Merkez Bankası, döviz mevduatının yüzde 20'sinin kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarına geçmesini istiyor. 8 Temmuz'a kadar hedefi tutturamayan bankalar yıllık yüzde 1,50 komisyon ödemek mecburiyetinde kalacak. Ceza ödemek yerine herkes için yüzde 50-yüzde 50 kuralı işletilecek.
1 Amerikan Doları, 3 Haziran Cuma günü 16,52 TL eşiğini geçti. Akşam saatlerine doğru nöbetçi döviz bürosunun arka kapıdan döviz satışları ile 16,38 TL’ye kadar gerileyen dolar haftalık kapanışta 16,44 TL’de kaldı. Öyle ya da böyle 16,52 üzerine kanca atıldı.
Haftaya piyasanın reaksiyonu yeni güzergâhta belirleyici olacak. 16,52-16,60 arasında durdurulamaması hâlinde doların 17,05 TL’ye kadar tırmanışa geçeceği belirtilirken, Merkez Bankası (TCMB) ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) bankalara talimat üstüne talimat yağıyor.
TCMB, döviz mevduatının yüzde 20’sinin kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarına geçmesini istiyor. 8 Temmuz’a kadar yüzde 20 hedefini tutturamayan bankalar, TCMB’ye yıllık yüzde 1,50 komisyon ödemek mecburiyetinde kalacak.
Örneğin 1 milyar dolar döviz mevduatın sahip bir bankanın kasasından 15 milyon dolar çıkacak. 27 mayıs itibarıyla bankalarda yerli şahıs ve şirketlere ait mevduat tutarı 214,7 milyar dolar.
Banlara verilen mühlet 8 Temmuz’da dolacak ki aynı tarihlerde şirketlerin şubat ayında açtığı 6 ay vadeli KKM hesaplarının vadesi doluyor.
MERKEZ BANKASI’NIN 42 MİLYAR DOLAR HESABI TUTACAK MI?
Aynı tarihlerde şahıs ve şirketlerin bankalardaki dövizlerinin en az 42 milyar doları KKM’ye geçmesi gerekiyor. Bankalar ya mudiyi ikna edecek ya da 100 milyonlarca doları gözden çıkaracak.
Ne yaman çelişki ki vade sonunda KKM kalesinin hasar görmemesi için Merkez Bankası’ kendi kasasında olmayan dövizlere muhtaç. Mudinin dövizi üzerinden mudiye kesilen bir fatura daha. Munzam karşılıklar arttıkça bankaların maliyeti artıyor ve döviz tasarrufları hak ettiğinde daha az kazanç elde ediyor.
Kotayı doldurmayan bankaları sadece yüzde 1,50 cezası beklemiyor. Döviz ve kıymetli metal munzam (zorunlu) karşılık oranları da artırılacak. +400 ve +500 baz puan şartı var.
Hâlihazırda döviz için yüzde 25, altın için yüzde 26 olarak tatbik edilen karşılık oranı yüzde 29-30 çıkacak. Döviz cephesi dört bir taraftan kuşatıldı.
YAPI KREDİ DÖVİZ MEVDUATINA YÜZDE 3 FAİZ VERİYOR
KKM tutarı 27 Mayıs 2022 tarihi itibarıyla 904 milyar TL’ye yükseldi. Bankaların Ankara’dan gelen telefonlara cevap vermeme lüksü yoktur. Müşterilerini ikna etmekten başka bir çıkış yolu yok.
Döviz mevduatı için bankalar, “Yüzde 50’sini TL’ye çevirip KKM yapalım. Kalan yüzde 50 dövize de yüzde 3-4 faiz verelim.” demeye başladı.
Koç Holding’in finans devi dövizin yarısını KKM’ye aktaran mudinin kalan dövizine yıllık yüzde 3 ile perdeyi ilk açan banka olmuştu. Daha evvel yüzde 1 civarında bile faize yanaşmayan bankalar bu defa faiz havucu ile daha ağır bir külfetten kurtulma telaşında.
Bankalar niye böyle bir külfetin altına giriyor? Şifahi talimat Bankacılık Kanunu’na ve serbest piyasa kurallarına aykırı değil mi? Zahiren öyle olsa da yeni Türkiye pratiğinde vaziyet bambaşka. Serbest piyasanın tabutuna son çivi başkanlık sistemine geçildiği 1 Temmuz 2019 tarihinde çakılmıştı.
YAZ AYLARINDA KUR KORUMALI MEVDUAT KALESİ TAHKİM EDİLECEK
Niçin yüzde 50-yüzde 50’de ısrar ediyorlar? Edindiğim bilgiye göre, talimat Merkez Bankası’ndan. Böylece hem bankalar hedefi tutturacak hem de mudinin parasının tamamını çekmesine mani olunacak. Ani ve yüksek meblağda bir döviz çıkışı bankacılık sistemi kadar ekonominin tamamını ateşe atabilir.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Mudiye Foreks ekranları kapatıldığında yasakların ve sermaye kontrollerin devamının geleceğini belirtmiştim. Arka kapı satışları ile doları 17,05 altında tutmaya kâfi gelmediğinde şapkadan yeni tavşanlar çıkarılacak.
17,05 sonrası dolar/TL kurunun nerede duracağını kimse bilmiyor. 20 Aralık 2021 tarihinde KKM kararının arifesinde kırılan 17,37 rekoru tarih olabilir.
Yaz aylarında turizm, gurbetçi tatili, yabancıya konut satışı ve ihracat cenahından gelecek dövizlerle yaz aylarını 17 altında kalması hükûmete zaman kazandıracak.
Dünya piyasalarında yeni bir çöküş endişesinin her geçen daha yüksek sesle telaffuz edildiği şu günlerde masa başı mühendislik hesapları ile döviz kurlarının ne kadar kontrol edilebileceği de tam bir muamma.
—————————————
İletişim için:
https://www.youtube.com/turhanbozkurt
Twitter: @turhanbozkurTV
https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/
e-posta: [email protected]
