‘Kafkas Kartalı’ Şeyh Şamil ile Hasidik Yahudiler’in yolları nerede kesişti?

Yahudiler’in dindar mezheplerinden Hasidikler, Ruslar’a karşı mücadele ederken esir düşen Şeyh Şamil’in hatırasını anlatan bir ilahiyi önemli dini günlerinde sıkça okuyor.

EMİR KORKMAZ 01 Kasım 2020 DÜNYA

Hasidik Yahudilerin en önemli ilahilerinden birinin sözleri Şeyh Şamil'e ait.

Yahudiler’in dindar mezheplerinden Hasidikler’in Chabad-Lubavitch kolunun en önemli ilahilerinden birinin adı “Şamil” adını taşıyor. İlahi, Ruslar’a karşı mücadele ederken esir düşen ‘Kafkas Kartalı’ İmam Şamil’in hatırasını anlatan bir parça. Halen Chabad etkinliklerinde sıkça okunuyor.

Chabad Hareketi uzun pardesüleri, siyah şapkaları, sakalları ve şakaklarından salınan bukleleri ile bilinen Hasidik Yahudiler’in New York’taki en büyük gruplarının başında geliyor. Uzun yıllar Rusya doğumlu Menachem Mendel Schneerson’un liderliğinde yönetilen hareketin bugün 200 bine yakın mensubu var. Chabad-Lubavitch olarak da bilinen hareketin özel günlerinde söylediği şarkılarından biri de “Şamil”.

İMAM ŞAMİL, NASIL YAHUDİ ŞARKISINA KONU OLDU?

Şarkı, adını, Rus ordusuna karşı mücadelesi ile bilinen Dağıstan İmamı Şeyh Şamil’den alıyor. Peki, nasıl oldu da dindarlığıyla bilinen bir Yahudi grubu, yine dindarlığıyla temayüz etmiş Müslüman İmam Şamil’in adını taşıyan bir şarkıyı dillerinden düşürmüyor? Chabad mensupları, şarkının ezgisinin ve sözlerinin Şeyh Şamil tarafından yazıldığı düşünüyor. Şamil’in Müslüman olduğunu bilen Hasidik Yahudiler, sözlerdeki derinlik ve anlam ile ezgisinin gücü nedeniyle şarkıya sahiplenmişler ve yıllarca Rusya’da gizlice okumuşlar. Daha sonra Chabad-Lubavitch Hareketi’nin 7. Rebbe’si (lideri) olan Menachem Mendel Schneerson, şarkıyı ve ardındaki hikâyesi anlatınca hareketin önemli ilahilerinden biri haline gelmiş.

RUSYA’DA KESİŞEN HAYATLAR

“Şamil” parçasını New York’ta yaşayan Hasidik Yahudilere tanıtan Menachem Mendel Schneerson, 1902’de bugün Ukrayna sınırları içinde kalan Karadeniz kıyısındaki Mykolaiv (veya Nikolaev) şehrinde doğdu. Ailesinden Ortodoks Yahudilik eğitimi aldı. 1928’de o zamanki Lubavitch hareketinin liderinin kızıyla evlendi ve Berlin’e göçtü. 1933’te Almanya’da Nazi partisinin yükselişinden sonra, Schneerson Berlin’den ayrıldı ve kayınpederi adına dini ve toplumsal faaliyetlerini sürdürmek için Fransa’ya taşındı. Paris’in Nazilere düşmesinden üç gün önce, Schneerson önce Paris’i terk etti. Lizbon, Portekiz üzerinden Avrupa’dan New York’a kaçtı.

3 BİN KURUMU VAR

Lubavitch hareketinin altıncı lideri Yosef Yitzchak Schneersohn’un 1950’de hayatını kaybetmesinden sonra 7. Rebbe olarak seçildi. New York’ta birkaç bin kişilik küçük bir grubu, liderlik yaptığı 40 yıl içinde tanınan ve çok sayıda mensubu bulunan bir hareket haline getirdi. Chabad’ın bugün sayısı 3 bini bulan kurumu bulunuyor.

ŞAMİL’İN HİKÂYESİNİ YEDİNCİ REBBE ANLATTI

Rebbe Schneerson, 1958’deki bir toplantıda, Rus güçlerine karşı isyan eden Şamil adlı büyük bir kabile lideri hakkında bir hikâye anlattı. Schneerson, zulüm gören halkı adına Ruslara isyan eden Şamil’in sahte bir barış anlaşmasıyla cezalandırıldığını ardından yakalanıp, hapsedildiğini anlattı. (Şamil 1859’da esir düşmüş, ve 1869’a kadar Rusların gözetiminde esir ve sürgün hayatı yaşamıştı.)

HÜCRENİN PENCERESİNDEN YÜKSELEN SES

Schneerson’a göre Şamil, hapishanede hücresinde kalırken yaşadıklarını, savaşlarını, esir düşüşünü ve ve özgürlüğü için özlemini ifade eden samimi bir şarkı söylerdi. Küçük, dar hücresinin penceresinden dışarıya bakan Şamil, geçmişteki özgürlük günlerini anlatıyordu. Şu anki sürgünde ve çaresizliğinde, içinde bulunduğu kötü durumunu haykırıyor ve önceki günlerine duyduğu özlemini dile getiriyordu. Bununla birlikte, sonunda hapisten çıkacağını ve daha da fazla güç ve görkemle önceki konumuna geri döneceğine inanarak, kendini teselli ediyordu.

YOLDAN GEÇEN HASİDİK NOTAYA DÖKTÜ

Şamil’in melankolik özlemini içeren melodisini yoldan geçen bir Hasidik duydu. Parçayı dikkatlice dinleyen Hasid, anlatılanları kendi inançları ve Şamil’in yaşadıklarını da kendi Rebbesi ile özdeşleştirdi. Melodiyi Hasidik normlarına uygun bir şarkıya dönüştürerek, notaya döktü.

SÖZLERİN ARDINDAKİ DERİN ANLAM

Şarkı alışılmadık bir şekilde hep kendi melodilerini besteleyen Chabad hareketi içinde hızla benimsendi. Çünkü hareket mensupları sözlerin daha derin anlamı olduğunu, Şamil’in fiziki hapsini anlatan dizelerin, bir bedende hapsolmuş ruhun bir gün yaratıcısına döneceğini anlatan bir analoji olarak algıladılar. Şarkı yıllarca Rusya’da Hasidiklerin gizli toplantılarında söyledi. Yedinci Rebbe Schneerson da, şarkıyı Rusya’da yaşadığı yıllarda öğrenmişti.

1958’DE İLK KEZ DUYULDU

1958’de cemaatiyle buluşmasında bu hikayeyi anlatan Rebbe Schneerson, ardından şarkıyı cemaate tanıttı. O güne kadar sadece gizli toplantılardan söylenen şarkı bir anda tüm Hasidik cemaati tarafından bilinen bir parça haline geldi. Rebbe Schneerson, yıllar boyunca yapılan törenlerde bu şarkı eşliğinde takipçileriyle birlikte coştu.

HASİDİKLER ŞAMİL’İ NEDEN SEVDİ?

Chabad üyeleri şarkının sözlerini, ruhun, bir insanın yeryüzü bedenine bürünmüş olarak yukarıdaki göklerden bu dünyaya inmesiyle özdeşleştirdi. Buna göre ruhun buradaki fiziksel kıyafetleri gerçekten onun hapishane hücresidir, çünkü sürekli olarak ruhsal, cennete ait tatminleri özler. Ruh, fiziksel varlığını Kutsal Kitap’ın yollarına yönlendirerek, insan bedeninin “sürgününden” ve dünyevi zevklerinden kurtulmaya çalışır. Yani Şamil’in önce hükümdarlığını, ardından esir düşmesini, eski ihtişamını kaybetmesini, buna rağmen yeniden o günlere döneceğine dair inancını korumasını takdir ederler.

İşte Hasidik Yahudiler’in Chabad-Lubavitch kolunun özel kutlamalarında söylediği Şamil şarkısının sözleri:

Yüksek dağların tepesinde muhteşem bir sarayda,
Şamil gururla krallığına hükmederdi.
Düşmanları onu savaşların ardından yendi.
En büyük üstünlüğü yükseklerdeki kalesiydi.
Sahte bir barış çağrısıyla oradan aşağıya indi,
Ve hapsedildi, şimdi acılarının sonu yoktu.
Ama maneviyatını yüksekti, çünkü birgün tekrar yükseleceğini,
Ve milletiyle tekrar birlikte olacağını biliyordu.
Her ne kadar söyledikleri hayal gibi görünse de,
O kendinden emindi ve başaracağına güveniyordu,
Tekrar öncekinden de yükseğe çıkacağına inanıyordu.

Eserin farklı versiyonları (melodik, İngilizce, İbranice) aşağıdaki linklerden dinlenebilir.

https://www.chabad.org/multimedia/music_cdo/aid/140724/jewish/Shamil.htm

https://www.chabad.org/therebbe/livingtorah/player_cdo/aid/275279/jewish/Shamil.htm

https://www.chabad.org/multimedia/music_cdo/aid/140797/jewish/Shamil.htm

.

Takip Et Google Haberler
Takip Et Instagram
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com