İsrail ve Filistin için ‘iki devletli konfederasyon’ önerisi

İsrail ve Filistin arasında yıllardır süren çatışmaları sona erdirmek amacıyla iki devletli konfederasyon önerisi hazırlandı. Öneriye henüz İsrail ve Filistin liderlerinden onay gelip gelmediği bilinmiyor. Taslağın önümüzdeki hafta ABD ve BM’ye sunulması bekleniyor.

Euronews Türkçe’nin haberine göre taslak, İsrail ve Filistin’de kamuoyunda tanınmış kişiler tarafından tıkanan Ortadoğu barış sürecini canlandırmak için hazırlandı.

Aralarında eski üst düzey yetkililerin de bulunduğu grubun kamuoyuna açıkladığı plan, 2003 yılında hazırlanan kapsamlı Cenevre Uzlaşması’na dayanıyor. 100 sayfalık konfederasyon planında temel sorunların çözümüne dair detaylı öneriler bulunuyor.

İKİ AYRI HÜKÜMET OLACAK

Taslakta, Filistin’in 1967 Savaşı’nda işgal edilen Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs’ün büyük bir kısmında bağımsız bir Filistin devleti kurulması öngörülüyor. Plana göre İsrail ve Filistin tamamen ayrı iki hükümete sahip olacak. Fakat bu hükümetler üst düzeyde güvenlik, altyapı ve iki toplumu etkileyen konularda koordine olacak.

Taslakta öne çıkan önerile göre Batı Şeria’daki yaklaşık 500 bin Yahudi yerleşimci, bulunduğu yerlerde kalacak. Sınıra yakın yerleşimler bire bir toprak değişimi karşılığında İsrail’e dahil olurken bölgenin derinliklerinde yerleşimcilere taşınma ya da Filistin devletinde kalıcı oturum sahibi olma hakkı tanınacak.

1948 savaşından sonra mülteci konumuna düşen aynı sayıda Filistinliye de Filistin devleti vatandaşı olarak kalıcı oturum hakkıyla İsrail’e yerleşmelerine izin verilecek.

Cenevre Girişimi’nin eş kurucusu ve eski bir İsrailli yönetici olan Yossi Beilin, yerleşimcilerin tahliye edilmesini masadan kaldırmanın planı daha uygulanabilir yaptığını belirtti.

İsrail’in siyasi sisteminde Batı Şeria’yı Yahudilerin tarihi merkezi ve İsrail’in bir parçası olarak gören yerleşimciler ve destekçilerinin büyük etkisi bulunuyor.

YERLEŞİMLER TARTIŞMASI

Filistinliler de uluslararası toplum tarafından yasadışı olarak görülen yerleşimleri barışın önündeki en büyük engellerden biri olarak görüyor.

Batı Şeria’nın derinliklerindeki yerleşimlerde yaşayanlar da en radikal görüşlüler olarak biliniyor ve bölgenin Filistin’e bırakılmasına büyük tepki göstermeleri bekleniyor.

Beilin “Yerleşimcilerle herhangi bir sürtüşme olmadığı takdirde iki devletli çözüm isteyenlerin işinin daha kolay olacağına inanıyoruz” dedi. Beilin bu fikrin daha önce de öne sürüldüğünü ama bunu konfederasyon çatısı altında uygulamanın daha kolay olacağını ifade etti.

‘BAZI TAVİZLER VERMEMİZ GEREKİYOR’

Girişimin arkasındaki en önemli isim ise Kudüs’ün en köklü ailelerinden gelen Hiba Husseini. Husseini 1994 yılına kadar giden müzakerelerde Filistin ekibine danışmanlık yapan bir isim.

Yerleşimcilerle ilgili önerinin “oldukça tartışmalı” olduğunu kabul eden Husseini, bütün olarak ele alındığında planın Filistinlilerin kendi devletlerine sahip olma emellerini yerine getireceğini belirtti.

Devlet kurmanın kolay olmayacağını belirten Husseini, “1948’den beri çalıştığımız kendi geleceğimizi belirleme hakkını elde edebilmek için bazı tavizler vermemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.