Salgınla boğuşurken bir bu eksikti: Dünya çip krizinde

Otomotivden beyaz eşyaya kadar onlarca sektör çip krizinde. Firmalar çip temin etmekte zorlandığı için üretimi ya geçici olarak durduruyor ya da kapasiteyi düşürmek mecburiyetinde kalıyor.

Fiat ile Peugeot birleşmesinden doğan Stellantis firması ikisi Kanada’da biri Meksika’da ve ikisi Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) olmak üzere toplam 5 fabrikada üretimi durdurdu.

Stellantis, 5 fabrikadaki üretimin askıya alınmasının ne kadar devam edeceğini belirtmezken, fabrika bölgelerinden birindeki sendika lokali, minivan üretim tesislerindeki kapanmanın dört hafta süreceğini bildirdi.

NIO İLE VOLSWAGEN ÜRETİME ARA VERDİ

Tesla’nın Çin’deki rakiplerinden elektrikli araba üreticisi Nio da Hefei tesisindeki üretimi beş gün boyunca durduracağını açıkladı ve ilk çeyrekteki araba üretim hedefini 1.000 adet düşürdü.

Volkswagen, Meksika’daki tesislerinde paskalya döneminde belirli modellerin üretiminin yapılmayacağını kaydetti.

Ford, General Motors (GM) ve Honda da çip krizinden etkilendi.

ÇİP KRİZİ TÜRKİYE’YE SIÇRADI

Oyak Renault Genel Müdürü Dr. Antoine Aoun, bileşen tedarikinde krizin Türkiye’yi de etkilediğini belirterek, “Oyak Renault olarak 15-22 Mart 2021 tarihleri arasında üretime kısa bir ara vereceğiz.” ifadelerini kullanmıştı.

Koç Holding’in iştiraki Türk Otomobil Fabrikaları AŞ (TOFAŞ) ise 19 Mart-5 Nisan arasında üretimi durduracak.

Bazı akıllı telefon üreticileri çip darboğazından zarar gördü. Samsung çip krizi sebebiyle 2021 yılında piyasaya sürmeyi planladığı yeni Galaxy Note modelinin tanıtımını erteleyebileceğini belirtmişti.

Güney Koreli şirketin genel müdürü Koh Dong-jin çip krizinin bir sonraki çeyrekte şirket performansını düşürebileceğini vurgulamıştı.

Koh, yarı iletken çiplerin arz ve talebinde küresel çapta ciddi dengesizlik olduğunu belirterek, “Zorlu döneme rağmen şirket yöneticilerimiz bu sorunu çözmek amacıyla denizaşırı ülkelerdeki ortaklarımızla görüşüyor. Çip kıtlığının yüzde 100 bittiğini söylemek güç.” diye eklemişti.

AMERİKA İLE TAYVAN TEMASTA

ABD yönetimi de Tayvan’daki çip üretimini artırmak ve küresel tedarik sıkıntısını çözmek için ülkedeki şirketler ve bürokratlar ile temas halinde.

Tayvan’da yeni bir çip tesisinin temel atma töreninde konuşan Tayvan Amerikan Enstitüsü (AIT) Başkanı Brent Christiensen, “Hem ABD Başkanı Joe Biden hem de Tayvan Başkanı Tsai Ing-wen, çip endüstrisini stratejik öncelik olarak benimsediler.” dedi.

ABD teknoloji üretiminin gelişmiş olduğu ve demokratik olarak kabul ettiği Tayvan’ı, özellikle teknoloji ve çip tedarikinde Çin’den uzaklaşmak için önemli bir ortak olarak görüyor.

ÇİP YA DA YARI İLETKENLER NEDİR, NE DEĞİLDİR?

Yarı iletkenler (çip), üzerine yapılan mekanik işin etkisiyle iletken özelliği kazanabilen ancak normal şartlar altında yalıtkan olan maddelerdir. Bu özellik elektronik alanında yoğun olarak kullanılmalarını sağlamıştır.

Yarı iletkenler elektroniğin ana elemanları olan, diyotların, transistörlerin ve entegre devrelerin üretiminde kullanılmaktadır. Örneğin bilgisayarlarda anakart üzerinde yer alan ve anakartın beynini oluşturan entegre devreler olan yongaların üretiminde yarı iletkenlerin rolü büyüktür.

Aynı şekilde işlemciler gibi çiplerin üretiminde de yarı iletkenler kullanılır.

ÇİP KRİZİNİN SEBEPLERİ NELERDİR?

Yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgınında teknolojik aletlere dönük talep patlamasına firmalar hazırlıksız yakalandı. Şahsi bilgisayarlar ve oyun konsolları gibi pek çok elektronik alete talep artarken, küresel çip (yonga) üreticileri de yarı iletken üreticilerini talep yağmuruna tuttu.

Uzaktan çalışma gibi şartlarda da arz-talep dengesizliğinin üzerine eklenince terazi çöktü! En azından çökmek üzere. Bütün bunlar yarı iletken çiplerin bulunurluğunu zorlaştırıyor ve üreticilere maliyetini de artırıyor.

Çin’in en büyük yarı iletken üreticilerinden SMIC’nin genel müdürü Zhao Haijun düzenlediği online basın toplantısında taleplere yetişemediklerini ve önümüzdeki çeyreklerde tam kapasite çalışacaklarını ifade etti.

OTOMOTİV SEKTÖRÜ İÇİN YARI İLETKENLER NE İFADE EDİYOR?

Otomobil şirketleri, son yıllarda yarı iletkenlerin en büyük alıcısı hâline geldi. Yarı iletkenler, motor kontrol üniteleri ve şanzımanlardan gösterge panosuna gömülü büyük tablet benzeri ekranlara kadar her yerde kullanıldı. Uzmanlar, elektrikli araçlara geçişin de daha fazla yazılım tabanlı sisteme ihtiyacı doğurduğunu dile getiriyor.

Covid-19 krizi, birçok otomobil üreticisinin 2020’nin başlarında üretimde geri çekilmesine ve ardından yılın geri kalanı için tahminlerini düşürmesine sebep olmuştu.

Ancak o günlerden beri otomobillere ve kamyonlara olan talep, beklenenden daha hızlı bir şekilde artış gösterdi ve bilgisayar yongaları da dahil olmak üzere belirli kritik parçalarda tedarik ve üretim sorunu ortaya çıktı.