Bugün ABD'nin 46. başkanı olarak yemin eden Joe Biden’ın hikâyesi, selefinin kişiliği ve dönemiyle de tanımlanacak. Biden'ın normal şartlarda bunca coşku yaratmayacak seçim zaferi, ABD tarihinin önemli dönemeçlerinden biri olarak görülüyor.
Amerikan tarihinin en sıradışı başkan değişikliği yaşanırken bugün göreve başlayan Joe Biden’ın hikâyesini anlatmak için biyografisinden daha farklı bir anlatıya başvurmak gerekiyor. Çünkü Biden’ın kim olduğundan çok kim olmadığı onu 46. Amerikan başkanı yapan.
Örneğin, devlet tecrübesi olmayan bir başkan değil Biden. Düşünmeden hareket eden ve kendisinden başka kimseyi önemsemeyen bir kişiliği yok. Kelimeleri savurmuyor, sürekli öne çıkmaya çalışmıyor, krizden ve toplumu bölmekten hoşlanmıyor. Etrafındakilere samimiyetsiz bir sevgi göstermiyor. Böbürlenmiyor. Yalan söylemiyor. Aile ilişkileri yapay değil, eşini rencide etmiyor. Bilimi dışlamıyor, tarihi değiştirmeye çalışmıyor. Irkçı değil. Başkanlığı kendi ticari çıkarları için bir araç olarak görmüyor. Bütün bunlar belki de bugüne kadar bir Amerikan başkanında olmayan özellikler arasında sayılması gereken şeyler değildi. Ancak bugün 46. ABD başkanı olarak Joe Biden’ın hikâyesi 45. başkanın kişiliği ve dönemiyle tanımlanıyor. Normal şartlarda bunca coşku yaratmayacak seçim zaferi de bu yüzden ABD tarihinin en önemli dönemeçlerinden biri olarak görülüyor.
Kasım ayından bu yana eski ve yeni yönetim arasında alışıldık bir geçiş süreci yaşanmadı. Devir-teslim de alışılagelen şekilde yapılmıyor. Dolayısıyla Joe Biden, Donald Trump’ın katılmayacağı bir törenle, sanki ülkede ilk kez başkan seçiliyormuş gibi yemin edecek. Aslında bu Amerikan siyasi tarihi için de son derece sembolik: Yönetimde pek çok şey sil baştan yapılacak. Biden-Harris seçim kampanyasının en çok tekrarladığı şey de Trump yönetiminden bir kaos devraldıklarıydı.
78 yaşında ve Amerika’nın en yaşlı başkanı olan Biden aslında neredeyse yarım asırdır kamuoyunun gözü önünde olan bir siyasetçi. 36 yıl Senato’da Delaware eyaletini temsil etti, altı kere senatör olarak seçildi. Daha sonra iki dönem 44. başkan Barack Obama’nın yardımcısı olarak yönetimdeydi. Kariyerinin en büyük başarılarından biri olarak anılan 1994’te geçirilen Kadına Karşı Şiddet Yasası kadın hakları açısından önemli bir adım olarak anılırken, kürtaj hakları konusundaki kısıtlayıcı tutumu eleştirildi. Biden kadın hakları konusundaki sicilini başkan yardımcılığına bir kadını, Kamala Harris’i seçerek düzeltmiş gibi görünüyor. Harris ABD’nin ilk kadın ve ilk siyahi başkan yardımcısı olacak.
Biden’ın yaşamının mütevazı bir başlangıcı var. 20 Kasım 1942’de Pennsylvania eyaletinin bugün en yoksul bölgelerinden biri olan Scranton’da dünyaya geldi. Katolik bir ailenin dört çocuğundan biri. Biden’ı diğer başkanlardan ayıran önemli özelliklerden biri de Katolik olması. John Kennedy’den sonra Biden Amerika’nın ikinci Katolik başkanı olacak. Bu, faaliyetlerine de hemen yansımaya başladı. Biden dün yapılan koronavirüs salgınında ölenleri anma toplantısında kendisinin de din görevlisi olacak Kardinal Gregory’den dua etmesini istedi.
10 yaşındayken Delawere eyaletine taşındı. Archemere Akademisi’nden sonra, Delaware Üniversitesi’nde tarih, siyaset bilimi ve İngilizce okuyan Biden, Syracuse Üniversitesi’nden de hukuk derecesi aldı. Kardeşleri arasında çocukluğunda ve siyasi kariyeri boyunca onu en çok destekleyen kızkardeşi Valerie Biden Owens oldu. Owens, Biden’ın kampanya yöneticilerinden de biriydi.
Joe Biden yirmili yaşlardan bu yana kekemelik sorunu yaşıyor. Okuldayken bu nedenle akran zorbalığına uğradığını sık sık anlatıyor. Başkanlık seçiminde performansını etkilediği söylense de Biden’ın yaşamındaki bu ufak aksaklıkla mücadelesi ilham verici: Aynanın önünde İrlanda edebiyatından şiirler okuyarak hafifletmiş şimdi belli belirsiz kalan bu sorunu. Bugün hâlâ pek çok şiiri ezberden okuyabiliyor. Amerikan siyasi geleneğinde başkanlık yemin töreninde bir şair başkan için yazdığı bir şiiri okuyor. Biden yemin töreninde bu geleneği sürdürecek, şiir okumasını genç bir şairden, Amanda Gorman’dan istedi. Gorman bugün Biden için yazdığı “Tırmandığımız Tepe ” (The Hill We Climb) adlı şiiri okuyacak. Şiirde Biden yönetiminin tarihi rolüne atıf yapan şu mısralar yer alıyor: “Demokrasi geçici olarak ertelenebilse de / asla temelli yenilgiye uğramaz / Bu gerçeğe, bu inanca güveniyoruz / çünkü gözümüz gelecekteyken / tarihin de gözü bizde.”
Biden siyasi hayatında başkanlık için üç kez yarıştı. 1987’de başkanlık yarışına girmiş, daha sonra yarıştan çekilmişti. 2008’de Demokrat Parti’nin adaylığı için aday oldu. Demokrat Parti’nin adayı Obama, Biden’ı başkan yardımcısı olarak seçti. Başkan yardımcılığı sürecinde ekonomik destek paketini yönetmek, orta sınıf bir iş gücü oluşturmak ve Rusya’yla silahların azaltılması anlaşmasını canlandırmak görevleri arasındaydı. Biden ayrıca Irak ve Afganistan’daki çatışmalar konusunda danışmanlık rolü üstleniyordu. Biden’ın siyasi hayatı boyunca en çok eleştirildiği konular ise sosyal güvenlik kısıtlamalarını, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nı (NAFTA) ve Irak’ın işgalini desteklemesi oldu.
Üçüncü başkanlık yarışında yani 2020’de Demokrat Parti’nin adayı olarak seçime giren Biden, 7 milyon oy farkıyla Donald Trump’a karşı önemli bir zafer kazanarak 46. Amerikan başkanı oldu. Biden 2020 seçimini “Amerika’nın ruhu için savaş” olarak tanımlamıştı.
ABD’de salgın nedeniyle günde ortalama 4 bin insan ölüyor. Biden aşılama ve salgının kontrol altına alınması amacıyla bir eylem planı belirledi. Öte yandan, tek önceliği salgın olması gerekirken pek çok sorunu devralan yeni hükümet hemen işe koyulmak zorunda. Yapacağı ilk icraatlar günler öncesinden açıklandı: Müslümanların çoğunlukla yaşadığı ülkelere seyahat yasağını kaldıracak, Paris İklim Anlaşması’na dönecek, kapsamlı bir göç planı açıklayacak. Yani yıkıp dökülenleri onararak işe başlayacak. Koronavirüs konusunda da Biden’ın planının iddialı bir hedefi var: Başkanlığın ilk günlerinde 100 milyon Amerikalıya aşı ulaştırmak.
Biden seçim sonrasında yaptığı açıklamada, “Artık sert retoriği bir kenara koymanın, tansiyonu düşürmenin, tekrar birbirimizi görmenin ve birbirimizle konuşmanın vakti geldi. Amerika’da iyileşme vakti” demişti. Seçim sonrasından bugüne kadar olan süreçte de oldukça bütünleştirici bir siyaset izledi. Biden-Harris kampanyasının birleştirici mesajı yemin töreni öncesinde açıkladıkları 46 şarkıdan oluşan playlist’te de kendini gösteriyor. Birlemiş Amerika (America United) temasıyla yapılan yemin töreni şarkı listesinde Led Zeppelin ve The Doobie Brothers’tan Kendrick Lamar, Sza ve Major Lazer’a kadar pek çok isim var. Listede ayrıca kampanyanın kutlama şarkısı olan, Kygo ve Whitney Houston’ın birlikte söylediği ve başkanlığını açıkladığı tören için de seçtiği “Higher Love” da yer alıyor.
Biden’ın özel hayatı da 45. başkanın magazinel ününün aksine orta sınıf her Amerikalı ailenin özel hayatına benziyor. Ancak Biden’ın yaşamında sarsıcı trajediler de var. 1966’da evlendiği ve üç çocuğunun annesi olan ilk eşi Neila Hunter’ı on üç aylık kızıyla birlikte bir kazada kaybetmiş. Daha sonra 1977 yılında bir eğitimci olan Jill Biden’la evlenmiş. Eşinin Washington’daki görevleri boyunca “community college”larda (“halk üniversitesi” niteliğindeki okullarda) ders vermeye devam etti Dr. Jill Biden, şimdi de bunu yapmayı planlıyor.
Dört çocuk babası olan Biden, Delaware eyaletinde başsavcı olan oğlu Beau’yu da beyin kanseri nedeniyle 2015’te kaybetmişti. Biden yaşadığı yas sürecini anlatan “Promise Me, Dad” (Bana Söz Ver Baba) adlı bir kitap yazdı. Oğlu Beau hastalığını öğrendiğinde babasına “Bana söz ver baba, sonuçta ne olursa olsun sen iyi olacaksın” demişti. Biden’ın yas sürecinde eski başkan Obama’nın verdiği destek hep kamuoyuna yansıdı. 2019 seçim sürecindeyse diğer oğlu Hunter’ın Ukrayna’daki bir şirketle ilişkileri nedeniyle çoğu komplo teorisi olan haberlerle mücadele etmek zorunda kaldı. Biden’ın beş torunu ve Biden ailesi ile birlikte Beyaz Saray’a taşınacak olan iki köpeği var.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Biden anı kitabında şöyle yazıyordu: “Peki nasıl geçirmek istiyorum yaşamımın kalanını? Harcayabildiğim kadar zamanı ailemle geçirmek istiyorum ve ülkeyi, dünyayı iyiye doğru değiştirmeye yardım etmek istiyorum. Bu görev bana bir amaç vermekten daha fazlası, bana umut edecek bir şey veriyor. Beni gelecek özlemiyle dolduruyor.”
Şüphesiz Joe Biden’ın başkanlığı da bölünmüş, salgınının pençesindeki Amerikan halkına umut vaat ediyor.
