Photoshop gibi bilgisayar programlarında önce analog yöntemle fotomontaj yapan ünlü fotoğrafçı Jerry Uelsmann vefat etti. Usta fotoğrafçı, geliştirdiği karanlık oda teknikleri ve kendi elleriyle yaptığı sürrealist fotoğrafları ile ünlüydü.
FOTOĞRAF: JERRY UELSMANN
Sürrealist fotoğrafçı ve fotomontajın öncüsü Jerry Uelsmann, 87 yaşında hayatını kaybetti. Uelsmann, Photoshop gibi bilgisayar programlarının icadından on yıllar önce yaptığı analog fotomontajlar ile ikonlaşmış bir sanatçıydı. Uelsmann en son Florida Üniversitesi’nde fahri profesör olarak görev yapıyordu.
ANALOG FOTOMONTAJ
Jerry Uelsmann photoshop ortaya çıktıktan sonra da çalışmalarında bilgisayar programları kullanmayı sevmiyor ve kendi elleri ile sürreal eserler oluşturuyordu. Uelsmann çalışmalarını, çoklu negatifleri karanlık odada oldukça zorlu teknikler ile birleştirerek oluşturuyordu.
Uelsmann, fotomontaja 1960’larda başladı. Usta sanatçı fotoğrafların negatiflerini çoklu agrandisörler (fotoğrafı negatifinden büyüterek resime basan alet/ büyüteç) kullanarak birleştiriyordu. Böylelikle birden fazla poz, tek bir fotoğrafta birleşebiliyordu. Uelsmann’ın geliştirdiği karanlık oda teknikleri yıllar sonra dijitalleştirilip bilgisayar programlarında kullanılmaya başlandı. Fakat Uelsmann hiçbir zaman fotoğraflarında bilgisayar programı kullanmadı. Bütün fotomontaj ve düzenlemelerini, uzun saatler süren teknikler kullanarak analog olarak gerçekleştirdi.
KARANLIK ODANIN SİMYASI
Uelsmann’ın sadece bir kamerası ve çok az kamera aparatı vardı. Fakat çok fazla büyüteçi vardı. Uelsmann bu durumu bir keresinde “Çoğu fotoğrafçı birden fazla aparatı olan birçok kamera taşır. Çoğu fotoğrafçının bir büyüteci vardır. Bende yarım düzine var.” sözleri ile anlatmıştı.
Uelsmann, 2005’te çıkan “Diğer Gerçekler” kitabında “Mevcut dijital devrime sempati duyuyorum ve bilgisayarın yarattığı görsel seçenekler beni heyecanlandırıyor. Ancak yaratıcılık sürecimin özünde karanlık odanın simyasıyla bağlantılı olduğunu hissediyorum.” şeklinde yazmıştı.
ÇALIŞIRKEN KAZA GEÇİRDİ, FELÇ KALDI
Uelsmann fotoğraf üretmeyi son ana kadar hiç bırakmadı. İki sene önce Uelsmann karanlık odada bir kaza geçirdi ve bir gözünü kaybetti ve felç oldu. Uelsmann’ın arkadaşları ölümünü felçten kaynaklanan komplikasyonlardan kaynaklandığını açıkladı.
FOTOĞRAFLARI BAŞKA ESERLERDE KULLANILDI
Uelsmann’ın kazadan önce bir senede yüzün üzerinde fotoğraf ürettiği bile oldu. Bu kadar fotoğraf üretmesine rağmen bunların ticaretini yapmadı. Uelsmann, geçimini öğretmenlik ve burslar ile idame ettiriyordu.
Uelsmann’ın fotoğrafları başka sanat eserlerinde de kullanıldı: 1995 yapımı “The Outer Limits” dizisinin açılış jeneriği; Stephen King’in “Salem’s Lot” (Korku Ağı) kitabının kapağı; Amerikan rock grubu Dream Theatre’ın 2003 albümü “Train of Thought’un” kapağı ve Bon Jovi’nin 2016 albümü “This House Is Not for Sale’in” kapağı gibi…
UELSMANN KİMDİR?
Uelsmann, 11 Haziran 1934’te Detroit’te dünyaya geldi. Küçüklüğünde kardeşi ile beraber fotoğraf dergilerine ilgi duydu ve beraber bu dergileri saatlerce inceliyorlardı. Uelsmann, Rochester Teknoloji Enstitüsü’nde ve Indiana Üniversitesi’nde eğitimini tamamladı. Daha sonrasında Florida Üniversitesi’nde fotoğrafçılık dersleri verdi. 1960’tan itibaren Ulusal Fotoğraf Eğitimi Derneği’nin kurucu üyesi ve yönetim kuruluna seçildi. 1967’de Modern Sanat Müzesi’nde ilk kişisel sergisini açtı.
Jerry Uelsmann’ın çalışmalarını görmek için tıklayınız.
