Milyonlarca Ukraynalı savaş nedeniyle ülkelerinde kaçtı. Çek Cumhuriyeti’ne sığınan Ukraynalı Romanlar ise ortada kaldı. Çekler, Romanların savaştan etkilenmeyen Batı Ukrayna’dan aylık 200 euroluk Çek yardımını almak için geldiğini savunuyor.
Roman mülteciler Avrupa Birliği için her zaman sorun oldu. (FOTOĞRAF: BERTRAND GUAY / AFP)
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasının üzerinden 2 ay geçti. Milyonlarca Ukraynalı kadın ve çocuk, Avrupa’nın değişik ülkelerine kaçtı. Polonya’ya 2.5, Almanya’ya 1 milyon Ukraynalı geldi. Ukrayna ile kara sınırı olmasa da, Slovakya ve Polonya üzerinden 200 bini aşkın Ukraynalı da Çek Cumhuriyeti’ne sığındı. Ancak Çek Cumhuriyeti, bir grup mülteci söz konusu olduğunda kucağını açmakta tereddüt ediyor: Romanlar. Ukrayna’nın batısından gelen yüzlerce Roman, Prag tren istasyonunda mahsur kaldı.
BEKLEME SALONU YATAKHANE OLDU
Kayıtları yapılmayan ve resmi kabul evrakı alamayan Ukraynalı Romanlar, geceleri de istayon içindeki banklarda geçiriyor. Sayının artması nedeniyle Ukraynalı mülteciler için kurulan danışma merkezi, Romanlar için konaklama yerine dönüştürüldü. Hatta Çek Demiryolları, istasyondaki bir treni geceleri geçici bir kamp olarak kullanıma sundu.
Çek Cumhuriyeti’ne ulaşan Romanlar iltica kabulleri için bekletiliyor. (MICHAL CIZEK / AFP)
GÜNDE 7 BİN KİŞİ GELİYORDU
Çek Cumhuriyeti, Ukrayna’dan gelen mültecileri şimdiye kadar kollar ve kapıları açık şekilde karşıladı. Mülteciler otellere ve acil durum barınaklarına yerleştirildi, hatta birçok Çek de Ukraynalıları kendi evlerine aldı. Savaşın ilk günlerinde günde 7 bin Ukraynalı, çeşitli vasıtalarla ülkeye ulaştı. Çekler, şimdi daha önce ülkede pek örneği olmayan bu yardımseverlik ve destek çabasıyla gurur duyuyor.
ROMANLAR İSTASYONDA KALDI
Ancak şimdi Prag tren istasyonunun öncleri Ukrayna Danışma Merkezi olarak hizmet veren odaları, beklenmedik bir şekilde bir mülteci kampına dönüştü. Yaklaşık 500 Roman burada günlerdir tamamen yetersiz koşullarda kalıyor. Tren istasyonunun muhteşem tarihi salonunda ellerinde bavullarıyla tren arayan yolcular, mermer zeminde oyun oynayan Roman çocukların yanından zikzak çizerek geçiyor. Ortada kalan Romanlar nedeniyle merkezi yönetim, Prag şehrini suçluyor, belediye ise topu merkezi yönetime atıyor. Kamu yetkililerinin ikircikli tutumunun sonuçlarının maddi bedelini yardım kuruluşları, manevi bedelini ise ortada kalan Romanlar ödüyor.
‘MACARİSTAN’A GÖNDERELİM’ ÖNERİSİ
İstasyonda Ukraynalıları karşılayıp, yönlendirme yapan Çekler, tüm mültecilere eşit davranıldığını söylüyor. Ancak hem Çek toplumunda, hem de yetkililer arasında Romanlar hakkında çekinceleri olan büyük bir grup var. Merkezi yönetim, ülkedeki Romanlardan bir an önce kurtulmak için yollar arıyor. Mesela onların Macaristan’a gönderilmesi kafalarındaki ilk plan. Orban hükümeti son yıllarda Batı Ukrayna‘daki Macar azınlığı sorgusuz sualsiz vatandaşlık ve pasaport vererek, oradaki varlığını güçlendirmeye çalışmıştı. Bu nedenle bazı Ukraynalı Romanların Macar vatandaşlığına da sahip olduğu düşünülüyor. AB vatandaşı oldukları için Çek mülteci yardımı alamayacakları, Macaristan’a gitmeleri gerektiğini düşünenler var.
20-30 KİŞİLİK AİLELER
Prag‘ın yakınlarında tren istasyonundaki durumu hafifletmek amacıyla bir çadır kent kuruldu. Ancak orada da yeterli yatak yok. Çek yardım kuruluşlarının yetkilileri, Romanların genellikle kalabalık aileler halinde geldiklerini, 20 veya 30 kişilik gruplar halinde birarada kalmak istediklerini söylüyor. Çekler, bu tür gruplar için uygun kalacak yer bulmakta zorlanıyor. Prag dışındaki başka şehirler de bu tür grupları kabul etmeye istekli değil. Sonuç olarak, Romanlar yasadışı göçmenlerin kaldığı mülteci kamplarına yönlendirilmeye başlanmış.
Prag Kongre Merkezi. (MICHAL CIZEK / AFP)
AMAÇ 200 EUROLUK YARDIM MI?
Çek politikacılar, ülkenin Ukrayna’dan gelenlere kollarını ne kadar genişlikte açması gerektiğini tartışıyor. Çek Cumhuriyet, Ukrayna‘dan gelen her mülteciye, devlet desteği olarak ayda 200 euroya denk gelecek miktarda bir yardım ödemesi yapıyor. Çek yöneticiler, Romanların çoğunun, şu anda savaştan neredeyse hiç etkilenmeyen batı Ukrayna‘dan geldiğine dikkat çekiyor. Ukrayna’da genellikle yoksulluk sınırının altında yaşayan bu grupların, Çek Cumhuriyeti‘nde kişi başı 200 euroluk yardımı almak için geldiği düşünülüyor. 20 kişilik bir ailenin eline 4 bin euro geçmesinin, onların hayallerinde bile göremeyecekleri bir miktar olduğu düşünülüyor. Yardım kuruluşlarının yetkilileri, bu nedenle önümüzdeki günlerde on binlerce Ukraynalı Roman‘ın batıya göçünün oldukça muhtemel olduğunu söylüyor.
Tartışmalar sürerken, Çek Cumhuriyeti de mali yardımı ayni yardımlara çevirmeyi düşünüyor. İstasyonda mahsur kalan Ukraynalı Romanlar ise, kayıtlarının yapılmasını ve kalacak bir yere nakledilmeyi bekliyor.
