Siber korsanlık şirketi gösteri için sosyal medya fenomenini bir dakikada öldürdü

30 gazetenin oluşturduğu uluslararası bir gazeteciler konsorsiyumunun, İsraili bilgisayar korsanlarının dünyanın birçok yerinde seçimleri nasıl manipüle ettiğine dair araştırmasının dehşet sonuçları ortalığa dökülmeye devam ediyor. 30 bin sahte sosyal medya hesabı ile, 20 yılda 33 cumhurbaşkanlığı seçimine müdahale ettiklerini iddia eden şirketin başkanı Tal Hanan ve ekibinin kirli dosyasını açığa çıkardı.

SOSYAL MEDYA FENOMENİNİ BİR DAKİKADA ÖLDÜRDÜLER

Adı açıklanmayan bir Afrika ülkesindeki seçimleri erteletmek için potansiyel müşteri kılığında Hanan ile görüşen 3 gazeteci, TheMarker’dan Gur Megiddo, Radio France’tan Frédéric Métézeau ve Haaretz’den Omer Benjakob, İsrailli eski ajana, kendilerine şirketin ellerinde tuttuğu 30 bin kişilik avatar ordusunun gücünü göstermeleri için bir gösteri yapmalarını istedi. Bunun üzerine Hanan ve ekibi, geçen yaz aylarında büyük bir sosyal medya fenomine dönüşen “uçamayan kuş Emu Emmanuel’i “ölüm” cezasına çarptırdı. Twitter, TikTok ve Instagram’da yüzbinlerce takipçisi olan Emmanuel için temmuz ayında verilen “ölüm” kararının ardından, bir kaç dakika içinde yüzbinlerce “Emmanuel öldü, başımız sağolsun” mesajları atıldı. Binlerce insan Emmanuel’in yasını tutan tweetler atıyordu. Her ne kadar dev kuşun sahibi açıklama yapsa da, binlerce “gerçek” internek kullanıcısı, yas tutmaya devam etti. Gazeteciler, Hanan ve ekibinin gerçek gücünü o zaman anladılar.

CAMBRIDGE ANALYTICA İLE KİRLİ İŞBİRLİĞİ

Hanan, Cambridge Analytica ile de yakından çalışıyordu. Cambridge Analytica’nın 50 milyon Facebook kullanıcısının kişisel bilgilerini, ABD ve İngiltere’deki bazı seçimleri manipüle etmek için kullandığı ortaya çıkmıştı. Şirket, elde ettiği verileri, Facebook kullanıcılarını yanlış bilgilendirmek için kullanmıştı. Skandalın ortaya çıkmasından sonra Facebook, Cambridge Analytica ile ilişkisini keserken, kamuoyundan özür diledi. Daha sonra Cambridge Analytica da kapanmak zorunda kaldı. Hakkında devam eden çok sayıda dava bulunuyor. Uluslararası gazeteciler ağının çalışmaları, Cambridge Analytica’nın gizli operasyon ekibinin de açığa çıkmasını sağladı. Skandalın patladığı 2017 yılında Cambridge Analytica’nin bazı işlerini İsrailli bir firmaya yaptırdığı iddiaları ortaya atılsa da, bunları destekleyecek bilgiler bulunamamıştı. Son araştırma, skandalın eksik ayağını da tamamladı.

HAARETZ: KAOS VE MANİPÜLASYON AJANLARI

Haaretz gazetesi, Tal Hanan ve adamlarının, “hacking, gasp ve seçim müdahalesi” yaptığını yazarak, “Bunlar kaos ve manipülasyon ajanlarının kullandığı araçların sadece bir kısmı” ifadesini kullandı. Önemli bir İsrail şirketinin dünya çapında demokrasileri yozlaştırmak için müşterilerine siber silahlar sunduğunun altı çizilen haberde, Cambridge Analytica yetkililerinin saklamak için çok uğraştığı küresel dezenformasyon kampanyaları yürüten İsrailli bilgisayar korsanlarının artık tespit edildiği kaydedildi.

SAHTE HESAPLARA YILLARDIR YATIRIM YAPIYORLAR

Hanan ile görüşen kimliği gizlenmiş gazetecilerin, “30 bin kişilik troll ordusunun ne kadar güvenilir olduğu” sorusuna, İsrailli eski ajan şu cevabı veriyor: “Bu hesaplara uzun yıllardan beri yatırım yaptık. Hesaplar sahte olsa da, uzun yıllar öncesine uzanan dijital geçmişleri ve arka plan hikayeleri var. Bu nedenle sahteliklerinin anlaşılması münkün değil.” 30 binden fazla avatardan oluşan çok uluslu bir orduyu kontrol ettiğini söyleyen Hanan, gazetecilere, “Aims” programının nasıl kullandıldığını uygulamalı olarak gösteriyor. Onlarca avatar hesap arasında dolaşarak, onları tanıtan Hanan, sahte hesapların “milliyet, cinsiyet, meslek” gibi nasıl filtreleneceğini de anlattı. Ardından profil resimlerini isimlerle eşleştirerek bir anda nasıl sahte profiller oluşturulabileceğini gösterdi.

HER MİLLETTEN 30 BİN KİŞİLİK ORDU

Hanan, “Burada İspanyol, Rus, Asyalıları, Müslümanları görüyorsunuz. Mesela birlikte beyaz bir kadın fotoğrafıyla sahte bir hesap oluşturalım” diyerek, gösterisini sürdürüyor. Hanan, “İsmi Sophia olsun, İngiliz. Zaten e-postası, doğum tarihi, her şeyi var.” diye birkaç dakika içinde uzun bir geçmişe sahip sahte hesaplar oluşturuyor. Hanan, avatarlarının fotoğraflarının nereden geldiği sorusuna cevap vermekten kaçınıyor. Ancak araştırma konsorsiyumunun üyesi Guardian gazetesi ve diğer ortakları, kullanılan fotoğrafların gerçek kişilerin sosyal medya hesaplarından toplandığı keşfetti. Örneğin “Sophia Wilde” fotoğrafı, İngiltere Leeds’te yaşayan bir kadına ait ve bir Rus sosyal medya hesabından çalınmış görünüyor.

DEŞİFRE OLAN HESAPLAR KAPATILDI

Aims’in elindeki hesapları da inceleyen gazeteciler, ilk bakışta sıradn bir Twitter kullanıcısı gibi görünen “Canaelan” isimli hesabın, basketboldan Taylor Swift’e, Tottenham Hotspur futbol kulübüne ve bir KitKat fiyatına kadar çok sayıda konuda tweet attığı görülüyor. Profil, Sheffield’da yaşadığını belirten, kirli sakallı ve gözlüklü, arkadaş canlısı görünen sarışın bir adamı gösteriyor. Arka planda ise göz kırpan bir baykuş resmi bulunuyor. Ama aslında “Canaelan”, “propaganda” yaymak için tasarlanmış bir yazılım tarafından kontrol edilen geniş bir sahte sosyal medya profilleri ordusuna bağlı, insan olmayan bir bot. Skandalın ortaya çıkmasından sonra Hanan ve ekibinin kontrol ettiği ve kimliği açığa çıkan hesapların çoğu, hesaplarını kapattı.

BLOGCU MAKİNESİYLE SAHTE HABER ÜRETİMİ

Guardian gazetesinin araştırmasına göre internetteki “Aims” bağlantılı bot etkinliği, aralarında İngiltere, ABD, Kanada, Almanya, İsviçre, Meksika, Senegal, Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri dahil olmak üzere yaklaşık 20 ülkede bir kısmı ticari anlaşmazlıkları da içeren sahte sosyal medya kampanyalarının arkasındaydı. Hanan, Aims’e ek olarak gazetecilere, Aims tarafından kontrol edilen sosyal medya profillerinin daha sonra internette sahte haberler yaymak için kullanabileceği web siteleri oluşturmaya yönelik otomatik bir sistem olan “blogcu makinesinden” bahsetti. Hanan, “Güvenilirlik oluşturduktan sonra ne yaparsınız? Daha sonra manipüle edebilirsiniz” dedi.

NEFRET KAMPANYASI YAPIYORLAR

Araştırma, ekibin dünya çapında dezenformasyon kampanyaları ile, nefret, öfke ve komplo teorilerinin gerçeklerden daha hızlı yayılmasını sağlayan bir politika izlediğini ortaya koydu. Uluslararası gazeteciler ağının araştırması, bazen devlet destekli kuruluşlar bazen de çıkar amacıyla internette sahte bilgiler yayan özel paralı askerler tarafından yürütülen endüstriyel dezenformasyon kampanyalarının ardındaki gizli mekanizmalara ışık tutuyor.

Tal Hanan, gizli muhabirlere, yazılımlarının adını açıklamadığı bazı istihbarat teşkilatlarına, siyasi partilere ve kurumsal müşterilere de sattıklarını söyledi. Bu müşterilerden birisi, yasal olarak internet gözetim görevi olan Birleşik Krallık Bilgi Komiserliği Ofisinin (ICO) itibarını sarsmak isteyen birisiydi. 18 Ekim 2020’de ICO, hangi şirketlerin siyasi olarak bağlantılı işler yaptığını açıklaması kararını aldı. Bunun üzerine aralarında Canaelan’ın da olduğu çok sayıda kullanıcı, bir anta Twitter’da mesajlar yayınlamaya başladı. Biri “Bilgi Komiseri hükümeti yok etmek için her şeyi deniyor” derken, bir diğeri kararı “umutsuzca bir hareket” diye nitelendirdi. Eleştirilerin dozu zamanla arttı ve ve ICO’ya rüşvet, yolsuzluk ve aşırı sağ ile bağlantılar hakkında asılsız suçlamalarda bulundular. Hanan’ın ICO’yu karalama kampanyasında kullanılan botlarının kimin tarafından kiralandığı bilinmiyor.

NERELERDE GÜNDEM BELİRLEDİLER?

Gazeteciler ağının çalışmaları ile, Aims’in sahte sosyal medya profillerinin Kaliforniya’da nükleer enerji konusundaki bir kampanyadaki etkilerini belirledi. Kanada’da bir #MeToo tartışmasında etkili oldular. Fransa’da Katarlı bir BM yetkilisinin dahil olduğu bir kampanyada sayısız mesaj attılar. Trinidad ve Tobafo ile Senegal’deki seçimlerde manipülasyon yaptılar. Monaco merkezli bir süperyat şirketini hedef aldılar ve onu gerçek olmayan bir şekilde yaptırımlara tabi olan birkaç Rus oligarkıyla bağlantılı olmakla suçladılar.

SAHTE PROTESTO GÖSTERİSİ DÜZENLEDİLER

Ayrıca, sosyal medya kampanyalarında kullanılabilecek malzeme sağlamak için sahnelenmiş gibi görünen bazı olaylar kurguladılar. Mesela, Londra’nın merkezindeki Regent Caddesi’ndeki bir şirket genel merkezinin önünde sahte bir protesto düzenlediler. Beyzbol şapkalı, güneş gözlüklü ve maskeli üç aktivist pankart sallayarak kendilerini filme aldı. Daha sonra Aims botları tarafından sosyal medyada bu görüntüler defalarca kullanıldı.

Yarın: Njerya’da seçim erteleyen skandalın arkasında kirli şirket çıktı