Hükûmet 48 milyar doları bulan cari açığın yarısını kaynağı meçhul döviz ile finanse etti. Merkez Bankası verilerine göre esrarengiz para girişi devam ediyor.
Kaynağı meçhul para girişi, başka bir ifadeyle bavullarla getirilen paralar rekor kırmaya devam ediyor. Merkez Bankası’nın (TCMB) 2022 yılına dair ödemeler dengesi verilerinde net hata ve noksan kalemi yeni bir rekor kırdı.
Döviz gelirlerinin giderlerden daha az olması anlamına gelen cari açık 2022 yılında 48,7 milyar dolar olarak kayıtlara geçerken, aynı dönemde 24,2 milyar dolar kaynağı meçhul para girişi dikkatten kaçmadı. Cari açığın yarısı izaha muhtaç paralarla finanse edildi.
2018 YILI REKORU BİLE GERİDE KALDI
Net hata ve noksan kaleminde gösterilen esrarengiz paraların tutarı 2022 yılının ocak-ağustos döneminde ise 28,3 milyar doları bulmuştu.
Merkez Bankası (TCMB) ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) formül değişikliğine gitmişti. Formül değişikliği ile olduğundan daha düşük gösterilse de 24,2 milyar dolar Cumhuriyet tarihinin en yüksek net hata ve noksanı oldu.
Söz konusu kalemde en yüksek meblağ 2018 yılında 21,3 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti.
VARLIK BARIŞI İLE BAVULLA GELEN PARA REKORU
Kronos ekonomi yazarı Turhan Bozkurt, “sihirli finansman” diye nitelendirdiği bavulla para transferinin yıl sonuna kadar 35 milyar doları bulabileceğine işaret etmişti.
Bavulla gelen doların yine rekor kırdığına işaret eden TCMB’nin eski baş iktisatçısı Prof. Dr. Hakan Kara, “Bu kadar dış açık verip yabancı yatırım da alamadığımız halde neden döviz rezervlerimiz tükenmiyor diye merak ediyorsanız cevabı net hata noksanda.” ifadelerini kullanmıştı.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
2021 yılında kaynağı meçhul para girişi 20 milyar doları aşarken, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükûmeti, “Varlık Barışı” diye bilinen kanunun geçerlilik süresini 31 Mart 2023 tarihine kadar uzatmıştı.
Kanuna göre, yurt dışındaki döviz, altın, mücevher ve menkul kıymet (hisse senedi, bono ve tahvil) gibi varlıklarını Türkiye’ye getirenlerden 31 Mart’a kadar sadece yüzde 3 vergi alınıyor. Söz konusu paraların sahipleri geriye dönük “Nereden buldun?” incelemesine tabi tutulmuyor.
NET HATA VE NOKSAN NEDİR?
Ödemeler dengesi tanımlaması çerçevesinde, rezerv varlıklar, bankaların döviz varlıkları ve diğer sektörlerin varlıkları, sonuç kalemlerdir. Cari işlemler ve sermaye hareketlerinin toplamının sıfırdan farklı olması, varlıklarda değişime sebebiyet veriyor.
Ancak uygulamada, cari işlemler hesabı ile rezerv varlıklar dahil sermaye ve finans hesapları toplamı, çeşitli hata ve noksanlıklardan ötürü sıfırdan farklı sonuç verdiğinden, söz konusu toplam ters işareti ile ‘net hata ve noksan’ kalemine kaydedilerek ödemeler dengesi eşitliği sağlanıyor.
Net hata ve noksan (NHN), tanım gereği, ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanıyor.
Başka bir ifade ile net hata ve noksan, ödemeler dengesinde kaynağı belirlenemeyen döviz giriş ve çıkışlarının yazıldığı kalemdir. “Kaynağı meçhul para” diye bilinen net hata noksan ile ödemeler dengesi tablosu denkleştiriliyor.
