Psikoloji uzmanları ruhsal sağlık alanında yeni araştırmalar ve fikirlerle insanların hayatına dokunmaya çalışıyor. Psikiyatrist Dr. Stephanie Collier başkaları için pozitif bir şeyler yapmanın insana yaşama sevincini geri getirebileceğini söylüyor.
Yaşlı hastası bir gün terapide “İyi ve kötü yıllar” vardır dediğinde Harvard Üniversitesi’nden Dr. Stephanie Collier şaşırdı ve ne dediğini anlamadı. Oysa hastası, ileri derecede rahatsızlıkları olan eşiyle ilişkisinden söz ediyordu ve 10 yıllık mücadelesinde yorulmuştu. Sorunu bütün bu zorlukları yaşarken yaşama sevincini nerede ve nasıl bulacaktı? Hayata nasıl tutunacaktı?
Sevinç kaybı bir ruh sağlığı sorunun işareti olabileceği gibi normal duygusal bir tepki de olabilirdi. Dünyada artan depresyon, mutsuzluk ve sıkıntılar üzerine psikoloji uzmanları yeni araştırmalar yapsa ve insanlara yaşama sevinçlerini artırmak için tavsiyelerde bulunsa da işleri hiç kolay değildi. Collier, yayınladığı “Zor zamanlarda neşeyi (ya da en azından huzuru) nasıl bulabilirsiniz?” başlıklı makalesi tam da bu sorunlara dikkat çekmek ve çözüm önerileri sunmak için yazılmıştı.
NEŞE KAYBI NASIL GERİ GELİR?
Collier, hayatın inişleri ve çıkışları olduğunu ancak bir hayat gayesine sahip olmanın ve günlük yapılan rutinleri değiştirmenin insanlara çok faydası olabileceğini belirtiyor.
İnsanlardaki neşe kaybının üzerinde de duran; neşe kaybı veya neşe eksikliğinin bir çok sebebinin olabileceğini kaydeden Collier, özellikle bir travma ya da kayıp yaşayan insanda neşe kaybı olmasının çok doğal bir durum belirtiyor. Sağlık sorunları, ölümler, ayrılıklar, barınma zorlukları, doğal afetler ciddi stres etkenleridir ve bu travmatik olayların listesi uzundur. Çoğu yetişkin, yaşamları boyunca çok sayıda ciddi travma ve kayıp yaşayacaktır. Bu bağlamlarda neşe kaybı, hayatın doğal bir parçasıdır.
Bununla birlikte, bazı insanlar için neşe eksikliği devam eder veya birdenbire ortaya çıkar. Bu, depresyon gibi bir duygudurum bozukluğunda ortaya çıkabilir. Zevk alamama (anhedonia olarak da bilinir) depresyon için tanı ölçütlerinin bir parçasıdır ve oldukça yaygındır. ABD’li yetişkinlerin yaklaşık yüzde 8’i belirli bir yılda depresyon yaşayacak ve yaklaşık yüzde 20’si yaşamları boyunca bir depresyon epizodu yaşayacak. Psikotik hastalıklar ve bunama gibi diğer akıl hastalıklarına neşe kaybı da eşlik edebilir. Depresyonu tedavi edenler de dahil olmak üzere (paradoksal olarak) bazı ilaçlar da duygusal körelmeye ve neşe kaybına neden olabilir.
Peki, sevinç ve mutluluk arasındaki fark nedir?
SEVİNÇ VE MUTLULUK FARKLI DUYGULAR MI?
Stephanie Collier makalesinde sevinç ve mutluluk duygularını irdeliyor. Sevinç ve mutluluk genelde birbirlerinin yerine kullanılan kelimeler olsa da Collier ikisi arasındaki farkı şu şekilde ifade ediyor, “Mutluluk teknik olarak bir durumdan, deneyimden veya nesnelerden kaynaklanan zevkli hisleri (duyguları) ifade ederken, neşe keder veya belirsizlik zamanlarında bile bulunabilen bir ruh halidir.” Bu sebeple insanlar içinde bulundukları koşullarda dahi neşe duygusunu geliştirebilir. Collier, dopamin, serotonin, oksitosin ve endorfin gibi nörotrasmitlerin hayatımızdaki birçok değişiklikle artabileceğini saydediyor.
SEVİNCİ ARTIRMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Harvard Üniversitesi psikoloji uzmanlarından Doktor Collier Stephanie insanlara neler yapabileceklerini de söylüyor. İnsanların kendilerini başkalarına adamanın, gönüllülük faaliyetlerinin bir insanın kendine odaklanmasından daha fazla keyif vereceğini açıklayan uzman, bununla birlikte insanlara düzenli olarak fiziksel aktivite yapmaları gerektiğini söylüyor.
“Kendimizden daha büyük bir şeyle birleştiğimizde şükran, şefkat ve barış duyguları geliştiririz.” diyerek insanlara maneviyata yönelmelerini de öneren Collier, yeni bir şeyler keşfetmenin insanlara iyi geleceğini belirterek şunları söylüyor:“İnsanlar olarak, yeniliği deneyimlerken neşeyi deneyimlemeye programlanmış durumdayız.” dedi.
İYİ ŞEYLERE ODAKLANMAK
İyi şeylere odaklanmak da bir başka öneri. Collier insanlara yaşadıkları üç güzel şeyi haftada en az bir kez yazmalarının pozitif etkisinin olacağını öğütlüyor, pozitif şeylere odaklanırken negatif insanlardan da uzak durmak gerektiğini öneriyor. Negatif insan tanımı yapan Collies bunu dedikodu yapan bir arkadaş veya sürekli şikâyet eden arkadaş ya da toksik bir ilişki olabileceğini söyledi.
Doktor Stephanie Collier, ruhsal olarak daha iyi hissettiğimizde bunun bağışıklık sistemimize de çok etkili olacağını ve fiziksel olarak da daha sağlıklı olacağını da hatırlatıyor.
