ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, dün akşam Ankara'ya geldi. Bugün Dışişleri bakanı Hakan Fidan'la görüşecek olan Blinken'in çantasında birçok konu var: ABD'nin Suriye'de düşürdüğü SİHA, Gazze'de İsrail'in gerçekleştirdiği abluka ve yıkım, İsveç'in NATO üyeliği, ilişkileri geren son açıklamalar...
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ikinci Orta Doğu turunda bugün Ankara’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’la görüşecek. İki bakanın ağırlıklı olarak İsrail-Hamas savaşını ele almaları, bunun yanı sıra Suriye’deki gelişmeleri ve İsveç’in NATO üyeliğini de değerlendirmeleri öngörülüyor.
Blinken’ı Pazar akşamı Ankara Esenboğa Havalimanı’nda, ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, Dışişleri Bakanlığı Amerika’dan Sorumlu İkili Siyasi İşler Genel Müdürü Büyükelçi Yaprak Balkan, Ankara Vali Yardımcısı Namık Kemal Nazlı ve çok sayıda yetkili karşıladı.
İLK TURUNDA TÜRKİYE’Yİ PAS GEÇTİ
Blinken, 7 Ekim’de başlayan İsrail-Hamas savaşının ardından ilk Orta Doğu turunda Ankara’yı pas geçmişti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Blinken’ın Türkiye’ye gelmek istediğini ancak kendisinin Mısır ziyareti nedeniyle programın uygun olmadığını kaydetmişti.
Bazı diplomatik kaynaklar ise Blinken’ın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kendisi hakkındaki sert açıklamaları nedeniyle ziyaretin ilk turda gerçekleşmediğini iddia etmişlerdi. Erdoğan, bölgeye ilk ziyareti sırasında “Buraya Yahudi olarak geldim” diyen Blinken’ı sert dille eleştirmiş, “Bunu söylediğin zaman karşındakiler ‘Ben de bölgeye bir Müslüman sıfatıyla yaklaşıyorum’ derse ne diyeceksin?” diye sormuştu.
RESMİ PROGRAMDA ANKARA YOKTU
Blinken’ın 2-10 Kasım günlerini kapsayan ikinci tur programı kapsamında yapılan resmi açıklamada Ankara yer almamıştı. Buna karşın Türk diplomatik kaynaklar, ziyaretin 5 Kasım’da gerçekleşeceğini duyurmuştu. Diplomatik geleneklere çok da uymayan bu durum, Türkiye-ABD arasında artan görüş ayrılıklarının bir yansıması olarak algılandı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Cumartesi günü yaptığı açıklamayla, Blinken’ın Ankara’ya gideceğini doğruladı ve Fidan ile görüşmesinin Pazartesi günü olacağını kayda geçirdi. Blinken’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edilip edilmeyeceği net değil.
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise “ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 5-6 Kasım 2023 tarihlerinde ülkemizi ziyaret edecektir. Pazartesi günü yapılacak olan görüşmede, Gazze’deki durum, bölgesel meseleler ve ikili ilişkiler hakkında fikir alışverişinde bulunulması öngörülmektedir” denildi.
İSRAİL’İN GAZZE SALDIRILARI İLİŞKİLERİ GERDİ
Türkiye’nin 7 Ekim sonrası süreçte ABD yönetimine üç konuda itirazı ve eleştirisi oldu. Bunların başında ABD’nin USS Gerald Ford ve USS Eisenhower uçak gemileri ile diğer bazı savaş gemilerini hemen İsrail’e destek olarak bölgeye göndermesi geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD ve bazı Batı ülkelerinin yangına körükle gittiğini, savaş gemisi göndermesinin savaşın bölgeye yayılması anlamına geleceğini söyledi. Erdoğan, “Amerika nere, İsrail-Filistin nere? Ne işin var senin orada? Amerika gibi ülkeye barışı tesis mi yakışır, yoksa oraya benzinle körükle gitmek mi yakışır?” dedi.
ABD yetkilileri ise uçak gemilerinin hem İsrail’e destek hem de savaşın yayılması durumunda özellikle Lübnan’da yaşayan Amerikalıların tahliyesi için gönderildiğini kaydetti.
SURİYE’DE SİHA’YI DÜŞÜRDÜ
Erdoğan’ın ABD’yi bu konuda eleştirmesinin bir diğer nedeni 5 Ekim’de bir Amerikan savaş uçağının Suriye’nin kuzeyinde bir Türk silahlı insansız hava aracını (SİHA) vurması oldu. Bu ortamda başlayan İsrail-Hamas savaşı sonrası, Türkiye’den ABD’ye yapılan eleştirilerin tonu arttı.
TÜRKİYE’NİN HAMAS POLİTİKASI DA ‘SORUN’
ABD açısından ise en önemli eleştiri noktası ise Türkiye’nin Hamas’ı diğer Batı ülkeleri gibi “terör örgütü” olarak nitelendirmemesi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Fidan, Hamas’ı, topraklarını ve halkını kurtarmak için direnen siyasi bir örgüt olarak tanımladılar. Erdoğan, Hamas için “mücahit” ifadesini de kullandı.
İSVEÇ’İN NATO ÜYELİĞİ DE MASADA…
ABD için bir diğer önemli konu, İsveç’in NATO üyeliği için gereken onay sürecinin daha fazla gecikme olmadan tamamlanması. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Temmuz ayında NATO Zirvesi sırasında İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile varılan uzlaşmaya uygun şekilde İsveç’in ittifaka katılım protokolünü onay için ekim ayı sonunda Meclis’e göndermişti.
Protokolün önce Meclis Dışişleri Komisyonu’nda, sonra da TBMM Genel Kurulu’nda onaylanması gerekiyor. İsveç ve ABD başta olmak üzere NATO’nun beklentisi, bu sürecin kasım ayı sonuna kadar tamamlanması.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Kazakistan dönüşü gazetecilere yaptığı açıklamada, sürecin artık TBMM’nin kontrolünde olduğunu, Meclis’in yoğun bir bütçe sürecine girdiğini kaydederek, “Genel Kurul çalışmaları bizim bütçede öyle kısa geçmiyor. Fakat biz mümkün olduğunca işi kolay kılmaya çalışacağız. Bu noktada elimizden gelen olumlu gayreti göstermeye çalışacağız. Yeter ki karşımızdakiler bize olumlu yaklaşsınlar” dedi.
