Seçimde manipülasyon ve CİHAN’ın hissedilen eksikliği…

14 Mayıs gecesi AA ve ANKA üzerinden dönen tartışmalar, 2002-2015 arasında seçim sonuçlarını her türlü manipülasyonu bertaraf ederek aktaran Cihan Haber Ajansı gibi bağımsız bir ajansa duyulan ihtiyacı gözler önüne serdi. Kapatılıp, malları pay edilen CİHAN olsaydı o gece kimse seçimi manipüle edemezdi.

SÜLEYMAN ÖZKAYA 18 Mayıs 2023 GÖRÜŞ

Türkiye’de son dönemde yapılan bütün seçimlerin sonuçlarıyla ilgili kuşku var. Kuşkuyu iktidarın Anadolu Ajansı (AA) üzerinden yaptığı manipülasyon besliyor. Hatta kuşkunun en önemli kaynağı.

Cihan Haber Ajansı’nın (CİHAN) 2002’den 1 Kasım 2015’e kadar sonuçlarını kamuoyuna duyurduğu bütün seçimlerde görev alan birisi olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Anadolu Ajansı ve Anka Ajansı’nın ellerindeki mevcut insan kaynağıyla sandıklarsan seçim sonuçları aktarmaları mümkün değil. Sonuçlar ya Yüksek Seçim Kurulu’ndan (YSK) ya da bir parti teşkilatından alınabilir.

Mesela Anadolu Ajansı, seçim sonucunu sandık bazlı veren bir ajans değil. Yani AA seçim sonuçlarını elamanlarını gönderip sandıklardan toplamıyor. Nasıl veriyor peki? AKP teşkilatlarından alıyor. Teşkilatlardan alınan sonuçlar belli bir kontrolden geçtikten sonra sisteme giriliyor. Böylece AKP teşkilatları güçlü olduğu yerlerin sonucunu hızlı bir şekilde ajans üzerinden kamuoyuna duyurarak algıya başlıyor. Aslında elindeki diğer sonuçları zamanında girseler ‘algı yapma’ imkanları olmayacak. Baştan nerenin sonucu verilecek, neresi verilmeyecek ayarlanıyor. Sonuç veren başka kurum olmayınca Anadolu Ajansı üzerinden toplum üzerinde kurulan algı düzeni işliyor. Düzen o kadar başarılı bir şekilde işliyor ki muhalif görünen televizyon kanalları bu verileri check etmeden halka ulaştırıyor. Sonuçta da toplumun neredeyse tamamını inanmamızı istedikleri sonuca ikna ediyorlar.

CİHAN HABER AJANSI NASIL ÇALIŞIYORDU? 

Belirttiğim gibi Cihan Haber Ajansı’nın 3 Kasım 2002’den 1 Kasım 2015’e kadar sonuçlarını kamuoyuna duyurduğu seçimlerdeki çalışmalarında görev aldım. Cihan Haber Ajansı’nın sonuç verme sisteminde arada bir siyasi parti veya başka tüzel kişilik yoktu. Seçim sonuçları çoğunluğu üniversite mezunu ve üniversite öğrencilerinden oluşan gönüllüler tarafından sandıklardan alınıyordu. Bu sonuçlar hiç zaman kaybetmeden hızlı bir şekilde sisteme giriliyordu. Aynı anda yüzlerce farklı noktadan sonuç girildiği için de bir partinin lehine manipülasyon yapmak mümkün olmuyordu. Sadece ilk girilen oylar taşradan gelen oylar olduğu için AKP ve HDP gibi partilerin oyları daha yüksek oluyor, zamanla bu oran dengeleniyordu.

Ülke tarihinin en önemli seçimlerinden birisine girilirken Millet İttifakı’nın seçimle ilgili bir sistem kurmadığı 14 Mayıs akşamı ortaya çıktı. Muhalefete yakın Anka Haber Ajansı seçim sonuçlarını toplamada yetersiz kaldı. Anadolu Ajansı ilk sonuçları açıklamaya başladığında manipülasyon ihtimali hemen belirdi. Erdoğan’ın oyunu uzun süre sabit tutulduktan sonra düzenli bir şekilde indirildi. Elde başka kaynak olmadığı için AA’nın manipüle edilmiş verileri topluma gerçekmiş gibi sunuldu.

Ülke demokrasisi için büyük bir değer olan bağımsız kaynağa, Cihan Haber Ajansı’na ne oldu diye sormayın. Cihan Haber Ajansı, 2016 yılının Mart ayında önce kayyım atanarak işlevsiz hale getirildi. Ardından 15 Temmuz bahanesiyle KHK’yla kapatıldı. Mal varlığı yandaş medya kurumları arasında pay edildi.

CİHAN VARKEN MANİPÜLASYON YAPAMIYORLARDI 

AKP, 2002 seçimlerinde yüzde 34 ile tek başına iktidara geldi. Aynı seçimde Doğru Yol Partisi ve MHP sınırda bir oyla baraj altı kaldı. O dönem iki partinin baraj altında kalmasının Cihan Haber Ajansı’nın verileri hızlı girmesi sayesinde gerçekleştiği o dönem birçok AKP’li kabul ediyordu. CHA sonuçları erken saatlerde duyurmasa bu iki partinin eski sisteme göre barajı geçmesi “bir yolla” sağlanacaktı belki de. 2007’deki kritik seçimde CHA neredeyse saat 21:00’de tüm sonuçları ilan etti. Hiç kimse de sonuçlar üzerinde manipülasyon yapılıyor diyemedi. 2011, 2015’teki iki seçimde de kimse CHA’yı suçlamadı ve herkes takdir etti. Sonuçta YSK resmi sonuçları açıklayınca, CHA’nın verileri birebir ve güvenilir şekilde kamuoyuna ulaştırdığı da tasdik ediliyordu.

CİHAN, bizimki gibi ağır aksak işleyen demokrasilerde olmazsa olmaz bir öneme sahipti. CHA’nın bu işlevini ne iktidar ne de muhalefet anlayabildi. CHA kapatıldıktan sonra yapılan bütün seçimlerde insanların kafasında ‘Acaba oylar çalındı mı?’ sorusu oluştu. Bu durum iktidara gelen partinin meşruiyetini tartışmaya açarken, muhalif partilerin hak ettiklerini alamadıkları düşüncesini besliyor.

AA VE MUHALEFETİ YÖNLENDİREN ‘ABİLER…’ 

CHA’nın kapatılmasıyla seçime hile karıştırmak için köşede bekleyen iktidara ve muhalefeti istedikleri gibi yönlendirenlere gün doğdu. Ve 14 Mayıs akşamı millete çekilen bu operasyonu ise muhalefet kabul etmek zorunda kaldı. Muhalefet seçim sonuçlarını sağlıklı bir şekilde kamuoyuna ulaştıracak bir yöntem bulamadığı takdirde ikinci turun bir anlamı kalmayacak. İktidar yine Anadolu Ajansı üzerinden bildik oyunlarını tekrar sahneye koyacak.

Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turuna şurada iki adım kalmışken; “CHA gibi bağımsız bir ajansa en çok bugün ihtiyaç duyuluyor” demekten başka elden ne gelir ki…

Takip Et Google Haberler
Takip Et Instagram
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com