Ortadoğu Uzmanı Dr. Sons: Riyad için Türkiye ile normalleşmenin en önemli şartı, Kaşıkçı davasının Suudi Arabistan'a devriydi. Türkiye, bu kararla, Suudi Arabistan'a "biz size galip gelemeyeceğimizi anladık, size ihtiyacımız var, karşılıklı ekonomik ve güvenlik çıkarlarına dönelim" demiş oldu.
Recep Tayyip Erdoğan ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman
Bonn merkezli Ortadoğu Araştırmaları Merkezi CARPO’nun kıdemli uzmanlarından Dr. Sebastian Sons, Türkiye’nin Cemal Kaşıkçı davasını Suudi Arabistan’a devretmesini, “Riyad için adeta zafer” olarak niteledi.
Ortadoğu uzmanı Sebastian Sons, Ankara’nın dosyayı Riyad yönetimini devrederek Suudi Arabistan’ın normalleşme için öne sürdüğü şartı yerine getirdiğini ve Erdoğan’ın ziyaretinin yolunun açıldığını söyledi.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Dr. Sebastian Sons şunları söyledi.
Türkiye’nin Suudi Arabistan’ın yatırımlarına, ekonomik işbirliğine duyduğu ihtiyaç, Suudi Arabistan’ın Türkiye ile ilişkilerini normalleştirme ihtiyacından çok daha büyük, daha önemli ve ivedilik arz ediyor. Ben yaklaşık bir ay önce Suudi Arabistan’daydım. Orada edindiğim izlenim, Türkiye ile yeniden ilişkileri tesis etmeye duyulan ilginin, Türk tarafının istekliliğine kıyasla daha az olduğu şeklindeydi. Riyad için Türkiye ile normalleşmenin en önemli şartı, Cemal Kaşıkçı davasının Suudi Arabistan’a devriydi. Bu da geçen hafta gerçekleşti. Artık, Suudi Arabistan’ın şartı Türkiye tarafından karşılanmış, Erdoğan’ın ziyaretinin de yolu açılmış görünüyor.
KAŞIKÇI DAVASININ KAPATILMASI SUUDİ ARABİSTAN İÇİN BİR ZAFER
Suudi Arabistan yönetimi için Türkiye’nin Kaşıkçı davasını kapatması, sembolik olmaktan çok öte, adeta bir zafer. Çünkü Türkiye, bu kararla, Suudi Arabistan’a “biz bu konuda galip gelen taraf olamayacağımızı anladık, size ihtiyacımız var, bu nedenle karşılıklı ekonomik ve güvenlik çıkarlarına dayanan pragmatik ilişkilere dönelim” mesajını vermiş oldu. Riyad da bu sayede hem Türkiye’ye hem de tüm dünyaya “kimse içişlerimize karışmasın” mesajını vermiş oldu.
Kaşıkçı cinayeti dosyasının Türk makamları tarafından Suudi makamlara devredilmesi, bize bölgedeki otoriter yönetimlerin güçlerini muhafaza edebilmek adına safları sıkılaştırdıklarını da gösteriyor. . Aslında bu, Suudi Arabistan ve Veliaht Prensi Muhammed bin Selman tarafından son bir kaç yıldır izlenen bir politika. Sadece Türkiye ile değil, kendi komşu ülkeleriyle de bu yolda ilerledi…
BÖLGEDEKİ LİDERLER KENDİ GÜVENLİKLERİ KONSUNDA ENDİŞE DUYUYOR
Bölgedeki liderler, güvenlik konuları, ekonomik sorunlar gibi farklı nedenlerden dolayı siyasi yönetimlerinin geleceği konusunda, kendi güvenlikleri konusunda endişe duyuyorlar. Suudi Arabistan-Türkiye yakınlaşması bunun en bariz örneği. Ayrıca bölgedeki otoriter yönetimler, son bir kaç yıldır şunu fark ettiler: Artık ABD, bu rejimlerin güvenlik şemsiyesi olarak bölgede varlık göstermek istemiyor, bölgedeki varlığını azalttı. Batı dünyasının Ukrayna ve Rusya’ya odaklandığı, Çin ve Rusya’nın küresel aktörler olarak Körfez ülkeleri ve genel olarak bölge için öneminin arttığı bu çok kutuplu dünyada, bölgedeki otoriter yönetimler, siyasi olarak ayakta kalabilmek, yönetimlerini, güçlerini muhafaza edebilmek için yeniden işbirliği yapmak zorunda olduklarını fark ettiler.
Otoriter liderler günün sonunda işbirliği yapar, her türlü muhalefeti bastırır, bulundukları yerde onları bulur… Kaşıkçı cinayeti, ne yazık ki acımasız ve vahşi bir şekilde bu gücün gösterildiği dehşet verici bir örnek… Aynı şeyin tekrarlanabileceğini düşünmüyorum. Ancak istihbarat örgütlerinin işbirliğine gittiği, bölge ülkelerinde toplumsal baskıların arttığı, gözetlemelerin yapıldığı, otoriterleşmenin farklı bir evresine geçileceğini, yeni bir baskı dönemiyle karşı karşıya olacağımızı düşünüyorum. Bölge liderleri siyasi güçlerini konsolide etmekten çekinmeyecek. Batı’da ise, özellikle de Ukrayna krizi nedeniyle, bu endişe verici gelişmelerin üzerine gidecek bir irade yok.
