Türkiye'nin kendisine sığınan Uygur Türklerini üçüncü ülkelere sınır dışı ettiği ve bu kişilerin daha sonra Çin'e gönderildiği iddia edildi.
Türkiye’nin kendisine sığınan Uygur Türklerini üçüncü ülkelere sınır dışı ettiği iddia edildi. İngiliz Telegraph gazetesinde yer alan iddialara göre Doğu Türkistanlıları doğrudan Çin’e teslim etmeyi reddeden Ankara, bazı sığınmacıları Tacikistan gibi üçüncü ülkelere sınır dışı etti.
Gazeteye göre Aimuzi Kuwanhan adlı 59 yaşındaki Kaşgarlı bir kadın önce İzmir’de bir merkeze alındı ardından Tacikistan’a gönderildi. Haberde anlatılana göre Kuwanhan geçen yaz aniden ortadan kayboldu. İki hafta sonra ailesi ile iletişime geçtiğinde telefon kayıtları kadının İzmir’deki geri gönderme merkezinde olduğunu gösteriyordu.
Türk yetkililerinin sınır dışı edildiğine dair yalanlamalarına rağmen kadından bir daha haber alınamadı. Ailesinin tuttuğu bir avukat, Kuwanhan’ın Tacik pasaportu olmamasına ve orada hiç bulunmamasına rağmen Tacikistan’a yollandığını ortaya çıkardı. Ailesi, Kuwanhan’ın buradan Çin’e iade edildiğine inanılıyor.
Türkiye’de 50 bin civarında Uygur Türkü’nün mülteci statüsünde olduğu tahmin ediliyor. Ankara Çin’de baskı altındaki azınlıklara kapılarını açık tutuyor ancak insan hakları savunucularına göre madalyonun bir de diğer yüzü var: Pekin’in Türkiye’deki yatırımları. Çin’e ekonomik bağımlılığın artmasıyla Pekin’in Türkiye üzerindeki etkisi de artıyor. Türkiye, azınlıklara toplama kamplarında asimilasyon politikası uyguladığı kanıtlanan Çin’e mültecileri doğrudan iade etmiyor.
Aktivistler ekonomik baskılar yüzünden sınır dışı etmelerin, Çin’e iadelerin daha kolay olduğu üçüncü ülke üzerinden yapıldığını iddia ediyor. The Sunday Telegraph gazetesi de bu kanaati teyit eder belgelere ulaştıklarını yazdı.
Doğu Türkistan’ın Sürgündeki Başbakanı İsmail Cengiz’e göre de Türk hükümeti için “Ekonomi öncelikli, Uygurlar ise ikinci sırada geliyor”. Doğu Türkistan’ın yanında yer alan Ankara, Çin ile olan ikili anlaşmalar kapsamında iade taleplerini dikkate almak ve araştırmakla yükümlü. Sınır dışı dosyalarına bakan avukat İbrahim Ergin, Çin’in Türkiye’yi iade talepleri ile bombardımana tuttuğunu ima ediyor. Ergin, Uygur Türkleri için üçüncü ülkelerden gelen iade taleplerinin arkasında da Çin’in olduğunu savunuyor.
Daha önce benzer iddiaları reddeden Türkiye Dışişleri Bakanlığından Uygur Türklerinin üçüncü ülkelere yollandığı ithamlarına henüz bir yanıt gelmedi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen yılın Temmuz ayında yaptığı açıklamada Türkiye’nin Sincan Özerk Bölgesi’ne (Doğu Türkistan) 10 kişilik gözlem heyeti göndereceğini belirtmişti. Çavuşoğlu açıklamasında, “Beklentimiz tek Çin çatısı altında Uygur kardeşlerimizin huzur içinde
yaşamaları.” demişti. Türkiye’nin bu bölgeye gözlem heyeti gönderdiği yönünde bir açıklama yapılmadı.
