Soğuk Savaş dijital dünyaya taşınıyor

KRONOS 08 Aralık 2019 TEKNOLOJİ

Çin’in uyguladığı ağır internet sansürü sebebiyle, ülkede bir çok siteye ve sosyal medyaya erişim yapılamıyor. Uzmanlar yaşanan sansürün sebebi olan Çin internet altyapısının, Türkiye’nin de dahil olduğu ‘Yeni İpek Yolu’ projesinde yer alan 60’dan fazla ülke arasında benimsenebileceğine dikkat çekerek; “Yakın gelecekte internet Çin ve Amerika interneti olarak ikiye ayrılabilir” yorumunu yapıyor.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan Soğuk Savaş’ın simgesi Berlin Duvarı’ydı. Berlin’i ikiye ayıran duvar, bugün Çin’in internet sansürü için oluşturduğu büyük güvenlik duvarıyla dijital dünyaya taşınıyor. Amerika ile Çin arasındaki ticaret savaşı tüm hızıyla devam ederken, Çin yönetimi, ülkede internete ağır sansür uyguluyor. Kendi geliştirdiği güvenlik duvarı sayesinde halkın bilgiye ulaşma özgürlüğünü kısıtlayan Çin yönetimi, sansürlü erişim altyapısını yaygınlaştırmanın yollarını arıyor. Uzmanlar, Türkiye’nin de dâhil olduğu 60 ülkeyi kapsayan Bir Kuşak Bir Yol Projesi’ndeki ülkelerin bu altyapıyı alabileceğine dikkat çekerek; “Yakın gelecekte kullanıcılar, ABD ve Çin tarafından yönetilen iki farklı altyapı üzerinden internete bağlanabilir” uyarısında bulunuyor. Çin son 4 yıldır internet özgürlüğünde en alt sırada.

BÖLÜNMENİN SİMGESİ: BÜYÜK GÜVENLİK DUVARI

İnternetteki içeriğe uygulanan sansür Çin’in devlet destekli Büyük Güvenlik Duvarı programıyla yapılıyor. Büyük Güvenlik Duvarı, 1998 yılında Kamu Güvenliği Bakanlığı tarafından başlatılan Altın Kalkan projesinin nihai hali. Çinli internet kullanıcıları, Facebook, Twitter, Dropbox veya Pinterest’e erişemiyor. Erişim sosyal medya ile sınırlı değil, Tiananmen Meydanı katliamı ya da Başkan Xi Jinping’e yönelik eleştiriler de sansür kapsamında. Hong Kong’daki gösterilerde protestocular yüzlerine Winnie the Pooh maskesi takınca, Çin internetinde, dünyaca ünlü Disney karakterinin görüntüleri bile yasaklandı.

Çin yönetimi, ülkede faaliyet gösteren yabancı firmalar içinde katı kurallar koydu. Kaliforniya merkezli teknoloji devi Apple, 2017’de Çin yönetiminin isteklerine boyun eğerek, New York Times ve Skype uygulamasını App Store’dan kaldırdı. Çin pazarına girmek isteyen bir işletme bu sıkı kurallara uymak ya da ayrılmak zorunda. Örneğin, LinkedIn Çinli kullanıcıların politik olarak hassas profillere veya ülke dışındaki kişilerin yayınlarına erişmelerine izin vermiyor.

UYGUR SANSÜRÜ YÜZÜNDEN TEPKİ GÖRÜNCE ÖZÜR DİLEDİ

Çin, kendi ülkesinde güçlü olsa da henüz küresel çapta sansür uygulayamıyor. ABD’de yaşayan Müslüman Feroza Aziz, Çin teknoloji şirketi ByteDance’in sahibi olduğu sosyal paylaşım sitesi TikTok’ta “güzellik önerisi” formatında paylaştığı video hemen yayından kaldırılmıştı. Aziz, videosunda bir makyaj tekniğini uygulamalı olarak gösterirken, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Müslüman Uygurların maruz kaldığı baskılara dair iddiaları dile getiren bir konuşma yapmıştı. Video hızla yayılıp tepkiler artınca firma özür mesajı yayınladı. Uzmanlar, kendi ülkesinde uyguladığı sansürü küresel çapta uygulayamayan Çin’in bunu yaygınlaştırmanın yollarını arayacağına dikkat çekiyor.

“ÇİN İNTERNET KISITLAMALARINI İHRAÇ EDEBİLİR Mİ?”

Google’ın çatı şirketi Alphabet’in eski yönetim kurulu başkanı Eric Schmidt, “Gidişat, Çin öncülüğündeki internet ve Amerika’nın liderliğindeki Çin-dışı bir internet yönünde ilerliyor. Eğer bu sözümü Çin hakkında ‘Evet, internet konusunda iyiler’ diye anlıyorsanız, ana noktayı kaçırıyorsunuz. Bu sözüm küreselleşmenin, onların da oynayacağı bir oyuna dönüşüyor olduğu anlamına geliyor. Çin’den ürün ve hizmetler alanında harika bir liderlik göreceğimizi düşünüyorum. Bu ürün ve hizmetlerle birlikte Çin hükümetinden, sansür, kontrol vb. farklı bir ‘rejim’ gelmesi gerçek bir tehlike” diyerek uyarıda bulunuyor.

ÇİN’İN İNTERNET ALTYAPISINI TÜRKİYE BENİMSER Mİ?

Schimdt, Çin’in internet altyapısının diğer ülkelere de yayılacağına dikkat çekiyor. Çin öncülüğünde başlatılan Türkiye’nin de içinde olduğu Bir Kuşak Bir Yol isimli yeni ticaret rotası üzerindeki 60’tan fazla ülkenin Çin’in internet altyapısını kullanma ihtimali var. Schmidt’in belirttiği Bir Kuşak Bir Yol projesi, Çin’in Asya, Afrika, Avrupa ve Okyanusya ile kara ve deniz yoluyla daha kolay ticaret yapmasını sağlayacak jeopolitik bir yapılanma. Bu proje ile Çin’in katılımcı ülkeler üzerindeki politik ve ekonomik etkilerini arttıracağını söyleniyor. Bu durumda elbette bu ülkelerin Çin’deki interneti benimsemelerinin olası olduğu öngörülüyor.

TÜRKİYE, İNTERNETTE ÖZGÜR OLMAYAN ÜLKELER ARASINDA

Küresel çapta internet özgürlüğünü değerlendirdiği “İnternette Özgürlük 2019” raporuna göre dünyada 3 milyar 800 milyon insan internete erişimine sahip. Bunların yüzde 71’i, internet kullanıcılarının siyasi, sosyal ya da dini konularda internette yaptıkları paylaşımlar nedeniyle tutuklandığı ülkelerde yaşıyor. Rapora göre 100 puan üzerinden 37 puan alan Türkiye, Özgür Olmayan Ülkeler kategorisinde yer alıyor. Bu kategoride olan diğer ülkeler Azerbaycan, Myanmar, Belarus, Tayland, Kazakistan, Rusya, Venezuela, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Pakistan, Suudi Arabistan, Özbekistan, Sudan, Vietnam, Küba, Suriye, İran ve Çin.

Takip Et Google Haberler
Takip Et Instagram