Türkiye, İran ve Pakistan, uzun yıllar devam eden savaşlar nedeniyle rafa kaldırılan demiryolu hattını yeniden canlandırmayı hedefliyor. Ancak demiryolu hattının geçtiği bölgelerde başta IŞİD olmak üzere birçok silahlı örgüt ve grubun olması ise güvenlik endişesi doğuruyor.
İlk tanıtımı 2009 yılında yapılan ve rafa kaldırılan İstanbul-Tahran-İslamabad (ITI) demiryolu hattı yeniden gündeme geldi. Türkiye, İran ve Pakistan, geçen ay, üç ülkeyi demiryoluyla birbirine bağlayan projeyi yeniden canlandırmayı kararlaştırdı. Ancak demiryolu hattının güzergahı IŞİD’in de aktif olduğu bazı bölgelerden geçiyor. Belucistan’daki ayrılıkçı gruplar da Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru için kilit önem taşıyan bu bölgede, sıklıkla güvenlik güçlerine saldırılar düzenliyor.
Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, Türkiye, Pakistan ve İran’ın üyesi olduğu Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın (EİT) bu projesi, ticari ve bölgesel işbirliğinin güçlendirilmesini amaçlıyor. 6 bin 500 kilometrelik demiryolu hattı ile üç ülkeyi birbirine bağlayan projenin ilk lansmanı 2009 yılında yapılmıştı. Ancak gerek bölgedeki istikrarsızlık, gerek ekonomik yük projenin rafa kaldırılmasına neden olmuştu.
Bu haber de ilginizi çekebilir:
İstanbul-Tahran-İslamabad (ITI) demiryolu hattının geçtiği bölgeler yüksek risk de barındırıyor. Trenin güzergahı IŞİD’in de aktif olduğu bazı bölgelerden geçiyor. Pakistan’ın Belucistan eyaletini İran’a bağlayan bölgede güvenlik sorunu ciddi boyutta. Belucistan’daki ayrılıkçı gruplar, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru için kilit önem taşıyan bu bölgede, sıklıkla güvenlik güçlerine saldırılar düzenliyor.
“ITI HEDEF OLUR”
Varşova Savaş Araştırmaları Akademisi’nden Lukasz Przybyszevski, “Güvenlik riski çok büyük. ITI, militanlar için çok kolay bir hedef olur” demekle birlikte, bu bölgelerdeki güvenlik risklerinin azaltılması için önlemler alınması gerekeceğini aktarıyor. Atlantik Konseyi uzmanı Fatameh Aman ise güvenlik riskleri bulunduğunu ancak yine de ortak ekonomik çıkarların, güvenliğin sağlanmasına katkı sağlayabileceğine dikkat çekiyor.
“MESAFELER AZALACAK, TİCARET YÜKSELECEK”
Uzmanlar, İstanbul-Tahran-İslamabad demiryolu hattının bu üç ülke arasındaki ulaşımı ve bağı güçlendireceğine, seyahat etmeyi de kolaylaştıracağına vurgu yapıyor. İstanbul’dan İslamabad’a deniz yoluyla seyahatler yaklaşık 21 gün sürüyor. Oysa hayata geçirilebilirse demiryolu sayesinde, İstanbul’dan İslamabad’a 11 günde ulaşmak mümkün olacak.
Bu haber de ilginizi çekebilir:
Atlantik Konseyi Güney Asya Merkezi’nden Fatameh Aman, demiryolu güzergahının canlandırılması ve yük hattının işletilmeye başlanması ile Türkiye, İran ve Pakistan arasındaki bağlantının çok ciddi boyutta artacağına vurgu yapıyor. Aman, “Kargo ve konteyner ulaşımı hızlanacak, seyahat süreleri ve maliyetler azaltacak” diyor.
“SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMASI DEVASA ALTYAPI YATIRIMLARINA BAĞLI”
İslamabad’da yaşayan ulaşım uzmanı Tom Hüseyin ise proje konusunda ihtiyatlı olmayı tercih ediyor. “Bölgedeki siyasi istikrarsızlık nedeniyle pek çok proje rafa kalktı, uluslararası yük trenleri, boru hattı projeleri tozlandı” diyen Hüseyin, ITI projesinin geleceğinde iki konunun kilit rol oynayacağına dikkat çekiyor.
Hüseyin, “Birincisi ABD’nin İran’a yaptırımlarını kaldırması, ikincisi de Afganistan savaşının son bulması” diyor. Hüseyin’e göre, projenin mali açıdan sürdürülebilir olması da bu güzergaha yapılacak devasa boyuttaki altyapı yatırımlarına bağlı.
FİNANSMANI NERDEN SAĞLANACAK?
Projenin finans ayağı da bir başka sorun olarak göze çarpıyor. Finansmanın hangi ülke tarafından veya hangi anlaşmayla sağlanacağı belirsiz. Üstelik projenin birleştirileceği Pakistan demiryolu hatları harap halde, ülkenin ekonomisi krizde ve bu kadar maliyetli bir proje için kaynak sağlaması da zor görünüyor. Gelecek yıllarda faydasını görecekleri için Türkiye ve İran’ın da bu projeye ne ölçüde finans sağlayacağı da meçhul.
Ancak bölge uzmanları Çin’in “Kuşak ve Yol” girişimini hatırlatarak, demiryolu projesinin bu girişim için hayati önem taşıdığı için Çin’in finansman sağlayabileceğini düşünüyor. Çin basınında yer alan haberlere göre Pekin yönetimi, proje maliyetinin Türkiye, Pakistan ve İran tarafından ortaklaşa sağlanmasını istiyor.
