DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Yeneroğlu, cumhurbaşkanı kararıyla İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin ‘yetki gaspı’ olduğunu kaydederek “Uluslararası hukuka ve Anayasa’ya aykırıdır. Cumhurbaşkanının tek başına İstanbul Sözleşmesi’ni feshetme yetkisi yoktur” dedi.
DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu, İstanbul Sözleşmesi’nin cumhurbaşkanının tek taraflı işlemi ile feshi hakkında yaptığı açıklamada ‘yetki gaspı’ vurgusu yaparak, cumhurbaşkanının böyle bir yetkisinin olmadığını söyledi.
‘ANCAK SÖZLEŞMEDEKİ USULE UYARAK GERÇEKLEŞTİRİLEBİLİR’
“İstanbul Sözleşmesi’nin yasama yetkisi gasp edilerek, Cumhurbaşkanlığı kararı ile feshedilmesi uluslararası hukuka ve Anayasa’ya aykırıdır. Cumhurbaşkanının tek başına İstanbul Sözleşmesi’ni feshetme yetkisi yoktur” diyen Yeneroğlu, 22 Mayıs 1969 tarihli Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesi’nin 42/2. Maddesindeki “Bir anlaşmanın sona erdirilmesi veya feshedilmesi veya taraflardan birinin anlaşmadan çekilmesi ancak anlaşmanın veya bu sözleşmenin hükümlerinin uygulanması sonucu meydana gelebilir. Aynı kural bir anlaşmanın yürürlüğünün askıya alınması hususunda da geçerlidir” hükmünü örnek gösterdi.
Yeneroğlu, “Bu hükme göre, bir devletin daha önce imza atmış olduğu bir uluslararası anlaşmadan çekilebilmesi ancak sözleşmede sona erme veya fesih için öngörülen usule uyularak gerçekleştirilebilir” dedi.
TBMM TARAFINDAN ÇIKARILACAK KANUNLA REDDEDİLEBİLİR
İstanbul Sözleşmesi’nin Fesih başlıklı 80. Maddesindeki “Her taraf istediği zaman Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapacağı bir bildirimle bu sözleşmeyi feshedebilir. Bu tür fesihler bildirimin genel sekreter tarafından alınmasından sonraki üç aylık sürenin sonunu izleyen ayın ilk gününde yürürlüğe girer” hükmünü de hatırlatan Yeneroğlu şöyle devam etti:
“Öte yandan usulde paralellik ilkesi gereğince iç hukukta bir uluslararası anlaşma nasıl yürürlüğe girdiyse, aynı usul ile geri alınabilir. Anayasa’nın 90. maddesinde bir anlaşmanın yürütme organı tarafından imzalanmasından sonra TBMM tarafından çıkarılacak bir kanunla onaylanacağı veya reddedileceği öngörülmüştür.”
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
‘CB’NİN, TEK YANLI BİR İDARİ İŞLEMLE FESHETMESİ MÜMKÜN DEĞİL’
Yeneroğlu, şöyle devam etti: “Bu nedenle, İstanbul Sözleşmesi’nin Anayasa’nın 90. maddesi gereğince öncelikle TBMM tarafından bir kanunla geri alınması, ardından ise onaylamayı yapan cumhurbaşkanının onaylama işlemini bir karşı işlemle geri alması gerekmektedir. Her iki işlem iç hukuk gereğince usulen tamamlandıktan sonra uluslararası yükümlülük gereğince sözleşmenin 80. maddesi kapsamında öngörülen geri çekilme usulleri tamamlanabilir.
‘HUKUKEN KABUL EDİLEMEZ’
Mevcut hukuk sistemi içinde cumhurbaşkanının 9 No’lu kararnamesine dayanarak fesih yetkisinin kullanıldığı iddiası da hukuken kabul edilemez. Cumhurbaşkanının, meclisin işlemi olmaksızın tek yanlı bir idari işlemle sözleşmeyi feshetmesi mümkün değildir.
Diğer taraftan usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletler arası anlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamaz. İptali için Anayasa Mahkemesi’ne dava dahi açılamayacak bir konuda cumhurbaşkanının kendi kendine TBMM’nin kabul ettiği uluslararası sözleşmeyi feshetme yetkisi olamaz.”
