Çocuk hakları için mücadele veren 25 sivil toplum kuruluşu, yaptıkları ortak açıklama ile son dönemde yeniden artışa geçen ‘çocuklu annelerin’ tutuklanmasını eleştirdi, cezaevlerinde 800’e yakın çocuğun bulunduğu hatırlatıldı.
ANKARA – “Yüzünüzü Çocuklara Dönün” başlığıyla, 19 Haziran 2020 tarihinde Diyarbakır’da tutuklanan Eylem Oyunlu’nun iki çocuğuyla birlikte cezaevine girdiği hatırlatılan sivil toplum kuruluşlarının ortak açıklamasında, “Türkiye hapishanelerinde annesiyle tutulan çocuklara iki çocuk daha eklendi” denildi.
Açıklamada, “19 Haziran’da Eylem Oyunlu’yla birlikte henüz nüfusa kaydı yapılmamış bir aylık bebeği ve 2 yaşındaki kızı da hapishaneye kapatıldı. Eylem Oyunlu’nun resmi kayıtlara geçmeyen bir aylık bebeğinin gözyaşı kanal tıkanıklığı, 2 yaşındaki kızının ise kronik bronşit rahatsızlığı olduğu hapishane doktoru tarafından yapılan muayene ile tespit edildi. Hapishane koşullarının bu çocukların hastalıkları üzerinde olumsuz etki yaratacağı şüphesiz olmakla birlikte anne Eylem Oyunlu’nun da henüz lohusa döneminde olduğu için kendisi hakkında tutuklama dışında bir tedbirin uygulanması gerektiği Ceza Muhakemeleri Kanununun 109. maddesi kapsamında mümkün ve elzemdir. Sağlık hakkına erişim ihtiyacı bulunan iki çocuğun annesi Eylem Oyunlu, Cumhuriyet Savcılığı tarafından çağrıldığı bir ifade işlemi akabinde tutuklandı, tutukluluk durumuna ilişkin yapılan itiraz da reddedilerek hem kendisinin hem de her iki çocuğunun sağlık ile kişi güvenliği hakları yargı makamları eliyle ihlal edildi” ifadelerine yer verildi.
Emsal bir vakada Anayasa Mahkemesine yapılan başvuru sonucunda verilen lehte kararın da yargı makamları tarafından göz ardı edildiği hatırlatılan açıklamada, “İki çocuğuyla birlikte Diyarbakır E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Şükran İrge isimli kadın mahpusun Anayasa Mahkemesine yapmış olduğu başvuru sonucunda, Anayasa Mahkemesi 28/06/2016 tarihinde yapılan başvuruyu kabul ederek mahpus olan anne ve iki çocuğuna ilişkin gerekli tedbirlerin alınmasına karar vermişti” denildi.
Anayasa Mahkemesinin bu kararına rağmen hâlâ 800’e yakın çocuğun anneleriyle birlikte sağlıksız koşullarda hapishanelerde tutulduğu vurgulanan açıklamada, “Türkiye’nin taraf olduğu ve yükümlülüklerini yerine getirmeyi taahhüt ettiği Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına dair Sözleşme’de yer alan ‘Çocuğun Üstün Yararını Gözetmek’ ilkesiyle bağdaşmayan bu uygulamalar, onlarca çocuğun sosyal, fiziksel, bilişsel ve psikolojik gelişimini olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Anneleri ile hapishanede tutulan çocuklar, gelişim dönemi evreleri göz önünde tutulduğunda çok kritik bir döneme denk gelen 0-6 yaş aralığında yaşama ve gelişimlerine katkı koyan tüm haklardan mahrum kalarak sağlıksız koşullar içerisinde yaşamak zorunda bırakılıyorlar” değerlendirmesi yapıldı.
Açıklamada şu bilgilere yer verildi:
“- Eylem Oyunlu hakkında verilen hem ilk tutuklama kararı hem de tutuklama kararına karşı yapılan itiraz başvurusunun reddi kararı, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine aykırıdır.
– Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin, “Taraf Devletler, bu Sözleşmede yazılı olan hakları kendi yetkileri altında bulunan her çocuğa, kendilerinin, ana babalarının veya yasal vasilerinin sahip oldukları, ırk, renk, cinsiyet, dil, siyasal ya da başka düşünceler, ulusal, etnik ve sosyal köken, mülkiyet, sakatlık, doğuş ve diğer statüler nedeniyle hiçbir ayrım gözetmeksizin tanır ve taahhüt ederler” maddesi tüm çocuklar için geçerlidir.
– Bir çocuğun ne olursa olsun gelişim dönemleri göz önünde tutularak annesinden ayrılmadan sağlıklı koşullar içinde büyümesi en temel haklarından biridir.
-Bununla birlikte tüm bunlar sağlanamazken, aslen çocuk koruma sisteminin öznesi olan çocukların ceza adalet sistemi içerisinde olmaları, özgürlüklerinin kısıtlanması, üstelik yeni doğan ve hasta olan çocukların doktor raporlarına rağmen hapishanede tutuluyor olması asla kabul edilemez.”
Metne imza atan sivil toplum kuruluşları şöyle:
1. Ankara Kadın Platformu
2. Ankara Tabip Odası
3. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği
4. Çocuk Alanında Çalışan Avukatlar Gençlik Ağı
5. Çocuk Her Yerde Derneği
6. Diyarbakır Barosu Çocuk Hakları Merkezi
7. Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Merkezi
8. Diyarbakır Tabip Odası
9. Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası – Diyarbakır Şubesi
10. Fisa Çocuk Hakları Merkezi
11. Foça Barış Kadınları
12. Göç ve İnsani Yardım Vakfı
13. Hak İnisiyatifi
14. İnsan Hakları Derneği Çocuk Hakları Komisyonu
15. Kadınlar Birlikte Güçlü – İzmir
16. Mezopotamya Psikologlar İnisiyatifi
17. Rengârenk Umutlar Derneği
18. Rosa Kadın Derneği
19. Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası
20. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Ankara Şubesi
21. Türk Tabipler Birliği İnsan Hakları Kolu
22. Türkiye İnsan Hakları Vakfı
23. Önce Çocuklar Derneği
24. Özgürlük İçin Hukukçular Derneği
25. Zan Sosyal Siyasal İktisadi Araştırmalar Vakfı
