Kayıplar ve sorumluluklar

Pazartesi sendromuna rağmen şaşırtıcı bir şekilde ölümlerin en çok vuku bulduğu gün en çok sevilen ve birçok insanın favorisi olan Cumartesidir.

ŞENGÜL ÇELİK 06 Kasım 2022 GÖRÜŞ

Ölüm, birçok insan için ürpertici soğuk bir gerçeklik. Ne şekilde olursa olsun acı verici. Sevilen birini bir daha yanınızda görememe fikri ya da sevdiğiniz şeyleri bir daha görememe ihtimali insanda ölüm korkusunun kaynakları arasındadır. Ölümün soğuk yüzüyle karşılaşma ihtimali her an yanı başımızdadır.

Gelişen bilim ve teknolojiyle ülkelerin vatandaşlarına sağladığı bakım imkanlarının artması bazı ülkelerde yaşa bağlı ölüm oranını neredeyse yüzde 90’a çıkarmıştır. Ancak yaşlılık ölüm nedeni olarak kabul edilmez. Dünya Sağlık Örgütü Verilerine göre Kalp hastalığından, kazalara, cinayetten, intihara 32 farklı ölüm nedeni sınıflandırılmıştır.

Hastalıklara dayalı ölümlerde kalp, kanser, solunum yolu hastalıkları, şeker ve bunama ilk beş sırayı alırken özellikle insan hatalarına dayalı ölümlerde yol kazaları, intihar, cinayet, beslenme bozuklukları, boğulma ilk beşi oluştururken alkol, uyuşturucu bağımlılığı ve yangınlar da hatırı sayılır bir yüzdeye sahiptir. 32 farklı ölümün en alt basamağında ise doğal afetler yer almaktadır.

Bunlar dünya çapındaki genel veriler olsa da ülkelerin gelişmişlik seviyelerine, coğrafya ve iklim şartlarına hatta genetik kodlarına göre ölüm nedenleri ve ölüm yaşı farlılıklar göstermektedir. Örneğin Afrika’da yeni doğan koşulları, ishal ve HIV/AIDS en sık rastlanan ölüm nedenleridir. Türkiye ölümlü iş kazalarında önde iken Hem Güney hem Kuzey Kore’de intihar çok yaygındır. Ölüm üzerine türlü başlıklar altında çalışmalara ve istatistiklere ulaşmak mümkündür. Örneğin yıl içinde ölüm yüzdesinin zirve yaptığı ay Ocaktır, hatta tam gün vermek gerekirse 6 Ocaktır. Haftanın günleri içinde ise Pazartesi sendromuna rağmen şaşırtıcı bir şekilde ölümlerin en çok vuku bulduğu gün en çok sevilen ve birçok insanın favorisi olan Cumartesidir.

Geçtiğimiz Ekim ayı birçok farklı ölümler acı bir şekilde istatistikler içinde yerlerini aldı. Venezüella’da toprak kaymasında en az 22 kişi ölürken ülkemizde Amasra Maden faciasında 41 işçi hayatını kaybetti. Ekim 29 da iki bombalı aracın patlatılması sonucu Somali’nin başkenti Mogadişu’da 121 kişi ölürken 300’den fazla insan da yaralandı. Gambia’da Sağlık Bakanlığı tarafından son üç ayda dört farklı ithal öksürük şurubundan kaynaklı en az 66 çocuğun öldüğü rapor edildi. Yunanistan’daki göçmen bot kazalarında sadece bu geçtiğimiz ay 20 kişinin ölü bedenine ulaşılırken 28 kişi bulunamadığından bu sayının çok daha yüksek olduğu bildirildi.

Hastalıklar, zararlı madde bağımlılıkları, intihar, cinayet bireysel ölümlerde yüksek risk faktörleri arasındadır. Bireysel ölüm nedenleri arasında hiç beklenmedik sıra dışı ölümler de vardır. Bunlardan belki en ilginci gülmekten ölmektir. Mutluluğun en güzel sesli ifadesi olan gülmek nadir de olsa bazı insanların ölümüne neden olabilmektedir. Yaptığı tabloya bakıp gülmekten ölen ressam Zeuxis, soytarısına gülmekten ölen kral Aragonlu Martin, Kral II. Charles’ın tahttan indirilişine çok sevinip gülmekten ölen İskoçyalı aristokrat Thomas Urquhart bilinen meşhurlar arasındayken komedi dizilerine gülmekten ölen insanların sayısı da az değildir.

Çoğunlukla doğal afet, savaş, cinayet, soykırım, etnik temizlik, terör gibi nedenlerle vuku bulan toplu ölümlere ek olarak bazen çok sıra dışı olaylar da ortaya çıkabilmektedir. Kitlesel ölümler bazen dini törenlerde meydana gelirken bazen siyasi gösteri ve protestolarda, spor ya da müzik festivallerinde yaşanmıştır. 1989 da yüzlerce kişinin ölümü ile sonuçlanan Tiananmen Meydanı Protestosu politik toplu katliamlardan biri ile sonuçlanmıştır.

Eğlence amaçlı festival ve programlardaki toplu ölümlerden biri Çin “Taiyuan Işık Gösteri’sinde vuku bulmuştur. 1991 de fenerleri izlemeye giden insanların beklenmedik bir şekilde iki zıt yönden Yingze Parkındaki köprüde toplanması köprünün yıkılmasına ve 105 kişinin ölümüne neden olmuştur. 1989 Almanya Berlin’de “Barış, Sevinç, Krep” sloganı ile başlayan “Aşk Geçidi” festivali 2010 Duisburg’da acı bir şekilde bir daha yapılmamak üzere son bulmuştur. Festival alanına çıkan alt geçitte alana alınmayan insanlar arasında çıkan izdiham ve panik 21 kişinin canına mal olmuştur.
Festival toplu ölümlerine son örnek ise şimdilik 156 kişinin hayatını kaybettiği kesinleşen Güney Kore Iteawon Halloween kutlamalarıdır. 29 Ekim günü Dünya, Güney Kore’den gelen üzücü son dakika haberleri ile sarsıldı. Somali’den Filistin‘e, Suriye’den Ukrayna’ya İran’dan Myanmar’a, Afganistan’dan Meksika’ya, Etiyopya’dan Yemen’e dünyanın dört bir tarafında savaşlarda kan dökülürken, Covid19 hala ölümcül bir tehdit olarak gündemdeyken eğlenmek isteyen gençlerin insan kalabalığında sıkışıp feci halde can vermesi tarihe yeni bir acı daha ekledi.
Bu tarz ölümler Önlenebilir Ölümler diye sınıflandırılmaktadır. Aslında bu ölümleri kalp, kanser, felç gibi hastalıklardan görece daha acı kılan sorun da işte tam buradadır. Dünya ekonomisine sayısız katkıları olan bütçeleri birçok ülkeden daha büyük ölçekte olan şirketlere sahip Güney Kore, teknolojisi ile çağın en geniş imkanlı devletlerinden biridir. Ancak olaydan 4 saat önce Acil Yardıma gelmeye başlayan ve gitgide artan yardım çağrısı aramalarına, olay mahallinin en yakınındaki karakola bizzat yapılan başvurulara rağmen gerekli önleyici tedbirler maalesef alınamamıştır. Birçok görgü tanığının ifadesine göre festival alanını koordine edecek eleman eksikliği ve yetersiz planlama sonucu ambulanslar olay yerine vaktinde varamamış, olay öncesi ve olay anı zincirleme ihmalleri ile ölü sayısı artmıştır.

Böyle durumlarda ise insan sormadan edemiyor kendi insanını koruyamayan hatta savaş, iç savaş, politik kargaşalar ile bizzat tehlikelere atan, tüm bunların yanı sıra eğlence için düzenlenen festivallerde bile can kaybını önleyemeyen, yaşanan olaylarda sorumluluk almayan sözde, insanların huzurunu ve güvenini sağlamak üzere yapıldığı varsayılan toplumsal sözleşmelerle kurulmuş devletlerin günümüz dünyasında öncellikleri ve sorumlulukları nedir?

Takip Et Google Haberler
Takip Et Instagram
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com