İstanbul’da 26 Eylül 2019’da yerel saat ile 14:00 civarında meydana gelen 5,7 büyüklüğündeki depremin ardından, Marmara Fayı üzerine İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) uzun yıllardır uluslararası araştırmalar yürüten Prof. Dr. Celal Şengör, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ziyadin Çakır, Prof. Dr. M. Sinan Özeren ve Dr. Öğr. Üyesi Gülsen Uçarkuş, bir değerlendirme yayımladı.
Uzmanlar, “Son iki günde meydana gelen 4.6 ve 5.7 büyüklüğündeki iki depremin tam kilitli Kumburgaz fay segmentinin uç noktasında olması durumun kritikliğine işaret etmektedir” uyarısı yapıyor.
Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi’nin içine giren kısmı (ve buna bağlı ikincil faylara) yer bilimcilerce genel olarak “Marmara Fayı” diye adlandırılıyor.
İTÜ değerlendirmesinde bu fayın, davranışı her yerinde aynı olan bir fay olmadığına dikkat çekiliyor.
Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Aslı Doğru ise, depremin İstanbul ve Tekirdağ’da hissedildiğini belirterek, “Büyüklüğü 4.7 ve 5.7 büyüklüğündeki artçılar klasik ana şok artçı ilişkisinde değillerdir. Bundan sonraki süreçte artçıların devam etmesini bekliyoruz. Vatandaşlarımızın valiliğin ve AFAD’ın talimatlarını takip etmelerini tavsiye ediyoruz” diye konuştu.
Aslı Doğru, “Meydana gelen depremin büyük Marmara depreminin tetikçisi olabilir mi? sorusuna ise “1999 yılında beri ardından bütün bilim insanlarının ortak bir görüşü var; Marmara Denizi’nde Kuzey Anadolu fayının enerji biriktirdiği yönünde. Dolayısıyla biz Marmara Denizi’nde büyük bir deprem bekliyoruz. Ancak şu dakika itibariyle bu depremin büyük depremin öncüsü olabilir dememiz mümkün değil. Ancak tabii ki herkes teyakkuzda olsun” şeklinde yanıt verdi.
“Bazı yerlerinde fay üzerinde İngilizce’de ‘creep’ denen kaymaya benzer bir hareket ve bununla ilişkili küçük depremler olur. Bazı yerlerinde ise deprem neredeyse hiç olmaz” denen İTÜ açıklaması, şöyle devam ediyor:
“Marmara Fayı’nda gerçekleşen son büyük deprem 7.4 büyüklüğündeki 1999 İzmit depremidir ve bu depreme neden olan kırık İzmit Körfezi’nin içine doğru ilerlemiştir. Marmara Fayı üzerinde depremsellik yönünden suskun olan (dolayısıyla kırılması beklenen ve ekteki Marmara denizi fay haritasında sismik boşluk olarak adlandırılan) bir ucu Silivri açıklarında ve diğer ucu da Avcılar’ın güneyi olan Kumburgaz fay segmentidir. Deniz tabanında yapılan jeoloji, jeodezi ve sismoloji çalışmaları Kumburgaz fayının çok uzun bir süredir kırılmadığı, kilitli olduğu ve Marmara Denizi’nde olması beklenen depremin üzerinde olacağı düşünülen fay segmentidir.
Son iki günde meydana gelen 4.6 ve 5.7 büyüklüğündeki iki depremin tam kilitli Kumburgaz fay segmentinin uç noktasında olması durumun kritikliğine işaret etmektedir. Sismoloji verilerine dayanarak, söz konusu iki deprem ve bunların arasında gerçekleşen artçıların tamamının, aynı mekanik kırılma süreci kapsamında gerçekleştiği sonucuna varılmıştır. Bilimsel göstergelere dayanarak, mevcut sismik aktivitenin dikkatle takip edilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması yönünde hareket edilmelidir.”
