ABD ve İngiltere, Yemen’i vurdu; Tahran gergin: Sırada İran mı var?

ABD ve İngiltere hava kuvvetleri Yemen’deki Husi güçleri hedeflerine yönelik saldırıları petrol fiyatlarını uçuşa geçirdi. ABD Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Ortadoğu’da tansiyonu biraz daha yükselten bu saldırılar hem havadan hem de denizden gerçekleştirildi.

Bilindiği üzere Yemen’de hakim durumdaki Husiler, İsrail’in on binlerce sivilin öldüğü Gazze operasyonu üzerine Hamas’a destek verdiklerini duyurmuş ve Kızıldeniz’deki ticari gemilere insansız hava araçları ve füzelerle bir dizi saldırı gerçekleştirmişti. Bu saldırılar sonrası belli başlı uluslararası nakliye şirketleri artık Kızıldeniz’i kullanmama kararı almıştı.

Bu gelişmelerden sonra Orta Doğu’daki çatışmaların yayılabileceği endişesiyle petrol fiyatları keskin bir yükseliş gösterdi. Uluslararası gösterge olan Brent ham petrolü yaklaşık yüzde 4 artarak varil başına 80 doların üzerine çıktı.

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, yazılı bir açıklama yaparak, ABD ve İngiltere’nin saldırılarında Husiler’in insansız hava araçları, balistik ve seyir füzeleri, radar ve gözetleme sistemlerinin hedef alındığını belirtti. Yemenîn başkenti Sana yakınlarındaki bir askeri üs, Taiz havaalanı çevresindeki bir bölge, Hudeyde’deki donanma üssü ve Hacca’daki askeri bölgelerin vurulduğu bildiriliyor. İngiliz hükümeti ise saldırılarda 4 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağının kullanıldığını duyurdu. ABD’li yetkililer saldırın Tomahawk füzeleri ve savaş uçaklarıyla gerçekleştirildiğini açıkladı.

Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden da ABD ordusunun İngiltere ile işbirliği ve Avustralya, Bahreyn, Kanada ve Hollanda’nın da desteğiyle Yemen’deki Husilere ait bazı hedeflere hava saldırıları düzenlediğini belirtti. ABD kongre üyeleri Husilere yönelik askeri harekata genel olarak destek verdi. Cumhuriyetçi kongre üyeleri kararın “geç bile kaldığını” söylerken, kongrenin Demokrat kanadının daha temkinli bir yaklaşım benimseyerek Orta Doğu’da bir krize sürüklenmek istemediklerini vurguladığı görüldü.

ABD’de bu gelişmeler yaşanırken Yemen’in büyük bölümünü kontrol eden Husi lideri Abdülmelik el Husi, saldırıların ardından BM Güvenlik Konseyi kararına tepki gösterdi ve “Siyonist bağlantılı gemilere” yönelik saldırılarına devam edeceklerini açıkladı. İran ve Hizbullah da Amerikan saldırganlığını sert bir dille eleştirdi.

Yemen’in egemenliği, toprak bütünlüğü ve uluslararası yasaların ihlal edildiği söyleyen Tahran, saldırıyı şiddetle kınadı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, “Bu keyfi saldırı, bölgede güvensizlik ve istikrarsızlığı artırmaktan başka bir amaca hizmet etmeyecektir.” dedi. Diğer yandan  Rusya da ABD ve İngiltere’yi Yemen’e yönelik askeri saldırılar nedeniyle sert bir şekilde kınadı ve uluslararası hukukun ihlal edildiğini belirtti.

Bölgenin etkin ülkelerinden Suudi Arabistan, saldırılar sonrası “itidal” ve “gerilimin tırmandırılmaması” çağrısı yaparak gelişmeleri “büyük bir endişe” ile izlediğini açıkladı. Suudi Arabistan, önceki on yıl boyunca İran destekli Husilere karşı başarısız bir askeri harekat düzenlemişti.

Husiler ile uluslararası taraflar arasında sık sık arabuluculuk yapan ABD’nin yakın müttefiki Umman bile, ABD öncülüğündeki eylemin Husileri caydırmayacağına, aksine bölgesel çatışmayı alevlendireceğine dair endişelerini dile getirdi. Umman Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “İsrail Gazze’ye yönelik bombardımanlarını, acımasız savaş ve kuşatmasını hiçbir sonuç almadan sürdürürken müttefik bir ülkenin [ABD’nin] bu askeri eyleme başvurmasını kınamamak mümkün değil” denildi.

Husilere yönelik askeri saldırılar Batı da tam destek görmedi. Hollanda Başbakanı Mark Rutte, ABD ve İngiltere’nin askeri operasyonuna destek verdi ve bu operasyonu “meşru müdafaa” olarak değerlendirdi. Avustralya da operasyona destek verdi. İtalya operasyona katılmayı reddetti ve daha sakin bir politika izlemeyi tercih etti.