ATİNA – Yunan halkı, önümüzdeki 4 yıl için hükümet ve muhalefeti belirlemek üzere bugün sandığa gidiyor. İktidarın değişmesi beklenen kritik seçimlerde oy verme işlemi, sabah saat 07:00’da başladı.
Yunanistan’da yaklaşık 10 milyon kayıtlı seçmen, bugün 300 üyeli yeni parlamentoyu belirlemek için 21 bin 478 sandıkta oy kullanıyor. Bazı bölgelerde 40 dereceye çıkması beklenen sıcaklıklar dışında oy verme işlemi sorunsuz devam ediyor. Sabah saat 07:00’da açılan sandıkları, akşam saat 19:00’da kapanacak.
31 Aralık 2002 tarihine kadar doğmuş olan (17 yaşını dolduran) her Yunan vatandaşı oyunu kullanabilecek. İlk defa oy kullanması beklenenlerin sayısı ise 519 bin 227. Yunan halkı, 1928’den (19 Ağustos) bu yana ilk kez yaz ayalarında seçime gidiyor.
59 seçim bölgesine ayrılan ülkede, seçmenler her parti için ayrı ayrı düzenlenmiş oy pusulalarında yer alan ve seçim bölgelerine göre sayıları değişen aday isimlerinin sağı yada soluna artı (+) işareti koyarak tercihte bulunuyor.
Yüzde 3 seçim barajının uygulandığı ülkede 20 siyasi parti yarışıyor. Tüm hazırlıklarını yapan İçişleri Bakanlığı, seçim sonuçlarına ilişkin ilk resmi olmayan sonucu saat 21:00’da açıklayacak. Öncesinde tüm televizyon kanalları, sandık çıkış anketi (exit poll) sonuçlarını duyuracak.
2019’DA 5 SANDIKLI SEÇİM MARATONU
Yunan halkı, 4 yılın ardından önümüzdeki 4 yılda ülkeyi yönetecek hükümeti belirlemek üzere yeniden sandık başında. 2019 yılı, Yunanistan’da tam bir seçim sağanağı şeklinde geçiyor. Paskalya yortusunun hemen ardından 26 Mayıs’ta 4 sandığın kurulduğu Avrupa Parlamentosu (AP), belediye, eyalet ve muhtarlık seçimleriyle başlayan maraton, bugün yapılacak milletvekili seçimleriyle beşinci defa seçmenin önüne konuldu.
AP seçimlerinde ana muhalefet Yeni Demokrasi’nin (ND) 9,5 puan gerisinde kalan iktidardaki Radikal Sol Koalisyon (SİRİZA) lideri ve Başbakan Aleksis Çipras, ekim ayında yapılması beklenen seçimi erkene aldığını ilan etmişti.
Gerginlikten uzak, rahat bir atmosferde geçen erken genel seçim kampanyası, Cuma akşamı Başbakan Aleksis Çipras’ın Atina’nın kalbi Sintagma meydanında gerçekleştirdiği son mitingi ile sona erdi. ND lideri Miçotakis ise Selanik’te halka seslendi.
YENİ DEMOKRASİ FAVORİ
Muhafazakar merkez sağ Yeni Demokrasi (ND), AP seçimlerinde iktidar partisi SİRİZA’ya karşı elde ettiği 9,5 puanlık fark nedeniyle seçimlerin favorisi. Son haftalarda yapılan anketler de ND’den yana.
Ülkeyi krize sokan parti suçlamasıyla üst üste mağlubiyetler alan ND, son AP seçimleriyle lehlerine dönen ortamı zehirleyecek çıkışlar yapmaktan kaçındı. Seçmeni kızdıracak, kriz günlerini hatırlatan vurgulardan uzak bir söylem geliştiren ND, gürültü çıkarmadan seçmeni ikna etmeye yoğunlaştı. ND, Atina ve Selanik dışında küçük toplantı salonlarında vatandaşla buluştu. Arkasına aldığı sermaye ve büyük medya desteğiyle politikalarını anlattı. Daha güvenli ve istikrarlı yarınlar vaadinde bulunan ND lideri Miçotakis, ülkeyi krize sokan parti olarak vaat edecekleri yeni bir şey olmadığını sık sık vurgulayan Başbakan Çipras’ın televizyonda baş başa tartışma çağrılarını yanıtsız bıraktı. Bu şekilde milyonların televizyonlara kilitlendiği bir anda, Çipras’ın kendisini sıkıştırmasını bertaraf etmiş oldu.
SİRİZA 900 BİN SEÇMEN KAYBETTİ
Ortak kanı, 26 Mayıs AP seçimlerinden çıkan sonucu ND (33,25) ve SİRİZA’nın (23, 82) neredeyse fire vermeksizin korudukları yönünde. Bu nedenle iki parti, seçmen yüzdelerini güçlendirmek için kararsız seçmenler ile ideolojik olarak sınırdaş siyasi parti taraftarlarını kazanmaya yoğunlaştı. İki büyük parti, ilk defa bu seçimlerde oy kullanacak gençlerin güvenini de kazanmak için çaba gösterdi. Öte yandan ND ve SİRİZA, ideolojik olarak kendilerine yakın küçük parti yüzdelerini baskı altına alarak memnuniyetsiz seçmen kayışını önlemeyi hedefledi.
2015 yılı Ocak ayında yapılan milletvekili seçimlerinden bugüne iktidar partisi 900 bin seçmen kaybı yaşadı. 4,5 yıllık iktidarı döneminde yıpranma ve iyileşmeye rağmen ekonomik huzursuzluklar, SİRİZA’ya destek veren 500 bin seçmenin AP seçiminde sandığa gitmediği, geri kalan 400 binin ise küçük partilere kaydığını gösterdi.
SİRİZA’nın zorlu ekonomik kriz sürecinde geniş çaplı yıpranma yaşamasına rağmen, ND partisi de AP seçimlerinden çıkan sonuçtan tam olarak memnun olmadı. Zira 2015 yılında aldığı oy sayısını sadece 170 bin arttırarak SİRİZA’ya fark atmış oldu.
“ÇİPRAS ÜLKEYİ KRİZE SOKANLARA PRİM VERMEYİN”
Çipras, AP seçimlerinde soğuk duş etkisi yapan sonucun ardından bugünkü seçimlerin sürpriz bir zafere dönüşmesini umuyor. Çipras, halkın son 4 yılda yapılanlardan yana memnuniyetini bir kez daha göstermesini ve yetkisini yenilemesini umuyor.
Başbakan Aleksis Çipras, seçim kampanyasını yaklaşık yarım yüzyıl dönüşümlü olarak yöneterek ülkeyi krize sokan, ekonomik skandallara imza atan ve IMF’ye teslim eden ND başta olmak üzere PASOK (şimdi KİNAL) partilerine prim verilmemesi üzerine kurdu. Son 4,5 yılda kararlı bir şekilde yoksul kesimleri krize ve kurtarma paketlerine ezdirmediklerine vurgu yapan Çipras, IMF ve Troyka boyunduruğuna son verdiklerini, yeniden ayakları üzerinde duran bağımsız bir ülkeye dönüştükleri mesajı verdi.
SİRİZA ve Başbakan Aleksis Çipras, AP seçimlerinde alınan 9,5 puanlık mağlubiyete rağmen maçın çevrilebileceğine ve halkın sonucu lehlerine döndüreceğinden emin bir görüntü vermeye çalıştı.
ÇİPRAS: YOKSUL VE DAR GELİRLİYİ EZDİRMEDİK
İktidarları döneminde işsizliğin yüzde 27’den yüzde 18’e gerilediğini, bütçenin fazla verdiğini, kalkınmanın yüzde 2,5 bandına yükseldiğini anlatan Çipras, zenginler ve medya imparatorluğu üzerinden vatandaşı terbiye etmeye çalışan sermaye kontrolündeki eski vesayet sistemine son verdiklerini savundu.
Yoksul halk kesimleri ile düşük gelirli vatandaşlara yönelik hayata geçirdikleri sosyal yardım ve destekleri sıralayan SİRİZA lideri, aylık ödenek, kira yardımı, yılda bir defa dağıtılan temettü payı, kriz döneminde 550 euro seviyelerine gerileyen asgari ücrette yapılan küçük artış, geçtiğimiz aylarda hayata geçirilen 13. emekli maaşı, serbest meslek sigorta primlerindeki yüzde 30’a varan indirim gibi iyileştirmeleri hatırlattı. Çipras, ana muhalefet ND’nin eleştiri konusu yaptığı orta gelir düzeyindeki vatandaşları rahatlatacak politikalarda yetersiz kaldıklarını ise kabul etti. Çipras, seçildikleri takdirde yeni istihdam alanlarında artış, vergi oranlarını kademeli olarak düşürme, orta sınıflar lehine politikalar ile yatırımcı çekme ortamı sağlamayı vaat etti.
Dış politikada Makedonya ile isim sorunu çözme cesareti gösterdiklerini anlatan Çipras, İsrail, Mısır, Güney Kıbrıs Rum Kesimi başta olmak üzere Akdeniz’de yeni ittifaklar kurma başarısı gösterdiklerini, Türkiye’nin Balkanlar ve Akdeniz’deki gücünü kırdıklarını vurguladı.
SİRİZA, MERKEZ SOLA YERLEŞMEYİ PLANLIYOR
SİRİZA kurmayları, son AP seçimlerindeki büyük farka rağmen vatandaşların büyük bölümünün geri dönüş anlamına gelecek ve normalleşmeye sekte vuracak bir ND iktidarına yeniden destek vermeyecekleri görüşünde. SİRİZA, seçim sonucunda sandık başına gidecek seçmen sayısının etkili olacağı görüşünde. SİRİZA, seçimi kazanamazlarsa hiç olmazsa ND’nin tek başına iktidara gelmemesi senaryosunun gerçekleşmesini umuyor.
Siyasi analistler, yüzde 25 ve üstü bir oy oranıyla seçimleri tamamlaması durumunda SİRİZA’nın tatminkar bir sonuç almış olacağı görüşünde. Bu sonucun SİRİZA’nın yerini güçlendirerek merkez sol çizgiyi temsil eden bir siyasi harekete dönüşeceği yorumu yapılıyor.
MİÇOTAKİS: TECRÜBE VE DEĞİŞİM VAADİNDEN OLUŞAN KARIŞIM
Kampanya boyunca güvenli yarınlar ve istikrarın ND’nin yeniden tek başına iktidara gelmesiyle mümkün olacağını savunan Kiryakos Miçotakis, hedefine ulaşabilmek için seçmenden planını uygulama ve Avrupai normalleşmeye dönme yetkisi istiyor. İddialı bir çıkış yapma mesajı veren Miçotakis’in başbakanlık ofisindeki ekibi ile önemli bakanlık koltuklarını teslim edeceği isimleri ise şimdiden netleştirdiği sızan bilgiler arasında.
Seçimlerden zaferle çıkmaları durumunda, zaman kaybetmeden hazır bekletilen kabineye ilişkin yasal prosedürü işleteceği ifade ediliyor. Bu bağlamda, Miçotakis’in seçimlerin hemen akabinde hükümette görev alacak isimleri açıklaması bekleniyor. Miçotakis’in partisi içerisindeki aşırı sağdan bazı önde gelen isimlerle nasıl bir ilişki kuracağı ise merak konusu.
Yunanistan’ı Avrupa Birliği’ne (AB) dahil eden ND’nin ülkeyi daha güçlü şekilde yarınlara taşıyabileceklerini vurgulayan Miçotakis, Avrupa ile uyumlu iyi diyalog kanallarını ülke lehine kullanacaklarını söylüyor. AB kurumlarının Miçotakis’in seçilmesine daha sıcak baktıkları yorumu yapılıyor.
VERGİ ORANINDA İNDİRİM VE YATIRIMCI ÇEKMEYİ VAAT EDİYOR
Seçim maratonu boyunca ana gündemini krizle savaş ve ülkeyi daha ileriye taşıma vaadiyle küskün seçmeni yeniden kazanma stratejisi belirleyen Miçotakis, Avrupa ülkeleri arasında en yüksek seviyelere çıkan vergi oranlarını aşağı çekmek, yatırımcılar için cazip olanaklar sunmak, kamu yatırımlarını arttırarak istihdama ivme kazandırmayı vaat ediyor. Son günlerde “Ülke maceraya sürüklenmesin diye güçlü bir yetki” talebini dile getiren ND lideri, cesur reformlar paketini hayata geçirmek için tek başına iktidar vurgusuna odaklı seçim taktiğini her fırsatta dile getirdi. Miçotakis, SİRİZA iktidarının popülist politikalarla ülkenin kaynaklarını verimli şekilde kullanamadığını ifade etti.
UZLAŞMACI VE ILIMLI BİR LİDER
Babası başbakanlık, kendisi bakanlık, ablası dışişleri bakanlığı yapan Miçotakis, son seçimlerde Atina Belediye Başkanı seçilen Kostas Bakoyannis’in ise dayısı. Aile boyu politikacı bir geçmişe sahip olan Miçotakis, bu gelenekten miras aldığı siyasi tecrübe ile yenilikçi düşünceyi aynı potada eriterek siyaset yürütmeyi hedefliyor.
Miçotakis’i tanıyanlar, siyaset kültüründe öncelikleri arasında uzlaşma ve ortaklıklar kurmanın bulunduğunu söylüyor. Bu bağlamda seçim kanunu ve anayasa reformu gibi konularda geniş tabanlı mutabakat çabası içerisinde olacağını ifade ediyorlar.
YÜZDE 3 BARAJINI AŞABİLECEK PARTİLER
Bugünkü seçimlerde yüzde 3 barajını aşarak parlamentoya girme ihtimali bulunan diğer partiler ise şunlar: Değişim Hareketi KINAL (eski PASOK), Yunanistan Komünist Partisi (KKE), aşırı sağcı Altın Şafak, yeni kurulan aşırı sağcı Yunan Çözümü Partisi (Elliniki Lisi) ve SİRİZA’nın eski Maliye Bakanı Yanis Varufakis liderliğindeki Avrupa’da Demokrasi Hareketi 2025 Partisi (DiEM 2025).
Geçen dönem parlamentoda 4 vekille temsil edilen Batı Trakya Türk Azınlığından 17 aday, çeşitli partilerden parlamentoya girmek için çalışacak.
ALEKSİS ÇİPRAS
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, 1974’te Atina’da doğdu. Atina Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği mezunu. Öğrencilik yıllarında Yunan Komünist Partisi gençlik kollarında faaliyetler gösterdi.
2008’de SİRİZA lideri olan Çipras, 2009 seçimlerinde aldığı yüzde 4,6 olan oy oranını ülkenin derin krize girdiği 2015 seçimlerinde yüzde 36,3 alarak halkın umudu oldu. Çipras, 2015 yılından bu yana ülkenin başbakanı olarak görev yapıyor.
KİRYAKOS MİÇOTAKİS
Seçimlerin favori başbakan adayı Kiryakos Miçotakis, 1968’de Atina’da doğdu. Miçotakis, Harvard Üniversitesi Sosyal Bilimler fakültesi mezunu.
2004’te ilk kez Yeni Demokrasi’den milletvekili seçilen Miçotakis, 2016’da partisinin lideri seçildi.
Kiryakos Miçotakis, 1989-92 yılları arasında Başbakanlık yapan Konstantin Miçotakis’in oğlu, eski Yunanistan Dışişleri Bakanı Dora Bakoyanni’nin de kardeşi, son yerel seçimlerde büyük bir oy çoğunluğu ile Atina Belediye Başkanı seçilen Kostas Bakoyanni’nin ise dayısı.
