4 Ağustos 2020'de olduğu gibi Londra'da TL swap (dolar-TL takası) faizi rekor kırdı. Yabancılar ellerindeki hisse senetlerini satıp dövize geçmek için hücum edince TL faizi yüzde 14,20'den yüzde 250'ye fırladı. Yüksek swap faizi "yeni kur şokunun habercisi" diye yorumlanıyor.
Türk Lirası, şubat ayından bu yana dolar karşısında en fazla değer kaybeden para birimi oldu.
22 Mart Pazartesi gününü yüzde 10 değer kaybı ile kapatan Borsa İstanbul’da (BİST) hisseleri tutabilmek için bugünkü açılış seansında da “aç-kapa” diye bilinen devre kesici ile işlemler yarım saat durduruldu. Diğer taraftan İngiltere’nin başşehri Londra’da TL’nin swap (dolar-TL takası) gecelik faizi yüzde 14,20’den yüzde 440’a yükseldi.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 5 ay bile dolmadan Naci Ağbal’ı Merkez Bankası (TCMB) başkanlığından azletmesi ve yerine eski Halkbank genel müdür yardımcısı Şahap Kavcıoğlu’nu getirmesi piyasaları altüst etti.
Erdoğan’ın Kavcıoğlu kararı ile Halkbank’ı kara para aklamakla itham eden ve davada jürili duruşmaları 3 Mayıs’ta başlatmayı planlayan Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) meydan okuduğu ve sermaye kontrolleri için hazırlık yaptığı iddiası yatırımcıları endişelendiriyor.
TL’NİN GECELİK FAİZİ YÜZDE 440
“Saray’dan Merkez Bankası’na gece yarısı darbesi” diye nitelenen koltuk değişimi sonrasında ilk işlem gününde yurtdışında gecelik TL swap faizleri yüzde 440’a yükseldi. Haftalık TL swap faizleri ise yüzde 250 seviyesine çıktı.
Cuma gününü yüzde 14,2 seviyesinde kapatan haftalık swap faizleri TCMB’deki görev değişikliğini takip eden ilk işlem gününde yüzde 100’e yükselmişti.
Yabancılar riskli gördükleri hisse senedi ve tahvil gibi TL varlıkları ellerinden çıkarıp dövize geçmek isterken, yeterli TL bulunamadığı için faiz de yükseliyor. 2020 yılı ağustos ayında gecelik TL swap faizi yüzde 1.300’ün üzerine çıkmıştı.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Swap faizindeki rekor artış yabancılara yeteri kadar TL bulamadığı anlamına geliyor. Geçen yıl swap krizinden birkaç ay sonra dolar 8,52 TL’ye kadar yükselmişti.
BİST 100 endeksi açılışta yüzde 5,4 değer kaybetti. Yine “aç-kapa” diye bilinen devre kesici çalıştı. Seans 10:30’a kadar kapatıldı.
Bankalar endeksi yüzde 7,9 gerilerken, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) ise yüzde 5 düştü. BİST’de dün açılış seansında işlemler iki defa durdurulmuştu.
SWAP NEDİR?
Swap, başka bir ifadeyle takas; iki tarafın bir varlık veya yükümlülüğe bağlı olan nakit akışını aralarında değiştirdikleri işleme verilen isimdir. Swap işlemleri faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek için tercih edilir.
Swap, özellikle döviz kurlarında oynaklığın yaşandığı zamanlarda yatırımcının bu oynaklıktan kaynaklanan riskinin önünü alması için önemli bir araç olarak ortaya çıkıyor.
SWAP ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
İlk modern para swapı 1982 yılında Dünya Bankası ve IBM arasında gerçekleştirilmiş ve sabit faizli Alman Markı ve İsviçre Frankı borçlarının Dünya Bankası’ndan sağlanan US Dolar borcu ile swap edilmesini içermiştir.
Faiz swapı: Piyasaya çıktıkları 1980’li yıllardan itibaren dünya çapında gittikçe büyüyen bir hacme ulaşmışlardır. Faiz swaplarının büyük bir çoğunluğu Amerikan Doları ile yapılmaktadır.
Bununla birlikte özellikle 1985 yılından itibaren önde gelen diğer para birimleri üzerinden de faiz swapı işlemleri yapılmaya başlanmış ve gittikçe yaygınlaşmıştır.
Çapraz döviz swapı: Döviz swapının faiz swapı ile birlikte kullanımı sonucu ortaya çıkan diğer bir swap türü çapraz döviz swaplarıdır.
Çapraz döviz swaplarında, farklı para birimleri ve farklı faiz yapısı üzerine (sabit veya değişken) borçlanan taraflar, diğer tarafın borcuna ilişkin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anlaşırlar.
SWAP İŞLEMİNİN AVANATAJLARI:
1)Kredi arbitrajı sayesinde işletmeler, fonlama maliyetlerini azaltabilir.
2)İşletmelerde etkin aktif ve pasif yönetimi sağlar.
3)Farklı piyasalara erişim mümkün olabilir.
4)Yeni kredi kullanma maliyetinin altında bir maliyetle yeni kaynaklara ulaşım imkânı sağlar.
5)Farklı vadelerle sözleşme imkânı sağlar.
6)Ticari sırları korumaya imkân verir.
7)Üstlenilmiş olan riskleri azaltıcı veya ortadan kaldırıcı etkisi vardır.
SWAP İŞLEMİNİN DEZAVANTAJLARI:
1)Kredi, faiz ve kur riski tamamen ortadan kalkmaz.
2)Resmi ve organize bir piyasası bulunmamaktadır.
3)Sözleşmelerin belirli bir standardı bulunmamaktadır.
