Türkiye doğalgazda Rusya’ya ne kadar bağımlı, en çok ithalat hangi ülkelerden?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ülkesinin Donetsk ve Lugansk’ın bağımsızlığını tanıdığını açıkladı. Gözler Rusya-Ukrayna krizinin doğal gaz tedarikini nasıl etkileceğine çevrildi. Peki, Türkiye doğal gaz ihtiyacının ne kadarını Rusya’dan ithal ediyor? Doğal gaza bağımlılıkta Rusya’nın payı kaç? Türkiye’nin en fazla doğalgaz ithal ettiği ülke hangisi? Türkiye, İran’dan ne kadar doğalgaz ithal ediyor?

Türkiye ile İran arasındaki geçtiğimiz haftalarda doğalgaz krizi yaşanmıştı. Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ), İran’dan Türkiye’ye gaz arzının test amaçlı sınırlı miktarda başladığını duyurmuştu.

İran’ın doğalgaz kesintisi sonrası Türkiye’de sanayiciler de zarar gördü. Yaşanan kesintinin ardından sanayi tesislerine elektrik kesintisi uygulanmıştı. Enerji Bakanı Fatih Dönmez, İran’ın doğalgaz kesintisi nedeniyle sanayi tesislerine uygulanan elektrik kısıtlamasının 29 Ocak 2022 itibarıyla kaldırılacağını duyurdu. Bakan, yaşanan doğalgaz kesintisinin 31 Ocak’tan itibaren yüzde 40’tan yüzde 20’ye düşürüleceğini söyledi. Türkiye’de her yıl ortalama 50 milyar metreküp doğalgaz tüketilirken, bu tüketimin neredeyse tamamı dışa bağımlı. Türkiye, kullandığı doğalgazın yüzde 99’unu ithal ediyor. Türkiye’yi doğalgaz konusunda bekleyen bir başka tehlike de bazı uzun vadeli doğalgaz ithalat sözleşmelerinin bitiyor olması.

İTHAL EDİLEN DOĞALGAZIN YÜZDE 11’İ İRAN’DAN: RUSYA ZİRVEDE

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) verilerine göre, Türkiye’nin en fazla doğalgaz ithal ettiği ülke Rusya oldu. Son 10 yıllık veriler baz alındığında Türkiye’nin en önemli ithalat ortağı olan Rusya’dan 2020 yılında toplam 16.2 milyar metreküp doğalgaz ithal edildi. Rusya’dan ithal edilen miktar 2020 yılında Türkiye’nin ithal ettiği doğalgazın yüzde 33.6’sını oluşturuyor. 2020 yılında toplam 48.1 milyar metreküp doğalgaz ithal eden Türkiye, söz konusu yılda İran’dan toplam 5.3 milyar metreküp ithal etti. İran’dan ithal edilen doğalgaz, toplam doğalgaz ithalatının yüzde 11’ini oluşturuyor.

Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığı her geçen yıl artarken, İran’dan ithal edilen doğalgaz miktarı 2020 yılında azaldı. Azerbaycan ile yapılan doğalgaz anlaşmasının ardından İran’ın doğalgazına olan ihitiyacı azalan Türkiye, en fazla 2017 yılında doğal gaz ithalatı gerçekleştirdi. 2017 yılında toplam 55.3 milyar metreküp ithal eden Türkiye, bu miktarın 9.3 milyar metreküpünü (yüzde 16,74) İran’dan ithal etti. Son 10 yıllık veriler dikkate alındığında İran’dan ithal edilen doğalgazın payının en fazla olduğu yıl 2010 oldu. Türkiye, 2010 yılında ithal ettiği 38 milyar metreküp doğalgazın yüzde 20,4’ünü İran’dan ithal etmişti.

DOĞALGAZ İTHALATI SON 10 YILDA YÜZDE 26 ARTTI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin doğalgaz telebinin 2022 yılında 60 milyar metreküpe ulaşacağını açıkladı. Türkiye’nin elini kolunu bitecek olan uzun vadeli doğalgaz ithalat sözleşmeleri de bağlıyor. Rusya ve Nijerya gibi ülkelerle bitecek olan 15 milyar metreküplük dağalgaz ithalat anlaşması ve 10 milyar metreküplük fazla tüketim hesaplamaları, yıllık ithalat faturasının en az 25 milyar dolara çıkmasını bekliyor. Türkiye’nin doğalgaz konusundaki dışa bağımlılığı ise tüketimin neredeyse yüzde 99’una denk geliyor. Son 10 yıllık veriler baz alındığında, Türkiye’nin doğalgaz ithalatı yüzde 26 arttı. 2010 yılında 38 milyar metreküp doğalgaz ithal eden Türkiye, 2020 yılında 48.1 milyar metreküp doğalgaz ithal etti.

Türkiye’nin doğalgaz ithalat ortakları olan Rusya, Nijerya, İran, Cezayir ve Azerbaycan’dan en fazla doğalgaz ithal ettiği yıl ise 2017 oldu. Söz konusu yılda Türkiye, toplam 55.3 milyar metreküp doğalgaz ithal etti.

FATURA VATANDAŞA ÇIKTI

Türkiye’de enerji kalemine yeni yılda zam geldi. Yeni yılın ilk gününde elektriğe kademeli olarak yüzde 127’ye kadar zam geldi. Sadece elektrik değil doğalgaza da zam gelen Türkiye’de vatandaşlar gelen faturalar sonrası isyan etti. Dünya piyasalarında doğalgaz fiyatlarının rekor kırması ödenen faturanın yıllık 25 milyar dolara çıkacağı öngürülürken, Türkiye’de doğalgaz fiyatları yüzde 25 zamlanmıştı.

Avrupa Birliği İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) verilerine göre, doğalgaz fiyatlarına son 1 senede Avrupa’da en fazla zam yapan ülke Ukrayna oldu. Ukrayna’da 2020 yılının ilk yarısından 2021 yılının ilk yarısına kadar doğal gaza yüzde 77 oranında zam geldi. Bu alanda Ukrayna’nın ardından Türkiye geliyor. Türkiye’de yeni gelen zamların ardından son 1 senede fiyatlar yüzde 47 oranında zamlandı.