, BM’ye göre on yıllardır kullanılmıyordu.
Alman haber ajansı dpa tarafından ele geçirilen mektupta, “Güvenlik Konseyi üyelerini insani bir felaketin önlenmesi için baskı yapmaya çağırıyorum. İnsani ateşkes ilan edilmesi çağrımı yineliyorum. Bu acil bir durumdur. Sivil halkın daha fazla acı çekmesi önlenmelidir” denildi.
İSRAİL’DEN BEKLENEN TEPKİ
İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, Guterres’in hamlesini sert bir dille eleştirdi. Cohen, X’te kaleme aldığı yazıda “Guterres’in 99. Maddeyi harekete geçirme talebi ve Gazze’de ateşkes çağrısı, terör örgütü Hamas’a destek ve yaşlıların öldürülmesi, bebeklerin kaçırılması ve kadınlara tecavüz edilmesinin onaylanması anlamına gelmektedir. Dünya barışını destekleyen herkes Gazze’nin Hamas’tan kurtarılmasını desteklemelidir. Guterres’in görev süresi dünya barışı için bir tehlikedir” dedi.
99. MADDE NASIL İŞLEYECEK?
Birleşmiş Milletler’e göre, Gazze Şeridi ve İsrail’de yaşanan büyük can kayıpları karşısında BM Başkanı kısa bir süre içinde BM Şartı’nın 99. Maddesini devreye sokmaya karar verdi. Bu kararın BM tarihinde nadiren alındığı bildirildi.
Ancak 99. Maddeye başvurulmasının doğrudan bir sonucu yok. Sözcü, Güvenlik Konseyi’nin bu hafta konuyu görüşmek üzere toplanacağını ve Guterres’in de hazır bulunacağını söyledi. Ayrıca Genel Sekreter önümüzdeki günlerde Güvenlik Konseyi üyeleriyle telefonla ve şahsen iletişim kuracak.
Normal şartlarda Güvenlik Konseyi üyeleri hangi konuları dünya barışına tehdit olarak algıladıklarına ve bu nedenle gündeme almak istediklerine kendileri karar veriyorlar. BM’nin en güçlü organı şu ana kadar Gazze savaşıyla ilgili sadece bir karar kabul etti, ancak bunun dışında sık sık birbirleriyle anlaşmazlığa düştüler.
